هر شب محرم به نام کدام شهید کربلا است؟

شب‌های محرم است و خیلی از مردان و زنان شیعه با پیراه و چادر مشکی در عزای شهدای کربلا سوگواری می‌کنند. مداحان و ذاکران اهل بیت هر یک از شب‌های محرم را به نام یکی از شهدا یا شخصیت‌ها یا وقایعی مرتبط با جریان کربلا نام‌گذاری کرده اند. 

به گزارش روزیاتو، نام‌گذاری این شب‌ها دلیل خاصی ندارد و بر اساس مقام شهدای کربلا و نزدیکی هر یک از آن‌ها به امام حسین (ع) و هم آهنگی شور و التهاب مراسم و روضه آنان با مرکز شورآفرین شب عاشورا صورت گرفته و از زمان صفویه باب شده است. 

در ادامه این مطلب، خواهید خواند که هر شب محرم بنام کدام شهید کربلاست. 

شب اول محرم به نام کیست؟ 

مسلم بن عقیل

مسلم، نخستین شهید واقعه کربلاست. شهادت او کمی پیش‌تر از حادثه کربلا رخ داده است و شب نخست ماه محرم به پاس فداکاری و جان فشانی‌های این سفیر شهید راه سرخ، شب حضرت مسلم بن عقیل نام نهاده شده است. مسلم الگوی محبت و وفاست. او عاشقی دل باخته بود که تا آخرین لحظه از عشق پاک خود به حسین (ع) دست بر نداشت و در اوج بی‌وفایی کوفیان به مولایش وفادار ماند. 

جناب مسلم بن عقیل برادرزاده حضرت علی (ع) است و همسر او، رقیه دختر حضرت علی (ع) و کلبیه بود. وی در مکه اقامت داشت و در سال ۶۰ ه. ق به شهادت رسید. چون مردم کوفه اطاعت خود را نسبت به امام حسین (ع) اعلام کردند، امام حسین مسلم بن عقیل را روانه کوفه کرد تا به نام آن حضرت از اهالی کوفه بیعت بگیرد. اما یزید، عبیدالله بن زیاد را به حکومت کوفه فرستاد و عبیدالله مردم را از بیعت با امام حسین (ع) منع کرده و آن‌ها را متفرق ساخت و در نهایت مسلم را به شهادت رساند. 

شب دوم محرم به نام کیست؟ 

رسیدن امام حسین (ع) به سرزمین کربلا

امام حسین (ع) روز دوم محرم سال ۶۱ ه ق به سرزمین کربلا وارد شده و خیمه گاه خود را با جمعیتی در حدود هفتاد و دو نفر به پا کرد. از آن طرف، لشکر دشمن با هزار نفر در نقطه مقابل چادر زد. به خاطر همین روز دوم محرم، روز رسیدن ایشان به سرزمین کربلا نامگذاری شده است. روز دوم، نماد پایداری است. امام حسین (ع) از همان آغاز حرکت با اتفاقات مختلفی همچون بی‌وفایی کوفیان گرفته تا تعقیب شدن از سوی سپاهیان دشمن، مواجه شد. اما با تمام این مشکلات در راه خود استوار ماند. 

شب سوم محرم به نام کیست؟ 

حضرت رقیه (س) 

رقیه (س) دختر سه‌ساله اباعبدالله الحسین (ع) است که در سفر کربلا به همراه ایشان بود. نام مبارک او در بعضی از کتاب‌های تاریخی و مقاتل نقل شده است و برخی دیگر مانند ریاض الاحزان از او با نام فاطمه صغری یاد کرده اند. رقیه (س) به همراه اسرای دیگر به شام برده شد، شبی پدر را به خواب دید و پس از بیدار شدن بسیار گریسته و بی‌تابی کرد. خبر به یزید رسید. به دستور او سر مطهر امام حسین (ع) را نزد او بردند و او از این منظره به شدت ناراحت و رنجور گشت. ایشان در روز سوم صفر سال ۶۱ ه ق در خرابه شام (که محل اقامت موقت اهل بیت بود) از دنیا رفت. شاید دلیل نام‌گذاری روز سوم محرم به نام این بانوی کوچک این بوده است که در مراسمهای عزاداری ایام محرم، یادی از مظلومیت او شود. 

