سخنرانی رییس‌جمهور نمره قبولی می‌گیرد؟
مسعود پزشکیان ایده « ایجاد صلح از طریق گفت‌وگو» را در برابر ایده ترامپ مبتنی بر« ایجاد صلح از طریق جنگ و قدرت» مطرح کرد
سخنرانی رییس‌جمهور در مجمع عمومی سازمان ملل و برنامه‌ای که هیات ایرانی در نیویورک تدارک دید، بازتاب‌های متفاوتی میان فعالان سیاسی و تحلیلگران کشورمان داشت. با عبور از این دیدگاه‌های متفاوت اما یک نقطه مشترک میان اغلب تحلیل‌ها وجود داشت و آن اینکه این امریکاست که با طرح رویکردهای زیاده‌خواهانه در مسیر گفت‌وگو و مذاکره و ارتباط انسداد ایجاد کرده است.
به گزارش اعتماد، در واقع در شرایطی که رییس‌جمهور در سفر نخست خود به نیویورک رسما از علاقه‌مندی ایران برای مذاکره و گفت‌وگو و حل معادلات با امریکا صحبت کرده بود، این رفتارهای رادیکال و تند و خصمانه مقامات امریکایی است که طی یک سال کار را به جایی رسانده که جریان سیال گفت‌وگوها و مذاکرات مختل شده است. علی‌رغم این رفتارهای خصمانه طرف مقابل، رییس‌جمهور ایران هوشمندانه همچنان باب گفت‌وگو با غرب را باز گذاشتند تا ایران متهم به بستن درهای مذاکره نشود. اما در بطن صحبت‌های رییس‌جمهور در مجمع عمومی، بحثی طرح شد که به‌زعم فعالان سیاسی دورنمایی از آینده جهان و منطقه را تصویر‌سازی می‌کند.
اشاره پزشکیان به پیمان امنیتی پاکستان و عربستان در واقع تصویری از آینده جهان را ارایه کرد. آینده‌ای که در آن دیگرقدرت در انحصار یک ابرقدرت جهانی نخواهد بود، بلکه این اتحادیه‌ها و پیمان‌های منطقه‌ای و جهانی‌اند که هژمونی قدرت را شکل می‌دهند. دشمنی امریکای مدل ترامپ با سازمان و پیمان‌هایی از جنس شانگهای و بریکس را شاید در راستای چنین تحولاتی بتوان ارزیابی کرد.
علی صوفی: رییس‌جمهور باب مذاکره و گفت‌وگو را باز گذاشتند
علی صوفی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در پاسخ به این پرسش که صحبت‌های رییس‌جمهور و دیدارهای ایشان در نیویورک را چطور ارزیابی می‌کنید؟ می‌گوید: «توقع و انتظار جامعه و جریانات سیاسی این بود که در سفر رییس‌جمهور به نیویورک اتفاقی بین ایران و امریکا رخ دهد و بخشی از مشکلات فی‌مابین حل و فصل شود. در واقع این توقع وجود داشت که فرآیندی که در دوران سید محمد خاتمی و دولت اصلاحات آغاز شده و به اتمام نرسیده بود و در دولت حسن روحانی هم نتیجه‌ای در بر نداشت در این دولت تعیین تکلیف شود، اما متاسفانه با مواضعی که امریکای مدل ترامپ اتخاذ کرد و فشارها و تهدیداتی که علیه ملت ایران وارد ساختند، از قبل مشخص بود که امکان دستیابی به یک درک مشترک ممکن نیست. در این شرایط مقام معظم رهبری رهنمودهای لازم را با مردم، دولت و فعالان سیاسی در میان گذاشتند و نهایتا سفر رییس‌جمهور به نیویورک انجام شد. »
صوفی ادامه می‌دهد: «با لحن مقامات امریکایی امکان مذاکره و ارتباط بسیار دشوار شده است. لحن آنها تهدیدآمیز است و ایران و رهبری نظام هم این رفتار را برنمی‌تابند. رییس‌جمهور در یک چنین فضا و چارچوبی با زمینه‌ای که در دیدار با رهبری ترسیم شد، راهی نیویورک شده و سخنرانی خود را بیان داشتند. سخنرانی رییس‌جمهور در مجمع عمومی سازمان ملل منطقی و معقول بود. اگر قرار بود در چارچوب منطق و عقلانیت صحبت شود و سه اصل حکمت و مصلحت و عزت رعایت شود، متن سخنرانی رییس‌جمهور، همین متن می‌شد که پیش روی جهانیان قرار گرفت.»
