مأموریت نماینده عالی مسکو در تهران
یکی از نتایج این رایزنی‌های گسترده سران ایران و روسیه در اجلاس شانگهای، سفر قریب‌الوقوع مسئولان وزارت انرژی روسیه به ایران است که به دستور پوتین انجام می‌شود.
فارغ از محتوای رسانه‌ای شده مباحث «سرگئی تیسیویلف» وزیر انرژی روسیه در سه ملاقات با رئیس جمهوری، وزیر نفت و رئیس ستاد کل نیروهای مسلح کشورمان، خبر مهم‌تر همان است که اردیبهشت امسال سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه اعلام کرد. کاظم جلالی پس از اینکه از سفر قریب الوقوع مسئولان وزارت انرژی روسیه به ایران خبر داد، گفت: «این سفر با هدف نهایی کردن توافق‌های صورت گرفته در حوزه انرژی بویژه قیمت‌گذاری آن انجام می‌گیرد و اگر تفاهم حاصل شود، پروژه با سرعت طی چند ماه اجرا خواهد شد.» اما چهارشنبه گذشته، حتی بعد از برگزاری «هجدهمین کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و روسیه» در تهران به میزبانی وزارت نفت، اعلام نشد که میان ایران و روسیه «توافق در حوزه انرژی بویژه قیمت‌گذاری آن» امضا شده است یا خیر.
به گزارش ایران، در اطلاعیه‌ای که پنجشنبه گذشته شرکت روسی «گازپروم» منتشر کرد، این نکته آمد که «این شرکت اواخر ژوئن ۲۰۲۴ (خرداد – تیر ۱۴۰۳)، تفاهمنامه‌ای استراتژیک با شرکت ملی گاز ایران برای تدوین چهارچوبی برای عرضه گاز طبیعی روسیه به ایران امضا کرد.» اظهارنظر یک عضو شورای اطلاع‌رسانی دولت در شبکه اجتماعی «ایکس» هم قابل توجه است، هرچند خبری از «امضای توافق جدید یا نهایی شدن قیمت گاز فروشی روسیه به ایران» ارائه نداده است.
علی احمدنیا با اشاره به تأکید رهبر معظم انقلاب به هیأت وزیران مبنی بر اینکه «از حالا با واردات گاز و کار‌هایی مانند این، جوری عمل بشود که در زمستان مشکل گاز در کشور وجود نداشته باشد»، صرفاً نوشت: «روز گذشته (چهارشنبه) همسو با رفع دغدغه رهبری، وزیر نفت دکتر پاکنژاد با سرگئی تیسیلیوف، وزیر انرژی فدراسیون روسیه و الکسی میلر، مدیرعامل شرکت گازپروم روسیه در محل وزارت نفت پیرامون موضوعات گاز و نفت دیدار و گفتوگو کرد.
نتیجه تلاش وزارت نفت دولت چهاردهم در یک سال گذشته باعث افزایش تولید بیش از125هزار بشکه نفت به صورت روزانه نسبت به گذشته شده است.» این اظهارنظر مبهم درحالی است که بنا به گزارش شرکت روسی «گازپروم»، «در سفر هیأت این کشور به تهران، طرفین درباره چشم‌انداز همکاری اقتصادی ایران و روسیه از جمله در بخش گاز گفتوگو کردند و هیأت روسی با رئیس شرکت ملی گاز ایران نیز گفتوگو کرد.» حتی اگر ایران و روسیه در این سفر بر سر قیمت گاز توافق نکرده باشند و آن را به رایزنی‌های بیشتر موکول کرده باشند، این امر به منزله پایان کار نیست و رایزنی‌ها، همکاری‌ها و گفت‌و‌گوها در این زمینه ادامه خواهد داشت. این مسأله‌ای است که می‌توان برپایه اظهارات «سرگیی تیسیویلف» رئیس هیأت روسی و وزیر انرژی این کشور مطرح کرد. تیسیویلف در دیدار با رئیس جمهوری تأکید کرد: «آماده اجرای سریع توافقات دوجانبه هستیم و هیچ مانع، فشار یا تحریمی نمی‌تواند در مسیر همکاری‌های دو کشور خلل یا وقفه ایجاد کند.»
تأکید ایران و روسیه بر پیگیری حتمی توافقات
رئیس جمهوری کشورمان در دیدار وزیر انرژی روسیه و هیأت همراه که به نظر می‌رسد پس از مذاکرات و جلسات این مقام روسی با طرف‌های ایرانی صورت گرفت، از روند همکاری‌های مشترک ایران و روسیه و اهتمام مسئولان دو کشور در اجرای توافقات دوجانبه در حمل و نقل، انرژی و نیروگاهی ابراز رضایت کرد و گفت: «ایران با جدیت اجرای توافقات میان دو کشور را در دستور کار خود قرار داده و تمامی بسترهای لازم برای همکاری‌های مشترک فراهم است؛ هیچ مانعی بر سر راه همکاری‌ها تهران-مسکو و اجرای توافقات فیمابین وجود ندارد.» پزشکیان با تأکید بر اینکه «خروجی جلسات کارشناسی پس از توافقات مقامات عالی دو کشور در سریع‌ترین زمان ممکن باید در میدان عمل به مرحله اجرا برسد»، تصریح کرد: «با اراده موجود از جانب ما و عزم و اراده‌ای که در آقای پوتین رئیس جمهوری محترم روسیه در اجرای توافقات دو کشور وجود دارد، تسریع و تکمیل روند کار به همت وزرا و تیم‌های کارشناسی است که باید با جدیت و اهتمام مضاعف کارها را به نتیجه برسانند.»
