ناپلئون، از نبوغ تا عشق

وحید محمود قره باغ؛ "فرانسه، راس ارتش و ژوزفین" این آخرین کلمات ناپلئون پیش از مرگ بود. هر چند او وصیت کرده بود که در کنار رود سن به خاک سپرده شود ولی از آنجایی که انگلیسی ها مخالف این موضوع بودند سرانجام او را در مکانی بی نام و بدون هیچ نشانی از یک آرامگاه در سنت هلن دفن کردند. هر چند ناپلئون در محاسبات خود برخی خطاها را مرتکب شد ولی به زعم صاحبنظران سه اشتباه بزرگ داشت؛ جنگ با اسپانیا، بریتانیا و خصوصا نبرد روسیه از بزرگترین اشتباهات ناپلئون بود که منجر به از دست دادن اقتصاد، نیروی نظامی و در نهایت حمایت مردم فرانسه شد. گفتنی است تهاجم او به روسیه تبعات و خرابی هایی بر جای گذاشت که هیچ گاه جبران نشد.

     ناپلئون در برهه ای، نقش مهمی در تاریخ اروپا بر جای گذاشت. در واقع او با پیروزی ها و همچنین انتصاب نزدیکان در کشورهای دیگر و در نهایت تشکیل اتحاد هایی با سایر کشورها قدرت زیادی را کسب کرد. ضمن اینکه ناپلئون اصلاحات لیبرالی را در سرزمین هایی که تحت تسلط داشت پیاده کرد. از جانبی حمایت او از برده داری در مستعمرات خارج از فرانسه تاثیرات سویی بر آوازه اش داشت.

     ناپلئون فرد با استعدادی بود که در مقطعی درس دوساله را در یک سال خواند، در حقیقت یکی از دلایل سخت کوشی ناپلئون به خاطر سخت گیری های مادرش در کودکی بود؛ ضمن اینکه او حامی جدی ژاکوبن ها بود. ناپلئون که به خوبی می دانست قادر به رویارویی دریایی با بریتانیا نیست با تصرف مصر و همچنین حضور در آسیا قصد تصرف هند و ضربه به اقتصاد بریتانیا را داشت. از همین رو بود که عهدنامه فین کنشتاین را با ایران امضا کرد تا از خاک ایران برای تصرف هند استفاده کند. او روش های خاص خود را در سیاست، جنگ و همچنین عقب نشینی داشت. در یکی از این موارد و در زمان عقب نشینی به مصر، ناپلئون دستور داد تا به سربازان بیمار زهر داده شود؛ با اینکه برخی معتقدند این از سیاست های بی رحمانه ناپلئون بود ولی گروهی نیز این مهم را اقدامی برای جلوگیری از شکنجه نیروهای بیمار و جامانده فرانسوی توسط نیروهای عثمانی می دانستند. در همین سفر بود که حتی دانشمندانی در برخی حوزه های علوم او را همراهی می کردند.

     از سویی ناپلئون با محافل فرهنگی و علمی نیز بیگانه نبود و ژوزف دالامبر را به عنوان دبیر دائم فرهنگستان انتخاب و منصوب کرد. برخی از قوانین که او وضع کرده بود امروزه به عنوان قانون ناپلئونی استفاده می شود. ناپلئون اطلاعات خوبی نیز در خصوص روان شناسی جنگ و تحریک و تهییج سربازانش در مواقع حساس داشت، همچنین او دادگاه تفتیش عقاید را پس از حدود ششصد سال فعالیت، در فرانسه تعطیل کرد.

     سرانجام ناپلئون در زمان شکست در واترلو خود را به یک کشتی انگلیسی تسلیم کرد به این امید که انگلیسی ها پیشنهاد او را مبنی بر زندگی کردن در شهر لندن بپذیرند؛ از جانبی کشتی انگلیسی پس از ورود به لندن و به دنبال تشکیل جلسه ای صلاح را در آن دیدند که ناپلئون را به جزیره‌ سنت هلن در اقیانوس اطلس تبعید کنند. پس از مرگ ناپلئون از آنجایی که دولت انگلیس با انتقال جسد به فرانسه موافقت نکرد در نهایت او را نزدیک خانه اش در جزیره سنت هل به خاک سپردند؛ دو دهه پس از این واقعه و با میانجیگری دولت فرانسه، پیکر او به خاک فرانسه بازگشته و دفن شد. برخی معتقدند که ناپلئون در کنار نبوغ خاص خود یک عاشق بود، عاشق همسر و فرزندش. حتی مطابق نقل هایی، او در روزهای آخر زندگی قصد داشت تا فرزندش را به حکومت برساند.