او با اشاره به متن سخنرانی رییس‌جمهور در مجمع عمومی یادآور می‌شود: «صحبت‌هایی که رییس‌جمهور در مجمع عمومی بیان داشتند، متن مناسبی بود، سنگین و وزین بود، ضمن اینکه باب مذاکره و گفت‌وگو را باز گذاشتند، همچنین با قدرت بر حقوق ایران پافشاری کردند. رییس‌جمهور در ستایش صلح‌طلبی ایرانیان صحبت کردند و با تکیه بر تاریخ هویت، تمدن و فرهنگ ایرانی تلاش کردند توجه جهانیان را به گفتمان ایران جلب کنند. عزت، مصلحت و حکمت سه اصل اساسی دیپلماسی ایرانی است و هر حرکتی باید با مد‌نظر قرار دادن این موارد اجرایی شود.»
صوفی با اشاره به اینکه سخنرانی رییس‌جمهور نمره قبولی می‌گیرد، می‌گوید: «اینکه غربی‌ها به این سخنرانی چه واکنشی نشان می‌دهند به خودشان مربوط است. اگر امریکا و اروپا واقعا خواستار رفع تنش و تخاصم با ایران هستند، باید از این دریچه‌های ارتباطی ایجاد شده استفاده کنند. نوبت امریکاست که گام‌های عملی بردارد و لحن خود را تغییر دهد. لحن امریکا به قول رهبر انقلاب نباید تهدیدآمیز باشد. با مردم ایران نباید با این لحن سخن گفت. آقای پزشکیان کاری را که می‌توانستند انجام دادند و راه گفت‌وگو و مذاکره را باز گذاشتند. اینکه اروپایی‌ها چه می‌کنند و درباره مکانیسم ماشه چه تصمیمی می‌گیرند و آیا درخواست خود را پس می‌گیرند یا نه؟ هنوز روشن نیست.»
این فعال سیاسی ادامه می‌دهد: «اگر در چارچوب منطق و عقلانیت قرار بر تصمیم‌گیری باشد، باید در مسیر گفت‌وگو گام بردارند، در غیر این صورت ایران تصمیم خود را گرفته و چنانچه سه اصل عزت، حکمت و مصلحت در مذاکرات رعایت نشود، ریسک نمی‌کند. ایران قبلا مذاکرات با امریکا را آغاز کرد. در وسط مذاکره امریکا به طرف اسراییل چرخید و منویات صهیونیست‌ها را پیاده‌سازی کرد. اسراییل و امریکا برخلاف محتوای NPT و منشور سازمان ملل به ایران و تاسیسات هسته‌ای ایران حمله کرده و به مذاکره خیانت کردند.» صوفی در پایان تاکید می‌کند: «امروز امریکاست که باید اعتماد‌سازی کرده و پا پیش بگذارد و تضمین دهد که مذاکره احتمالی در آینده، مذاکره‌ای صلح‌آمیز و در راستای منافع ملی دو طرف خواهد بود. تضامین لازم برای پایبندی به تعهدات از سوی اروپایی‌ها و امریکایی‌ها باید ارایه شود تا روی هر توافق احتمالی بتوان حساب باز کرد، در غیر این صورت دیگر نمی‌توان به جهان و نظام بین‌الملل اعتماد کرد. ایران هم راهی جز مقاومت نخواهد داشت.»
ناصر ایمانی: نظم هژمونیک جهانی در حال انتقال به اتحادیه‌های جهانی است
ناصر ایمانی، فعال سیاسی اصولگرا در پاسخ به پرسشی در‌خصوص بازخوردهای کلی به سخنرانی رییس‌جمهور و دیدارهای ایشان در مجمع عمومی سازمان ملل و تاکید رییس‌جمهور بر تامین امنیت منطقه با استفاده از پیمان‌های منطقه‌ای می‌گوید: «صحبت‌های دکتر پزشکیان در مجموع صحبت‌هایی خوب، منطقی و قابل دفاع بود. ایشان تصویری صحیح و پررنگ از منطقه ارایه کرده و اهداف ایالات‌متحده و اروپا در منطقه را به درستی تحلیل کردند. ضمن اینکه مواضع اصولی جمهوری اسلامی را نیز تشریح کردند. ایشان همچنین جنایاتی که در غزه و سایر کشورهای اسلامی صورت می‌گیرد و اهداف بلندمدت اسراییل و امریکا را بیان کردند، اما مهم‌ترین موضوعی که توسط رییس‌جمهور ایران در صحن علنی سازمان ملل پیشنهاد شد، مساله پیمان‌های منطقه‌ای بود.»