رئیس جمهوری ابراز امیدواری کرد «نتیجه این تعاملات و رفت و آمدهای هیأت‌های دیپلماتیک به گسترش و توسعه هر چه بیشتر روابط دو کشور دوست و همپیمان ایران و روسیه بینجامد.» وی گفت: «الگوی همکاری‌های موفق کشورهای مستقلی همچون ایران و روسیه ثابت خواهد کرد که دوران یکجانبه‌گرایی در دنیا به سرآمده و ما خواهیم توانست بدون نیاز و وابستگی به قدرت‌های یکجانبه‌گرا کشورهای خود را به رشد و پیشرفت برسانیم.» پزشکیان همچنین از تیسیویلف خواست سلام‌های گرمش را به ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه ابلاغ کند.
تماس دائم مسئولان دو کشور برای اجرای توافقات
وزیر انرژی روسیه نیز، پس از ابلاغ سلام‌های گرم رئیس جمهوری روسیه به پزشکیان، گزارشی از سفر خود به ایران و دیدار با مقامات کشورمان و همچنین پیگیری اجرای توافقات دوجانبه، از جمله توافقات صورت گرفته در کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور به پزشکیان ارائه کرد.
سرگئی تیسیویلف تصریح کرد: «خوشبختانه در سایه عزم و اراده مقامات عالی دو کشور همکاری‌های سازنده در چهارچوب کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه شکل گرفته و مسئولان مربوطه برای اجرای توافقات به صورت مستمر با یکدیگر در تماسند.» وزیر انرژی روسیه ضمن قدردانی از اهتمام رئیس جمهوری کشورمان نسبت به اجرای توافقات دو کشور به ویژه در بخش حمل و نقل، انرژی و نیروگاهی اظهار کرد: «ما آماده هستیم به سرعت توافقات دوجانبه را به مرحله اجرا برسانیم و در این راستا هیچ مانع، فشار یا تحریمی نمی‌تواند در مسیر همکاری‌های تجاری و اقتصادی دو کشور خلل یا وقفه ایجاد کند.»
همکاری‌های دفاعی ایران و روسیه باید ارتقا یابد
وزیر انرژی روسیه در فرصت حضور در تهران، با حضور در ستادکل نیروهای مسلح کشورمان، با رئیس ستادکل نیروهای مسلح دیدار کرد.
به گزارش تسنیم، سرلشکر عبدالرحیم موسوی در این دیدار، تأکید کرد: «با توجه به تحریم‌های شدید غرب علیه دو کشور ایران و روسیه، ظرفیت‌های بسیار زیادی برای افزایش همکاری وجود دارد.» وی با بیان اینکه «مواضع روسیه در سازمان ملل و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره حمله رژیم صهیونیستی به ایران بسیار خوب و محکم بود»، تصریح کرد: «ایران به دنیا ثابت کرد که هیچ‌وقت آغازگر جنگ نبوده است و راه دیپلماسی و مذاکره را بهترین روش برای حل مشکلات می‌داند.»
سرلشکر موسوی پس از تأکید بر راه دیپلماسی برای حل مشکلات، این را هم اضافه کرد: «دشمن از مذاکره به عنوان پوششی برای فریب استفاده کرده و با خیانت به مسیر دیپلماسی، جنگ تحمیلی را علیه ایران آغاز کرد.»
رئیس ستادکل نیروهای مسلح پس از بیان این نکات، تأکید کرد: «نیروهای مسلح ایران اما با اقتدار و صلابت جواب محکم و دندان‌شکنی به آمریکا و رژیم صهیونیستی دادند.»
سرگئی تسیویلف هم در این دیدار با «ابراز تأسف برای از دست‌دادن فرماندهان و دانشمندان ایرانی در حمله رژیم صهیونیستی»، خطاب به سرلشکر موسوی گفت: «با پیشنهاد شما برای تقویت و توسعه کمیسیون‌های مرتبط با هدف ارتقای سطح همکاری‌ها کاملاً موافقم. ایران و روسیه باید همکاری‌های اقتصادی و دفاعی خود را به بالاترین سطح برسانند.»