شب چهارم محرم به نام کیست؟ 

حضرت حر (ع) 

شب چهارم عزاداری محرم اختصاص به یکی از شهدای سربلند کربلا یعنی حربن یزید ریاحی دارد. البته این شب را به حضرت زینب نیز منسوب کرده اند. حر الگوی توبه و حقیقت جویی است. او در آغاز برخورد با امام حسین (ع) از چنین جایگاه وارسته‌ای برخوردار نبود و بنابر گفته خویش، مأمور بود و معذور! اما ادب و تواضع حر در برابر امام حسین (ع) موجب رهایی و آزادگی او شد. حر با تعقل و تفکر عمیق خود، حق را بر باطل ترجیح داد وبرای توبه پیشانی خود را به سجده گاه توبه فرود آورد. او، جذاب‌ترین الگوی توبه برای خطاکاران است. حر در روز عاشورا از امام حسین (ع) اجازه گرفت و وارد میدان کارزار شد و بعد از رشادت‌های بی‌نظیر، به شهادت رسید. 

شب پنجم محرم به نام کیست؟ 

حضرت زهیر (ع) و…

این شب مانند شب چهارم میان چند شهید کربلا مشترک است. شب پنجم به حبیب بن مظاهر و حضرت عبدالله بن حسن کودک هشت‌ساله امام مجتبی (ع) نیز منسوب است. عبدالله (ع) در شمار آخرین شهیدانی بود که پیش از شهادت امام حسین (ع) در ظهر عاشورا به شهادت رسید. 

زهیر، الگوی عاشقی در کربلااست. او که تا چندی پیش از دیدار با امام حسین (ع) هراس داشت، پس از رفتن به خیمه ایشان، هراسش به عشقی جاودانه بدل شد. عشق به امام حسین (ع) چنان در جانش اثر کرده بود که از همه هستی خود در دنیا گذشت و در این راه چنان پیش رفت که به یکی از فرماندهان سپاه آن حضرت تبدیل شد. 

زهیر پس از نبردهای دلیرانه و کم نظیر خود و همچنین کشتن تعدادی از دشمن، سرانجام به دست کثیر بن عبدالله شعبی و مهاجر بن اوس به شهادت رسید. 

شب ششم محرم به نام کیست؟ 

حضرت قاسم (ع) 

قاسم بن حسن (ع)، نوجوان شهید عاشورا در رکاب سیدالشهداء (ع)، فرزند گرامی امام حسن مجتبی (ع). وی صاحب همان سخن معروف «اَحْلی مِنَ العَسَل» در شب عاشوراست که مرگ را شیرین تراز عسل می‌دانست. روز عاشورا سن او به بلوغ نرسیده بود. برای میدان رفتن از امام خویش اجازه خواست. اباعبدالله (ع) چون نگاه به او افکند، وی را به آغوش کشید و گریست، آنگاه اجازه داد. قاسم، خوش سیما بود و در میدان جنگ پس از نبردی دلاورانه به شهادت رسید. 

شب هفتم محرم به نام کیست؟ 

حضرت علی اصغر (ع) 

هنگامی که همه یاران و اصحاب امام حسین علیه السلام به شهادت رسیدند، ندای غریبانه امام بلند شد: «هل من ذاب یذب عن حرم رسول الله … هل من مغیث یرجوا الله باغثتنا»؛ «آیا حمایت کننده‌ای هست تا از حرم رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم حمایت کند؟ آیا فریادرسی است که برای امید ثواب ما را یاری کند؟». 

وقتی که این ندا به گوش بانوان حرم رسید، صدای گریه و شیون آن‌ها بلند شد، امام کنار خیمه آمد و به زینب علیهاالسلام فرمود: فرزند کوچکم را به من بده تا با او وداع کنم، کودک را گرفت، همین که خواست ببوسد حرمله تیری به سوی گلوی نازک او رها کرد، آن تیر به گلوی او اصابت نمود، و سرش را ذبح کرد. 

