بررسی مطالبات صنفی رانندگان حمل بار جاده‌ای و واکنش دولت و مجلس به آن
سرانجام مطالبات کامیونداران چه شد؟
محمد خان بلوکی، مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی کامیونداران حمل کالای استان تهران و سراسر کشور، گفت: «اصلی‌ترین مشکلی که رانندگان کامیون کشور با آن مواجه بوده‌اند، موضوع بیمه تامین اجتماعی است که این موضوع در کمیسیون عمران مصوب شده و قرار است موضوع برای حل شدن به صحن علی مجلس شورای اسلامی برود.»
در دل جاده‌های‌هزار توی ایران، کامیونداران ستون فقرات اقتصاد جاده‌ای کشور را تشکیل می‌دهند؛ رانندگانی که هر روز کیلومترها راه می‌پیمایند تا کالا به مقصد برسد، کارخانه‌ها بی‌وقفه تولید کنند و بازارها از حرکت نایستند.
به گزارش دنیای اقتصاد، اما در طی یکی دو ماه اخیر، زمزمه‌هایی از اعتراض در میان فعالان این حوزه به گوش رسید؛ موضوعی که به گفته مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی کامیونداران حمل کالای استان تهران و سراسر کشور، نمی‌توان نام اعتصاب روی آن گذاشت. او می‌گوید رانندگان به دلیل استیصال در دستیابی به مطالبات صنفی خود دست به اعتراض زدند.
افزایش ناگهانی سهم حق بیمه، کاهش سهمیه سوخت، کرایه‌های حمل غیرواقعی و تورم افسارگسیخته در بازار لوازم یدکی، صدای رانندگان را بلند کرد. با این حال در ۱۲ روز پرالتهاب و پرحماسه جنگ که کشور چشم‌انتظار ثبات و امنیت در زنجیره تامین کالا بود، این رانندگان کامیون بودند که بی‌ادعا، با سختی‌های جاده، کمبود بیمه و نرخ‌های کرایه ناعادلانه، دل به جاده زدند تا چرخ اقتصاد نایستد.
این رفتار متعهدانه، تصمیم‌گیران را وادار به واکنش برای برطرف کردن مشکلات آن‌ها کرده و قول پیگیری مطالبات رانندگان در زمینه افزایش کرایه حمل، بیمه تامین اجتماعی و سوخت از سوی دولت و مجلس به آن‌ها داده شده است.
معضل بیمه تامین اجتماعی
اصلی‌ترین مشکلی که رانندگان کامیون کشور با آن مواجه بوده‌اند، موضوع بیمه تامین اجتماعی است؛ به گونه‌ای که جرقه ناراضایتی رانندگان در اواخر اردیبهشت و اوایل خرداد با همین موضوع زده شد.
محمد خان بلوکی، مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی کامیونداران حمل کالای استان تهران و سراسر کشور در این رابطه اظهار کرد: در ماه‌های اخیر اعلام شده بود که دولت، نیمی از حق بیمه رانندگان را پرداخت نمی‌کند و رانندگان باید حق بیمه را به صورت کامل پرداخت کند. در صورتی که در مصوبه هیات وزیران به این موضوع اشاره نشده بود.
وی افزود: موضوع از این قرار بود که از زمان دولت آقای احمدی‌نژاد که قیمت گازوئیل افزایش یافت تاکنون، نیمی از هزینه بیمه رانندگان را دولت می‌پردازد. با توجه به اینکه رانندگان کارفرما ندارند و عمدتا کامیون خودمالک در اختیار دارند، باید مجموع حق بیمه شونده و کارفرما را به میزان ۲۷درصد به دولت پرداخت می‌کردند که از میزان ۱۳.۵درصد را دولت برای پرداخت تقبل کرده بود.
مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی کامیونداران حمل کالای استان تهران و سراسر کشور با اشاره به پیگری‌های مداوم از سوی وزیر راه و شهرسازی و ابراز خوش‌بینی نسبت به حل معضلات رانندگان گفت: موضوع بیمه تامین اجتماعی رانندگان در کمیسیون عمران مصوب شده و قرار است موضوع برای حل شدن به صحن علی مجلس شورای اسلامی برود.
با برطرف شدن معضل سوخت و بیمه رانندگان، عمده مشکل رانندگان برطرف خواهد شد. وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر احتمال صدور بارنامه‌های جعلی، گفت: با توجه به اینکه صدور بارنامه‌ها به صورت الکترونیکی صورت می‌گیرد، در مسیرهای برون‌شهری با مسافت زیاد، امکان صدور بارنامه جعلی وجود ندارد. صدور بارنامه جعلی تنها در مسیرهای کوتاه امکان وقوع دارد؛ به این صورت که از یک بارنامه چند بار استفاده شود.
