چرا خرید ماشین چینی مانند قبل ترسناک نیست؟

فرارو- پشت سر ماشین چینی شایعات زیادی وجود دارد. از زمان ورود اولین سری می‌گویند کیفیت و دوامشان پایین است و استهلاکشان زیاد. به همین خاطر باوری نسبتا عمومی درباره «جوانمرگ شدن» خودروهای چینی شکل گرفت.

به گزارش فرارو؛ این تصور که ماشین چینی در مقایسه با رقبا، عمر مفید کمتری دارند، به سرعت فرسوده می‌شوند و از ریخت و قیافه می‌افتند، هنوز هم رایج است اما آیا می‌‌توان آن را مبتنی بر واقعیت و آمار دانست یا صرفاً یک شایعه رایج در میان مردم است؟ آیا این وصله ناجور به نسل جدید این خودروها هم می‌چسبد؟ بیایید با هم موضوع را به شکل بیطرفانه و با کمک گرفتن از آمارها و گزارش‌های معتبر جهانی بررسی کنیم.

ریشه شایعه؛ نگاهی به نسل اول ماشین چینی

برای درک بهتر مسئله باید به دهه ۱۳۸۰ و اوایل دهه ۱۳۹۰ و زمانی که برندهایی مانند چری (با نام ام‌وی‌ام)، لیفان و جک برای اولین بار به صورت گسترده وارد بازار ایران شدند، برگردیم. این اتفاق، قواعد بازار را تغییر داد و باعث شد خودروهایی با ظاهر مدرن، آپشن‌های رفاهی متعدد و قیمتی به مراتب ارزان نسبت به رقبای کره‌ای و ژاپنی در دسترس قرار بگیرند هرچند جذابیت اولیه، به تدریج جای خود را به نگرانی‌هایی عمیق داد.

ماشین چینی نسل اول؛ از مهندسی معکوس تا کیفیت پایین

نسل اول ماشین چینی که به ایران راه پیدا کرد، محصول استراتژی «پایین نگه‌داشتن قیمت به هر روشی» بودند. در آن دوران، خودروسازان چینی عمدتاً بر مهندسی معکوس پلتفرم‌های قدیمی‌تر خودروسازان جهانی تکیه داشتند. این کپی‌برداری همیشه با درک عمیق از اصول مهندسی و علم مواد همراه نبود.

بزرگترین نقطه ضعف، کیفیت پایین متریال به کار رفته در کابین بود. پلاستیک‌ خشک و ارزان‌قیمت پس از چند سال قرار گرفتن در معرض آفتاب شدید ایران، رنگ خود را از دست می‌داد، ترک می‌خورد و صدای ناهنجاری تولید می‌کرد. پوشش رنگ معمولا مقاومت لازم را در برابر عوامل محیطی نداشت و دچار آفتاب‌سوختگی یا پریدگی زودهنگام می‌شد.

مشکلات اعصاب‌خردکن مربوط به قوای محرکه و سیستم تعلیق نیز رواج داشت. نبود هماهنگی کامل بین موتور و گیربکس، مشکلات برقی و دوام پایین قطعات جلوبندی، مالکان را با هزینه‌های تعمیر و نگهداری پیش‌بینی‌نشده مواجه می‌کرد. این تجربیات دست به دست هم دادند تا تصویری از یک کالای بی‌دوام و پرخرج در ذهن مصرف‌کننده ایرانی حک شود.

آمار و گزارش‌های رسمی درباره کیفیت ماشین چینی چه می‌گویند؟

آمارهای رسمی و دقیق از سازمان‌های داخلی در مورد استهلاک خودروها در ایران نداریم اما می‌توان از گزارش‌های معتبر جهانی که کیفیت ماشین چینی را در بازارهای مختلف بررسی می‌کنند، کمک بگیریم.

یکی از معتبرترین منابع در این زمینه، مؤسسه J.D. Power است. بر اساس گزارش این موسسه، متوسط تعداد مشکلات در هر ۱۰۰ خودرو در چین، عدد ۱۸۰ بوده که نشان‌دهنده پایداری در سطح کیفی خودروها در مقایسه با سال قبل است.

برندهای شناخته شده‌ای مانند FAW Toyota با شاخص ۱۴۲ و چانگان فورد با شاخص ۱۵۷ عملکرد بهتری داشته‌اند اما یک نکته مهم در گزارش وجود دارد؛ مالکان خودروهای چینی با کارکرد کم و متوسط (زیر ۲۰ هزار کیلومتر و بین ۴۰ تا ۸۰ هزار کیلومتر) نسبت به کسی که ازمشتری برندهای بین‌المللی بوده، مشکلات بیشتری را تجربه می‌کنند. این یافته به طور غیرمستقیم فرضیه «جوانمرگ شدن» را تأیید می‌کند.

بررسی افت قیمت و استهلاک ماشین چینی در بازار دست دوم

آیا می‌توان جوانمرگ شدن را به صورت عملی هم اثبات کرد؟ معتبرترین و در دسترس‌ترین شاخص برای سنجش استهلاک یک خودرو، «افت قیمت» آن در بازار دست دوم است. بازار به صورت یک مکانیزم هوشمند، تمامی فاکتورها از جمله کیفیت، دوام، هزینه نگهداری، دسترسی به قطعات و خوشنامی برند را در قیمت‌گذاری خودروی کارکرده لحاظ می‌کند.