گزارش پاکنژاد از هجدهمین کمیسیون مشترک
در سفر وزیر انرژی روسیه، پس از دیدار وی با وزیر نفت کشورمان، کمیسیون مشترک هجدهمین کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و روسیه برگزار شد. وزیر نفت کشورمان پس از برگزاری این کمیسیون، با اشاره به اینکه «در این دیدار پیرو نشست اخیر رؤسای جمهوری ایران و روسیه در اجلاس شانگهای، موضوع‌های مرتبط با کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و روسیه مطرح شد»، بیان کرد: «دستاوردهای هجدهمین کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و روسیه که در مسکو برگزار شد، نیازمند پیگیری‌های بیشتر بود که در این نشست پیگیری‌ها به‌طور جدی بررسی شد.» وزیر نفت، بدون اشاره به اینکه قرارداد خرید گاز از روسیه نهایی شده است یا نه، اضافه کرد: «برخی محورهای همکاری دو کشور نیازمند گفتوگو و بازنگری بود که مجدداً درباره آنها بحث و بررسی شد و به نتیجه رسید.» پاک نژاد اعلام کرد که نوزدهمین کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی دو کشور هم در ایران برگزار خواهد شد.
مسأله تعیین قیمت گاز
«سرگیی تیسیویلف» وزیر انرژی روسیه در رأس هیأتی که مدیرعامل مهم‌ترین شرکت گاز و انرژی این کشور یعنی «گازپروم» هم در آن حضور داشت، چهارشنبه گذشته به تهران آمد و با رئیس جمهوری، رئیس ستادکل نیروهای مسلح و وزیر نفت کشورمان دیدار و گفتوگو کرد.مطابق گفته‌های چندی پیش سفیر ایران در روسیه و اظهارات دیگر مقام‌های روسی و ایرانی، به نظر می‌رسد سفر این هیأت روسی، یکی از نتایج مذاکرات مسعود پزشکیان و ولادیمیر پوتین در حاشیه اجلاس سران شانگهای در شهر «تیانجین» چین است.
کاظم جلالی در این باره گفت: «یکی از نتایج این رایزنی‌های گسترده سران ایران و روسیه در اجلاس شانگهای، سفر قریب‌الوقوع مسئولان وزارت انرژی روسیه به ایران است که به دستور پوتین انجام می‌شود.» این مسأله که چندی پیش اعلام شد، در نشست‌ها، ملاقات‌ها و دیدارهای این هیأت روسی در تهران هم معنا و نمود عینی پیدا کرد. زیرا همه شواهد نشان می‌دهد نهایی‌سازی قرارداد فروش گاز روسیه به ایران از طریق حل و فصل آخرین مسأله باقی مانده، یعنی تعیین قیمت گاز، مهم‌ترین موضوع و دستورکار این هیأت روسی در سفر به ایران بوده است. هرچند، شواهدی در دست نیست یا خبری اعلام نشده که مسأله قیمت گاز صادراتی روسیه به ایران، نهایی شده است یا خیر اما از لابه‌لای اخبار می‌توان دریافت که رایزنی‌ها در این باره با قوت و شدت در جریان است.
قرارداد خرید گاز از روسیه در چه مرحله‌ای است؟
شرکت روسی «گازپروم» اعلام کرد در سفر هیأت این کشور به تهران، «طرفین درباره چشم‌انداز همکاری اقتصادی ایران و روسیه از جمله در بخش گاز گفتوگو کردند» اما در این سفر، از نهایی شدن قرارداد خرید گاز خبری منتشر نشد. به طور کلی، تلاش‌ها برای خرید گاز روسیه، به تفاهمنامه استراتژیکی باز می‌گردد که خرداد ۱۴۰۳ میان گازپروم و شرکت ملی گاز ایران امضا شد. هدف تفاهمنامه، تدوین چهارچوبی برای عرضه گاز طبیعی روسیه به ایران بود. دی‌ماه سال گذشته، وزیر انرژی روسیه اعلام کرد «مسکو و تهران در مورد مسیر خط لوله گاز به ایران از طریق جمهوری آذربایجان به توافق رسیده‌اند و مذاکرات در مراحل نهایی‌شدن قیمت است.» اردیبهشت امسال هم وزیر نفت کشورمان در مسکو اعلام کرد: «ایران و روسیه تفاهمنامه‌ای برای انتقال حجم مشخصی گاز به کشورمان امضا کرده‌اند.
حجم گاز مورد توافق طرفین در این تفاهمنامه سالانه ۵۵ میلیارد مترمکعب یا معادل ۱۵۰ تا ۱۵۱ میلیون مترمکعب در روز است.» پاکنژاد درباره مسیر انتقال این گاز توضیح داد: «تفاهم شد این کار از مسیر خشکی با استفاده از سرزمین جمهوری آذربایجان صورت گیرد و بدین ترتیب ما گاز روسیه را در آستارا تحویل خواهیم گرفت.» وی افزود: «مسکو و باکو در حال رایزنی و دستیابی به تفاهمات برای اجرایی شدن فاز اول این طرح هستند.» اندکی پس از این اظهارنظر، کاظم جلالی سفیر ایران در مسکو اظهار کرد: «این سفر با هدف نهایی کردن توافق‌های صورت گرفته در حوزه انرژی به‌ویژه قیمت‌گذاری آن انجام می‌گیرد و اگر تفاهم حاصل شود، پروژه با سرعت طی چند ماه اجرا خواهد شد.»