مصیبت علی اصغر (ع) برای حسین (ع) جان فرسا بود چنان که گریست و به خداوند عرض کرد: خدایا خودت میان ما و این قوم داوری کن. آنان ما را فرا خواندند تا یاری کنند ولی برای کشتن ما کمر بسته اند. در این لحظه ندایی از آسمان رسید که: ای حسین (ع) در اندیشه اصغر (ع) مباش، هم اکنون دایه‌ای در بهشت برای شیر دادن به او آماده است. 

هنگامی که علی اصغر نیز فدا شد، امام حسین (ع) بر قضای الهی گردن نهاد و خطاب به خداوند گفت: ای خدا! چون تو این صحنه‌ها را می‌بینی تحمل این مصیبت‌ها بر من آسان می‌شود. 

شب هشتم محرم به نام کیست؟ 

حضرت علی اکبر (ع) 

در بخش قبلی دین و مذهب نمناک گفتیم که از جوانان اهل بیت پیامبر، اولین فردی که موفق به کسب اجازه از امام حسین (ع) شد حضرت علی اکبربود. امام حسین (ع) درباره فرزند جوان و رشیدش فرمود که از نظر اندام و شمایل، اخلاق، منطق و سخن گفتن، شبیه‌ترین فرد به پیغمبر بوده است. 

علی اکبر (ع) چون غربت پدر را در میان خیل گرگ‌های خون آشام کوفه و شام می‌بیند، با پیشی گرفتن از همه یاران و افراد خاندان جان خود را فدا کرد. او با تمام کردن حجت خویش شوق رسیدن به فیض شهادت را در دل یاران حسین (ع) قوت بخشید. علی اکبر (ع) الگوی سبقت گرفتن در شهادت است. 

شب نهم محرم به نام کیست؟ 

حضرت ابوالفضل العباس (ع)؛ شب تاسوعا

روز نهم ماه محرم به نام ستاره ۳۴ساله آسمان کربلا و بزرگ‌ترین یار و یاور حسین (ع)، حضرت ابوالفضل العباس (ع) نام‌گذاری شده است. عباس یعنی چهره درهم کشیده و این نام نشان از صلابت و توانمندی سقای کربلا دارد. حضررت ابوالفضل فرزند علی (ع) و برادر حسین (ع) بود، با این وجود هرگز برادر خویش را به نام صدا نزد. ایشان رعایت ادب و فروتنی را تا لحظه آخر بر خود واجب می‌دانست. 

او پرچم دار سپاه و بهترین الگوی رشادت. در میان لشکریان پرچم به دست رشیدترین و شجاع‌ترین افراد سپرده می‌شد. او به اندازه‌ای محو یار شده بود که با دیدن امواج آب روان، لب‌های خشکیده محبوب خود را به خاطر آورده و از نوشیدن آب صرف نظر کرد. شجاعت، وفاداری و فروتنی حضرت ابوالفضل (ع) یکی از برگ‌های زرین عاشورا است که همه را به شگفتی عشق زیاد به او وادار کرده است. 

شب نهم محرم به نام کیست؟ 

عاشورا؛ حسین بن علی (ع) 

شب حسین بن علی (ع) الگوی آزادگان جهان. شهامت، ایثار، بردباری، تسلیم، رضا، وفا، فروتنی، شجاعت و پایداری امواج اقیانوس بی‌منتهای حسین است. شب عاشورا، شب حسین بن علی (علیه السّلام) الگوی آزادگان جهان است. در منابع نقل شده است که امام و یارانش در طول آن شب تا سحر به نماز و دعا و استغفار مشغول بودند. 

چیزی که در روز عاشورا بیش از هر چیز دیگر جلوه‌گر و نمایان است طمانینه حسین، اطمینان حسین، آرامش و استقامت ایشان است. اگر قیام چنین درون مایه ارزشمندی از فضایل انسانی را نداشت، این گونه بر پیشانی تاریخ نمی‌درخشید. عاشورا این گونه توانسته است که تا کنون حصار زمان و مکان را درهم شکسته و تاریخ را درنوردد.