در همین زمینه، رضا رستمی، رئیس کمیسیون حمل‌ونقل، ترانزیت و لجستیک اتاق بازرگانی ایران نیز اعلام کرد: دولت در بحث بیمه تامین اجتماعی رانندگان، پرداخت سهم خود را قطع کرده بود. اما قرار شد به روال قبل سهم خود را پرداخت کند. این موضوع به صورت دو فوریتی در کمیسیون عمران به مجلس ارائه و قرار شده تا زمان حل این معضل، دولت سهم خود از بیمه رانندگان (معادل ۱۳.۵ درصد) را پرداخت کند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که در پی دغدغه‌های مطرح شده از سوی رانندگان کامیون در خصوص مشکلات مربوط به بیمه و بازنشستگی، گفت‌وگوها و رایزنی‌های گسترده‌ای با هدف حمایت از این قشر زحمتکش انجام شد و دولت با جدیت در پی پاسخگویی به مطالبات به حق آن‌هاست. به‌گونه‌ای که بر اساس اعلام رسانه‌ها، رئیس سازمان تامین اجتماعی در راستای اجرای بند «خ» ماده ۲۸ برنامه هفتم توسعه، تعهد داده است که اقدامات لازم برای حمایت از رانندگان در زمینه بیمه را با حداکثر مساعدت و به صورت جدی پیگیری کند. این اقدام به بهبود دسترسی رانندگان به خدمات بیمه‌ای کمک شایانی خواهد کرد و بخش مهمی از نگرانی‌های آنان را کاهش می‌دهد.
لغو طرح گازوئیل سه نرخی
موضوع سوخت کامیون‌ها (گازوئیل) که قرار بود به صورت سه نرخی ارائه شود، فعلا لغو شده است. رضا رستمی، رئیس کمیسیون حمل‌ونقل، ترانزیت و لجستیک اتاق بازرگانی ایران با اعلام این مطلب گفت: در حال حاضر ضمن اینکه شرکت نفت، شارژ به موقع سوخت کامیونداران را انجام می‌دهد، قرار شده وزارت صمت برنامه مصرف سوخت کامیون‌ها را بازنگری کند و به شرکت نفت ارائه دهد که این موضوع در حال بررسی و انجام است.
در همین زمینه، محمد خان بلوکی، مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی کامیونداران حمل کالای استان تهران و سراسر کشور نیز ضمن اعلام تلاش سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای برای رفع معضل سوخت و برگزاری جلسه با نمایندگان رانندگان، در این رابطه توضیح داد: درباره مساله سوخت مورد نیاز رانندگان بارها تذکر داده بودیم که حمل بار توسط کامیون‌ها در کشور معمولا به صورت یک سر بار صورت گرفته و کامیون‌ها یک سمت مسیر را برای بارگیری معمولا به صورت خالی طی می‌کنند. به عنوان مثال کامیون باید از تهران به مسافت ۱۵۰۰ کیومتر به صورت بدون بار به بندرعباس مراجعه کند تا بار را از آنجا به مقصد سایر نقاط کشور حمل کند.
این موضوع میزان مصرف سوخت کامیون‌ها را افزایش می‌دهد. از طرف دیگر کارشناسان عمدتا به دلیل بی‌اطلاعی، میزان سوخت کمتر از آنچه مصرف می‌شود را برای کامیون‌ها به عنوان سهمیه در نظر می‌گیرند. در حالی که بیش از ۲۰۰هزار دستگاه کامیون فرسوده در کشور وجود دارد که مصرف سوخت آن‌ها معادل ۲ تا ۳ برابر معمول است. وی افزود: وزیر راه و شهرسازی در این زمینه به رانندگان قول مساعد داده و با وزرای کار و نفت در این زمینه رایزنی کرده تا معضل حق بیمه نیز برطرف شود.
بر اساس بررسی‌ها با توجه به برخی نگرانی‌ها در خصوص سه نرخی شدن گازوئیل، بر اساس تصمیم هیئت دولت، تمام نیاز مصرفی کامیونداران با نرخ‌های فعلی به طور کامل تامین خواهد شد و فعلا هیچ برنامه اجرایی به منظور اعمال سه نرخ برای گازوئیل در دستور کار قرار ندارد.
از سوی دیگر و با هدف رفع نگرانی کامیونداران، با تصمیم شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، کاهش ماهانه پنج درصدی سهمیه پایه سوخت فعلا متوقف شده است. البته تخصیص گازوئیل مازاد تنها بر اساس پیمایش کامیون‌ها و مطابق با بارنامه و باربرگ آن‌ها صورت خواهد گرفت. این سیاست در راستای بهینه‌سازی توزیع سوخت و با هدف کاهش بسترهای قاچاق گازوئیل صورت گرفته که تاثیری بر هزینه سوخت و سهمیه مصرفی خودروها ندارد.
افزایش کرایه حمل
رئیس کمیسیون حمل‌ونقل، ترانزیت و لجستیک اتاق بازرگانی ایران در خصوص سایر مطالبات رانندگان کامیون در اعتراضات یکی دو ماه گذشته توضیح داد: یکی از مطالبات رانندگان موضوع افزایش کرایه و به‌روزرسانی تن-کیومتر بود که بر اساس پیگری‌ها، قیمت کرایه حمل جاده‌ای از تاریخ ۲۳ خرداد ماه به میزان ۲۴درصد افزایش پیدا کرد.
