چرا کاسپین جهانی شد و خزر در داخل محبوب ماند؟

فرزاد رمضانی بونش، پژوهشگر ارشد روابط بین الملل؛ اگر نیک و ژرف بنگریم از پیدایش انسان در کره خاکی و آغاز تاریخ و جهان باستان، جاینام ها نقشی مهم در هویت و تاریخ زیست انسان داشته اند. آنها همچنین نقشی فراخور در هویت ملی ، پیشینه فرهنگی و تمدنی و قدرت نرم و سخت شاهنشاهی ها، امپراتوری ها و دولت شهرهای بزرگ و کوچک داشته اند. 

در این میان بی گمان تمدن ها و قدرت های بزرگ و کوچک در دوران های تاریخی از دوره انسان نخستین و باستان تا روزگار ما نقشی بنیادین در گزینش جاینام ها و شکل گیری پهنه های جغرافیای سیاسی و ژئوپلتییک جهان داشته اند. بی گمان اگر نقش گسترده و بنیادین تمدنی، ژئوپلتیک و ژئواکونومیک شاهنشاهی های باستان و بعدی دولت های ایرانیان نبود، اکنون کمتر می توانستیم به نامی چون خلیج فارس بیندیشیم. 

از این دید در چند سده گذشته و روزگار ابرقدرتی قدرتهایی چون پرتغال، اسپانیا، برتانیا و امریکا نیز بسیاری جاینام های دور و نزدیک یا اندک اندک تغییر نام داده اند و یا نامی جهانی دیگری به خود گرفته اند. در این بین اگر بازیگر، ملت و تمدنی خواهان حفظ جاینام های پیشین ، هویتی و باستانی است باید در اندیشه آسیب شناسی سنجیده ی رفتار گذشته خود و بررسی دقیق انگیزه ها، رفتار و راهبردهای رویکرد بازیگران مخالف ، قدرت های بزرگ و کوچک و چیستی و چگونگی توجه آنان به دگرگونی نام های پیشین ، جهانی و باستانی نیز باشد.!

برای ما ایرانیان نیز گردونه بر همین مدار میچرخد. بدون آسیب شناسی رفتار و رویکردها و گذشته و بررسی نقش خویشتن در خودزنی های گوناگون اینگونه دور از انتظار است دیگران بر مدار منافع ملی، آمال و خواسته ها و هویت و کیستی ما رفتار کنند. در این راستا تنها نام خلیج فارس نیست و بی گمان بازیگرانی نیز هستند که خواهان جهانی شدن نامی چون ((خزر» بر پهنه آبی شمال ایران باشند.

در این بین نمونه ای از چندگانگی حقوقی ، رسانه ای و سیاسی را می توان در نامیدن دریاچه آبی شمال ایران دید. بی گمان نام ایرانی و جهانی کاسپین» بسیار فراگیرتر از نام های داخلی مازندران و خزر است. با این همه هنوز به درستی آشکارنیست، چرا نام خزر چرا در داخل کشور هنوز مورد توجه تر از مازندران و کاسپین است؟ حل همین چالش شاید کمکی در جلوگیری از آسیب و رخدادهای ناگوار آتی نیز باشد.!!