ایمانی در تشریح این بخش از صحبت‌های رییس‌جمهور می‌گوید: «امروز نظم سابق هژمونیک جهان که دراختیار امریکا بود در حال ترک خوردن است و نظم جدیدی در جهان در حال شکل‌گیری است. این نظم جدید این‌گونه نیست که نظم هژمونیک از امریکا به کشوری مانند چین یا روسیه و... منتقل شود، بلکه نظم هژمونیک جدید جهانی در حال انتقال از یک قدرت خاص به اتحادیه‌های جهانی است. در واقع هژمونی از یک کشور به پیمان‌های منطقه‌ای و جهانی باز‌می‌گردد. مثلا پیمان‌هایی چون شانگهای با حضور کشورهایی چون روسیه، هند، چین، برزیل، ایران و... در حال ایفای نقش جدی در جهان است، بنابراین جهان طی چند سال آینده، انتقال قدرت مطلقه جهانی را شاهد خواهد بود.»
او ادامه می‌دهد: «یکی از پیمان‌های منطقه‌ای مهم، پیمان‌های منطقه‌ای خاورمیانه هستند. رییس‌جمهور پزشکیان به یک چنین تحولاتی اشاره کردند. طی 10 روز گذشته یک پیمان امنیتی مهم در منطقه خاورمیانه بسته شد که میان پاکستان و عربستان بود. در ادامه وزیر دفاع پاکستان به ایران هم پیشنهاد داد که به یک چنین پیمانی بپیوندد.اگر این‌طور پیمان‌های نظامی و اقتصادی و... بین کشورهای منطقه یا کشورهای جنوب جهان افزایش یابد (که جهان در حال گذار به چنین وضعیتی است) نظم فعلی جهانی با ابرقدرتی امریکا پایان یافته و هژمونی جدیدی با حضور پیمان‌های جهانی و منطقه‌ای شکل می‌گیرد. صحبت‌های رییس‌جمهور ناظر به یک چنین شرایطی مطرح شد.»
ایمانی در پاسخ به این پرسش «اعتماد» که اروپا و امریکا تهدید کرده‌اند که فشارهای اقتصادی و ارتباطی و راهبردی علیه ایران را افزایش می‌دهند، راهکار مقابله با این نوع تهدیدات و فشارها چیست؟ می‌گوید: «به نظرم در این حوزه لازم است با لحن انتقادی در مورد خودمان صحبت کنیم. فعالان سیاسی و تحلیلگران ایرانی طی دهه‌های اخیر، جهان را در غرب خلاصه دیدند. هر زمان صحبت از رابطه با جهان شد، از نظر اقتصادی، سیاسی، دیپلماسی و... جهان را در غرب خلاصه کردند. این تصور اشتباهی است که ناشی از نوعی باورهای غلط در ذهنیت برخی مسوولان کشورمان ایجاد شد. اگر جهان در گذشته به غرب ختم می‌شد امروز این‌گونه نیست. »
این فعال سیاسی اصولگرا با تاکید بر اینکه راه‌حل اصلی عبور از تهدیدات کشورهای غربی، خلاص شدن از تفکر انحصاری در مواجهه با غرب است، یادآور می‌شود: «این رویکرد به معنای عدم تعامل و مذاکره با غرب نیست، بلکه باید بدانیم که علاوه بر امریکا، چین و هند و روسیه و برزیل و... هم وجود دارند. امروز چین در حال بدل شدن به اقتصاد نخست جهانی است. هند امروز به یک قدرت نظامی و الکترونیکی بدل شده است. روسیه یکی از ابرقدرت‌های نظامی جهانی است. ایران باید تعادل را در ارتباط با غرب و شرق ایجاد کند. اگر غربی‌ها مایل به ایجاد ارتباط عزتمندانه با ایران نیستند، ایران می‌تواند روابط خود را با قدرت‌های شرقی گسترش دهد.»
ایمانی ادامه می‌دهد: «اتفاقا این قدرت‌های نوظهور اغلب در همسایگی ایران قرار دارند، ضمن اینکه این کشورها به نسبت غرب نزدیکی‌های تمدنی بیشتری با ایران دارند. این‌گونه است که ایران از یکجانبه‌نگری و غرب‌نگری محض به چند‌جانبه‌گرایی غرب و شرق و جنوب و شمال، میل کرده و منافع خود را از مجموعه این ارتباطات برداشت می‌کند. صحبت‌های رییس‌جمهور در نیویورک این عصر و هنگامه جدید را تشریح کرد.»