خان بلوکی، مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی کامیونداران حمل کالای استان تهران و سراسر کشور نیز درباره مطالبه مربوط به افزایش کرایه حمل گفت: از دید صاحبان کالا، متاسفانه تمامی کالاها به جز کرایه حمل حق گران شدن دارند. به عنوان مثال قیمت سیمان به دو برابر افزایش یافته اما صاحبان بار حاضر به پرداخت کرایه بیشتری بابت حمل نیستند.
وی افزود: خوشبختانه سازمان راهداری و حمل و تقل جاده‌ای در حل مشکل رانندگان بسیار مساعدت کرده و از ماه گذشته کرایه حمل جاده‌ای را به میزان ۲۴درصد افزایش داد. این میزان مقداری هزینه‌های کامیونداران را پوشش داده، اما به طور کامل پوشش نمی‌دهد.
اخیرا سخنگوی کمیسیون عمران مجلس در گفت‌وگو با رسانه‌ها از برگزاری ششمین نشست تخصصی این کمیسیون با حضور نمایندگان دولت و صنف کامیونداران خبر داده و گفته در این جلسه، سه محور اصلی مطالبات شامل بیمه تامین اجتماعی، نرخ سوخت و کرایه حمل بار مورد بررسی و تصمیم‌گیری قرار گرفته است.
عبدالجلال ایری در تشریح ششمین نشست این کمیسیون درباره مطالبات صنفی کامیونداران گفت: این نشست با حضور مسوولان سازمان راهداری، وزارتخانه‌های صمت و نفت، سازمان تامین اجتماعی و نمایندگان صنف کامیونداران برگزار شد و موضوعات کلیدی این قشر مورد بحث و بررسی دقیق قرار گرفت.
وی با اشاره به محور اول جلسه گفت: یکی از مهم‌ترین موضوعات مطرح شده، بحث بیمه تامین اجتماعی رانندگان بود که طبق مصوبه قبلی مقرر شده ۱۳.۵درصد حق بیمه توسط رانندگان طبق روال قبل و ۱۳.۵درصد دیگر از سوی دولت (از طریق سازمان راهداری و تامین اجتماعی) پرداخت می‌شود. بر اساس بررسی‌های صورت گرفته، برای پوشش بیمه‌ای کامل کامیونداران، به تامین منابعی بالغ بر ۱۸هزار میلیارد تومان نیاز است.
ایری افزود: دومین موضوع مهم، بحث تخصیص سوخت بود. در این زمینه، به استناد آیین‌نامه هیات دولت، وزارت صمت فرصت سه‌ماهه‌ای داشت، تا الگوی نهایی و قطعی سهمیه سوخت را مشخص کند. در این بازه، برای حمایت موقت از ناوگان باری، مسافری و یخچالی، پیشنهاد شده که به ترتیب ۱۰ درصد، ۲۰درصد و ۱۵درصد به سهمیه فعلی سوخت آن‌ها افزوده شود. این اقدام می‌تواند تا نهایی شدن تصمیمات، بخشی از نگرانی‌های رانندگان را کاهش دهد.
سخنگوی کمیسیون عمران درباره محور سوم جلسه گفت: نرخ کرایه حمل بار نیز با تحلیل و آنالیز دقیق اجزای هزینه‌ای شامل عوارض، آزادراه، لاستیک، سوخت، قطعات، بیمه بدنه و شخص ثالث، دستمزد راننده و کمک راننده مورد بازنگری قرار گرفت.
نتیجه این بررسی منجر به پیشنهاد افزایش ۲۰ درصدی کرایه بار از خرداد امسال شده است که در مجموع با احتساب افزایش قبلی، ۴۵درصد رشد از خرداد سال گذشته تاکنون را شامل می‌شود.
راهکار حذف واسطه‌ها
یکی دیگر از معضلات پیش روی کامیونداران، نشات گرفته از واسطه‌گری در بازار لوازم و قطعات یدکی خودرو است.
رستمی، رئیس کمیسیون حمل‌ونقل، ترانزیت و لجستیک اتاق بازرگانی ایران با اشاره به معضلات دیگر کامیونداران از جمله گرانی لوازم یدکی، لاستیک و روغن اعلام کرد: باید این موضوع از طریق وزارت صمت پیگری شود تا با حذف واسطه‌ها این اقلام با قیمت معقول‌تری به دست رانندگان برسد.
به این صورت که طی فرآیندی مثلا لاستیک و روغن از کارخانه‌های تولیدی به صورت مستقیم به تشکل‌های حمل‌ونقل منتقل شده تا بین رانندگان توزیع شود. وی با اشاره به دیرکرد در پرداخت کرایه حمل بارهای دولتی، اظهار کرد: در حال حاضر مهم‌ترین معضل رانندگان، دیرکرد در پرداخت کرایه حمل بارهای دولتی است که معمولا به مدت ۲ تا ۳ ماه به طول می‌انجامد. قرار است در این زمینه با وزیر راه و شهرسازی جلسه‌ای برگزار و موضوع تعیین‌تکلیف شود.
