ترنج

در مورد

انقلاب مشروطه

در فرارو بیشتر بخوانید

۷ مطلب

  • حسین امید، از دموکرات‌های صدر مشروطه که در زمان تحصن ۱۲ سال داشت و همراه پدرش بار‌ها به میان متحصنان رفته بود، در خاطراتش تصویری از این رویداد ارائه می‌دهد: «در باغ سفارت، برای هر صنف خیمه‌ای اختصاصی برپا شده بود و نام صنف و هدف از تحصن را در اشعاری بر سر خیمه‌ها نوشته بودند. دیگ‌های پلو شب و روز به راه بود، چای و قلیان دائماً در گردش بود و پذیرایی از متحصنان با نظمی فراتر از تصور انجام می‌شد». 

  • سیمای ظاهر یپرم خان بدینگونه بود که اندامی رشید و نسبتاً لاغر و سیمایی رنگ پریده و گندمگون داشت، چشمانش گرد، فرو رفته و بسیار نافذ بود که ابرو‌هایی پر پشت بر آنها سایه انداخته بود و نیمه ریشی کوتاه و پر پشت بر این چهره ابهت و وقاری خاص می‌داد. 

  • مشروطه، اما انسان دربند و رنج کش ابدی را به حد مقدور صاحب حق کرد و او توانست نماینده به مجلس بفرستد، برای پرسش‌ها و تردید هایش پاسخ‌های دیگر بجوید و خود بیاندیشد

  • در سال 1906 قانون اساسی ایران قواعد و روش کاری مبتنی بر قانون برای حکومت تعیین کرد. به‌این‌ترتیب، برای نخستین‌بار در طول تاریخ ایران، حکومت مشروط به مجموعه‌ای از قوانین بنیانی شد که محدوده قدرت اجرائی را مشخص و به‌گونه‌ای دقیق حقوق و وظایف دولت و جامعه را تعیین می‌کرد. چنین انقلابی هرگز در اروپا روی نداده بود.

  • علت اصلی این سرنوشت محافظه‌کاری بورژوازی ملی در برابر فئودالیسمِ منقضی و علت عمده آن نیز دشمنی امپریالیسم با مشروطیت بود که تفوق جذام‌آسای بورژوازی وابسته بر نوگرایی ایرانی را سرعت بخشید. در اهمیت دوران‌ساز جنبش دهقانی همین بس که حتی اگر در مبارزه‌ای عمومی مغلوب می‌شد، باز هم می‌توانست در تکوین آینده کشور مؤثر باشد و از شدت و سیاهی پلیدترین نمونه استبداد فردی و گسترده‌ترین غارت منابع و سرمایه‌های ملی–به نسبت زمانه– یعنی دولت رضاشاهی بکاهد.

  • شیخ نوری از جمله روحانیون مخالف مشروطه بود که طیفی از مردم را در این مخالفت همراه خود داشت. او برخلاف روحانیون مشروطه‌خواه که سعی در تطبیق‌دادن اصول مشروطه و دموکراسی با شرع داشتند، بر تناقض این دو دست گذاشته بود. به گواه تاریخ‌نویسان، شیخ نوری در تحلیل‌ها و سخنانش دراین‌باره کاملا صادق بود.

  • در سال ۱۲۹۰ ش. روسیه طی اولتیماتومی به ایران خواهان اخراج مستشاران آمریکایی از این کشور شد. هر چند عموم مردم و نمایندگان مجلس از مخالفان اولتیماتوم بودند، ولی دولت از ترس اشغال ایران توسط روس ها، مجلس را منحل و مورگان شوستر را اخراج کرد. تابعیت حکومت وقت در انحلال مجلس، بازتاب‌هایی در ایران و شهر مشهد داشت.

۱