ببینید؛ مردی که زندگی‌اش را وقف شامپانزه‌ها کرد
بَلا آماراسکاران بیش از سه دهه است که زندگی‌اش را وقف مراقبت از شامپانزه‌های یتیم در سیرالئون کرده است. آنچه با نجات یک شامپانزه در سال ۱۹۸۸ آغاز شد، امروز به پناهگاهی جهانی برای حفاظت از حیات‌وحش و الهام‌بخش محیط زیست دوستان در سراسر آفریقا تبدیل شده است.
فرارو- در اعماق جنگل‌های حاشیه پایتخت سیرالئون، پناهگاه «تاکوگاما» امروز نه تنها مأمنی برای شامپانزه‌های یتیم است، بلکه به یکی از مهم‌ترین مراکز اکوتوریسم و حفاظت محیط زیست در غرب آفریقا بدل شده است.
به گزارش فرارو، این پناهگاه حاصل تلاش بی‌وقفه بلا آماراسکاران است. مردی که اصلاً قرار نبود محافظ شامپانزه‌ها باشد، اما سرنوشت او را در مسیری متفاوت قرار داد.
آماراسکاران، حسابداری با اصالت سریلانکایی، در ۱۷ سالگی به سیرالئون آمد و در سال ۱۹۸۸ همراه با همسرش در روستایی با شامپانزه‌ای بیمار و گرسنه روبرو شد که به درختی بسته شده بود. آن‌ها این شامپانزه را نجات دادند، به خانه بردند و نامش را «برونو» گذاشتند. برونو برای سال‌ها چون فرزندشان در خانه زندگی کرد.
تجربه نگهداری از برونو باعث شد آماراسکاران به شباهت‌های احساسی عمیق بین انسان و شامپانزه‌ها پی ببرد. به تدریج شامپانزه‌های بیشتری را نجات داد و خانه‌اش تبدیل به یک مرکز غیررسمی مراقبت از میمون‌ها شد. هرچند گاه‌وبیگاه آن‌ها فرار می‌کردند، به خانه‌های همسایه آسیب می‌زدند یا نان مردم را می‌دزدیدند.
در سال ۱۹۹۵، پس از دیدار با یک پژوهشگر برجسته رفتارشناسی جانوران، و با حمایت مالی اتحادیه اروپا و دولت سیرالئون، او توانست به‌طور رسمی پناهگاه تاکوگاما را در پارک ملی شبه‌جزیره تأسیس کند.
این پناهگاه تا به امروز بیش از ۱۲۳ شامپانزه را در خود جای داده است. بسیاری از آن‌ها پس از تجربه‌های دردناک مانند شکار غیرقانونی، سوءتغذیه یا نگهداری به‌عنوان حیوان خانگی نجات یافته‌اند. آن‌ها پس از دوره‌ای بازتوانی، در جنگل‌های حفاظت‌شده رها می‌شوند.
اما مسیر آماراسکاران آسان نبود. در زمان جنگ داخلی سیرالئون (۲۰۰۲–۱۹۹۱)، تاکوگاما دو بار هدف حمله شورشیان قرار گرفت و کاملاً غارت شد. وی با مذاکره با شورشیان توانست جان کارکنان و شامپانزه‌ها را نجات دهد. همچنین، در جریان همه‌گیری ابولا و سپس کووید-۱۹، پناهگاه به‌طور کامل قرنطینه شد و کارکنان در محل اقامت گزیدند تا جان حیوانات را حفظ کنند.
در سال‌های اخیر، تخریب جنگل‌ها و ورود غیرقانونی به مناطق حفاظت شده تهدید تازه‌ای برای پناهگاه ایجاد کرده‌اند. در اعتراض به این وضعیت، آماراسکاران از ماه مه ۲۰۲۵ پناهگاه را تعطیل کرده تا با شوک خبری، دولت را وادار به واکنش کند. با این حال، دولت تاکنون پاسخی نداده و آسیب مالی این تعطیلی بر پناهگاهی که به توریسم و کمک‌های مردمی وابسته است، سنگین بوده است.
با وجود همه سختی‌ها، آماراسکاران می‌گوید: هرگز احساس نمی‌کنم که سر کار می‌روم؛ شامپانزه‌ها بخشی از زندگی من هستند، خانواده‌ام.
در سال ۲۰۱۹، کمپین‌های آگاهی‌بخشی او باعث شد دولت سیرالئون شامپانزه را به عنوان حیوان ملی معرفی کند.
امروز، آماراسکاران ۶۴ ساله همچنان با لبخند در کنار شامپانزه‌ها قدم می‌زند. دوستانی که عشق متقابل آن‌ها، پناهگاه تاکوگاما را زنده نگه داشته است.