بررسی پلتفرم‌های خرید و فروش خودرو نشان می‌دهد قیمت ماشین چینی، به خصوص مدل‌های قدیمی‌تر، با افت به مراتب شدیدتری نسبت به رقبای کره‌ای، ژاپنی و حتی برخی تولیدات داخلی مواجه است.

شاید با یک سیگنال اقتصادی واضح روبرو هستیم که نشان می‌دهد ریسک خرید و هزینه نگهداری ماشین چینی در سنین بالاتر، بیشتر است.

بیشتر بدانید | تعریف «فرسودگی» در قوانین ایران، نه ۴-۵ سال بلکه ۱۵ تا ۲۰ سال در نظر گرفته می‌شود. برای مثال، خودروهای ۱۵ تا ۲۰ ساله باید سالی دو بار معاینه فنی بگیرند و بالای ۲۰ سال، سه بار در سال. «جوانمرگی» در ۴-۵ سالی واقعا ناامیدکننده است

چرا ماشین چینی در ایران زودتر فرسوده می‌شود؟

اگرچه نسل جدید ماشین چینی با پیشرفت‌های چشمگیری در کیفیت و فناوری عرضه شده‌اند اما برخی عوامل خاص در ایران هنوز می‌تواند باعث تشدید استهلاک و فرسودگی آن‌ها شود.

بنزین با اکتان پایین و ناخالصی‌های موجود در آن، تأثیر مخربی بر موتور خودروها، به ویژه موتورهای توربوشارژ (که در بسیاری از مدل‌های چینی رایج است) می‌گذارد. این امر منجر به افزایش استهلاک قطعات داخلی موتور و کاهش عمر مفید آن می‌شود.

شبکه خدمات پس از فروش نامناسب هم عامل منفی دیگر است. در گذشته، دسترسی به قطعات یدکی اصلی و تعمیرکار متخصص برای ماشین چینی یک چالش بزرگ بود. این امر باعث می‌شد تا خودروها به موقع سرویس نشوند یا با قطعات غیراصل تعمیر شوند که در نهایت منجر به فرسودگی زودرس می‌شد. اگرچه شبکه خدمات بهتر شده اما نوسانات ارزی و محدودیت واردات همچنان تأمین قطعات را با چالش مواجه می‌کند.

شرایط سخت جاده‌ای، آب و هوای گرم و خشک و شیوه‌های رانندگی نیز می‌تواند به فرسودگی سریع‌تر قطعات جلوبندی، سیستم تعلیق و سیستم خنک‌کاری خودرو منجر شود.

شایعه‌ای هم وجود دارد که می‌گوید ممکن است کیفیت قطعات و مواد اولیه به کار رفته در ماشین چینی مخصوص بازار ایران چه مونتاژ شوند و چه وارداتی باشند، با نمونه‌های عرضه شده در بازارهای دیگر فرق می‌کند.

انقلاب کیفیت؛ آیا نسل جدید ماشین چینی قابل اعتماد است؟

قضاوت در مورد کل صنعت خودروسازی چین بر اساس محصولات یک دهه پیش، قطعا قضاوتی ناعادلانه و غیردقیق خواهد بود. این صنعت در سال‌های اخیر یک جهش کیفی را تجربه کرده که نباید نادیده گرفته شود.

گزارش‌های معتبر جهانی تایید می‌کنند برندهای پیشرو چینی مانند جیلی، چری، بی‌وای‌دی و GAC، پس از اینکه میلیاردها دلار در مراکز تحقیق و توسعه خود سرمایه‌گذاری کرده‌اند، دیگر به مهندسی معکوس صرف اکتفا نمی‌کنند و با استخدام طراحان و مهندسان برجسته دنیا، به دانش فنی روز دنیا دست پیدا کرده‌اند.

کیفیت مواد و مونتاژ بالا رفته و استفاده گسترده از پلاستیک‌های نرم، تریم‌های چوبی و فلزی باکیفیت نشان می‌دهد تمرکز از استراتژی «پایین نگه‌داشتن قیمت به هر روشی» برداشته شده و به سمت «ارائه کیفیت رقابتی» رفته است.

استفاده از فناوری‌های پیشرفته مانند موتورهای بهینه، سیستم‌های ایمنی هوشمند (ADAS) و امکانات رفاهی مدرن، این خودروها را به رقیبی جدی برای برندهای اروپایی و کره‌ای تبدیل می‌کند. با بررسی ستاره‌های ایمنی بالا در آزمون موسسات معتبر جهانی مانند Euro NCAP اثبات این ادعا امکان‌پذیر است.

نتیجه‌گیری نهایی؛ آیا جوانمرگی ماشین چینی فقط یک افسانه است؟

باور به «جوانمرگ شدن ماشین چینی» افسانه نیست، بلکه باید آن را یک حقیقت تاریخی مبتنی بر تجربه واقعی مصرف‌کنندگان از نسل اول این خودروها دانست اما نسل جدید ماشین چینی که امروز در بازار عرضه می‌شوند، دستخوش تحولی بنیادین شده است.

اگرچه هزینه‌های سنگین تعمیرات احتمالی، پیچیدگی‌های فنی و نبود اطمینان از تأمین قطعات در بلندمدت صاحب یک خودرو چینی جدید را آزار می‌دهد اما عبارت «ماشین چینی جوانمرگ می‌شود» به عنوان یک حکم کلی برای محصولات امروزی، دیگر دقیق نیست.