استقلالی‌ها بخوانند؛ برای جبران شکست مقابل تراکتور چه باید کرد؟

در سوپرجام سال 1404 فوتبال ایران، استقلال ریکاردو سا پینتو با نتیجه 2-1، از تراکتور آماده دراگان اسکوچیچ شکست خورد. آبی‌ها تا دقایق پایانی از حریف سرسخت خود پیش بودند اما دو اشتباه شرایط را عوض کرد. مهم‌ترین نکته مسابقه اما به بی‌خطرتر بودن استقلال در خط حمله برمی‌گردد. جایی که سرمربی پرتغالی تصمیم گرفت تا از سیستم 3 دفاعه استفاده کند تا به خوبی ستارگانی چون ترابی، حسین‌زاده و هاشم‌نژاد را خنثی کند.

اتفاقی که تا حدی هم موثر بود اما نکته اصلی وقتی بود که سا پینتو انتقال توپ خود را در این سیستم به کناره‌ها می‌فرستاد. نبود وینگر تخصصی و تمرکز احمدی و کوشکی بر خط هافبک، باعث می‌شد تا استقلال موفق به عبور از سد محکم تراکتوری‌ها نشود. پرس دقیق تراکتور در گوشه زمین به همراه درخشش ایگور پوستونسکی در میانه میدان، تمامی راه‌ها برای حضور آبی‌ها در یک سوم تهاجمی قرمزها بسته بود.

هماهنگی عناصر تهاجمی در بستن روزنه‌ها

4  عنصر تهاجمی تراکتور، وابسته به توپ می‌چرخند. به اصطلاح آن‌ها تیم خود را متمایل به منطقه‌ای که توپ هست، "شیفت" می‌کنند. خط هافبک استقلال پشت سر این عناصر حضور دارند تا در فضاها توپ را بگیرند و به جلو ببرند اما دو هافبک تراکتور به همراه خط دفاع بالا آمده تیم، فضاها را بین خطوط برای آبی‌ها تنگ و تنگ‌تر می‌کنند. این اتفاق موجب می‌شود که استقلال توپ را به گوشه ببرد.

توپ به سامان فلاح به عنوان مدافع مرکزی سمت راست می‌رسد و با پنج بازیکن، تراکتور به سمت راست استقلال فشار وارد می‌کند. مهران احمدی قصد داشت که از فاصله بین دروژدک و ترابی فرار کند اما آزادی عمل پوستونسکی که در نبود ریکاردو آلوز تبدیل به همه‌کاره میدان شده است، باعث شد تا 88 استقلال از مدار بازی خارج شود. مهدی هاشم‌نژاد نیز به عنوان بازیکن پوششی، پشت سر تجمع تراکتوری‌ها است تا از تغییر منطقه بازی جلوگیری کند.

نبود بال تخصصی و سرعتی در سیستم سا پینتو، در تصویر زیر مشخص می‌شود. جایی که با فشاری سنگین در سمت راست، رامین رضاییان تنها می‌شود. محمد نادری هم یک خط جلو می‌آید و به رضاییان فشار وارد می‌کند. چرا که مهران احمدی در عرض بازی می‌کند و با خط هافبک و مدافعان وسط تیم در نبرد است. حسین زاده نیز با روزبه چشمی به گوشه می‌آید و عادل‌جان خامروبکوف به همراه مهدی هاشم‌نژاد، آماده رسیدن توپ به دیدیه اندونگ هستند.

این سیستم و فشردگی در مرکز و کناره‌ها، اندونگ را یک خط عقب‌تر می‌برد تا دفاع سه نفره استقلال در گوشه‌ها باز شوند و پیستون‌ها کمک کنند. از طرفی هافبک خوش‌نقش آبی‌ها، از یک خط عقب‌تر و با آزادی عمل بیشتر به بازی‌سازی می‌پردازد.

نسخه جدید پوستونسکی پس از آلوز؛ همه‌کاره میدان

ایگور پوستونسکی دائما قصد دارد فضای بین بال و مهاجم را پر کند؛ وقتی این اتفاق دائماً تکرار شود، او نقش هافبک پوششی یا غربالگر (Screening Midfielder) را می‌گیرد. پوستونسکی با جای‌گیری دقیق، فضای بین چشمی و احمدی را پر می‌کند و یک خط عقب می‌ایستد تا فرصت حرکت با چشمی را داشته باشد. با این‌حال با دست به دروژدک اشاره می‌کند تا با احمدی حرکت کند.

وقتی استقلال مجبور می‌شود دوباره توپ را به عقب و مرکز بیاورد، دروژدک با احمدی حرکت می‌کند و امیرحسین حسین‌زاده، جلوی اندونگ قرار می‌گیرد تا پازل پرس را تکمیل کند. پوستونسکی هم به راحتی مهار روزبه چشمی را در دستور کار خود قرار می‌دهد.

در تمام لحظات بازی و حتی وقتی استقلال با 1 گل پیش بود، اسکوچیچ دست از تصمیم خود برای حرکت آزادانه پوستونسکی نکشید. دوندگی بالای او در تمامی نواحی زمین، تبدیل به بزرگ‌ترین نقشه اسکوچیچ برای باز‌پس‌گیری سریع توپ بود.

پاس‌های سریع برای خروج از پرس سنگین

در لحظاتی که تراکتور توپ را در یک‌سوم دفاعی استقلال از دست می‌داد، استقلال قصد داشت با پاس‌های سریع از پرس در لحظه تراکتور پس از دست دادن توپ (Counter-Press)، عبور کند. این نقشه اغلب با شکست مواجه می‌شد اما لحظاتی و با توجه به متمایل شدن تراکتور به یک منطقه از زمین، استقلال با تغییر منطقه بازی فوراً وارد فاز حمله می‌شد.

بدین ترتیب جای مهدی ترابی در نبرد با رضاییان خالی می‌شود و نادری مجبور است بی‌مهابا به جلو بیاید و پرس کند. رضاییان به مرکز می‌رفت و احمدی با کار تک‌ضرب، سریع توپ را به 10 استقلالی‌ها می‌رساند.

حضور کلیدی پوستونسکی در سمت چپ، سرعت حمله استقلال را کمتر می‌کرد. از طرفی حضور خامروبکوف، بازگشت ترابی به عقب به همراه حرکت اسماعیلی‌فر به مرکز، مانع حرکت رضاییان می‌شد. با این سیستم، تراکتوری‌ها به خوبی حملات استقلال را مدیریت می‌کردند.

 به‌نظر می‌رسد که سا پینتو هنوز مهره‌های تهاجمی و سریع خود را برای ارائه سیستم همیشگی در اختیار ندارد. او نیاز به بال‌های سریع با قابلیت دریبل‌زنی دارد و از طرفی شرایط در میانه زمین نیز برای آبی‌ها جالب به نظر نمی‌رسد. تراکتور هم نشان داد که هنوز انگیزه‌ای مثل فصل گذشته را دارد و با حفظ ستاره‌های خود به دنبال درخشش مجدد است. آن‌ها تا لحظه آخر تسلیم نشدند و با ارائه یک بازی برتر به همراه پیش‌بینی دقیق از لحظات دیدار، موفق به فتح سوپرجام شدند.