سفر متفاوت ظریف به آفریقا در فضای پسابرجام

حسین ملاعبداللهی با اشاره به اولین سفر دوره‌ای محمدجواد ظریف به قاره آفریقا بعد از اجرای برجام اظهار کرد: این سفر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چرا که در یک فضای مثبت و متفاوتی نسبت به دوره قبل از برجام انجام می‌شود.

مدیرکل آفریقای وزارت امور خارجه با اعلام این‌که محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان از سوم تا هشتم مردادماه اولین سفر دوره‌ای خود به قاره آفریقا را بعد از اجرای برجام  انجام خواهد داد، افزود: این سفر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چرا که در یک فضای مثبت و متفاوتی نسبت به دوره قبل از برجام انجام می‌شود.

لازم است از فرصت‌های برجام برای توسعه روابط خارجی کشور به ویژه در آفریقا به سرعت بهره‌برداری کنیم
حسین ملاعبداللهی با بیان این‌که برجام فرصت‌های خوبی را جهت تعامل هرچه بیش‌تر ایران با کشورهای مختلف در راستای توسعه همکاری‌ها و تعامل ایجاد کرده است، افزود: کشورهای آفریقایی نیز از این موضوع استثنا نیستند و لازم است از فرصت‌های بسیاری که برجام برای توسعه روابط خارجی کشور به وجود آورده به سرعت و دقت بهره‌برداری کنیم.

وی با بیان این که وزیر امور خارجه در سفر شش روزه خود عازم کشورهای نیجریه، غنا، گینه کوناکری و مالی در منطقه غرب آفریقا می‌رود افزود: اولین سفر دوره‌ای ظریف به آفریقا قبل از توافق هسته‌ای در زمستان سال ١٣٩٣ به کشورهای کنیا، اوگاندا، تانزانیا، زنگبار و بروندی در منطقه شرق آفریقا انجام شد و وزیر امور خارجه کشورمان در دیدار با مقامات عالی‌رتبه این کشورها در خصوص همکاری‌های دوجانبه، منطقه‌یی و بین‌المللی گفت‌وگو و رایزنی کرد.

این دیپلمات وزارت امور خارجه با تشریح برنامه‌های سفر ظریف به چهار کشور مذکور در غرب آفریقا خاطرنشان کرد: این سفرها به دعوت همتایان آفریقایی آقای ظریف انجام می‌شود و وی در جریان این سفر رایزنی‌ها و گفت‌وگوهایی را با مقامات عالی‌رتبه این کشورها در ارتباط با مسائل دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی به منظور تحکیم هرچه بیش‌تر روابط و افزایش رایزنی‌های سیاسی و توسعه همکاری‌های اقتصادی انجام خواهد داد.

ملاعبداللهی با اشاره به مورد توجه قرار داشتن مسائل اقتصادی و افزایش همکاری‌های اقتصادی با کشورهای یاد شده در جریان این سفر دوره‌ای اظهار کرد: برای همین منظور  یک هیات بزرگ اقتصادی متشکل از مقامات بخش‌های ذی‌ربط دولتی و مسوولان بخش‌های خصوصی ظریف را در این سفر همراهی خواهند کرد. اعضای این هیات اقتصادی عموما مسوولان بخش‌های ذی‌ربط دولتی و مسوولان بخش‌های خصوصی هستند که یا سابقه فعالیت در آفریقا  را دارند یا علاقمند به آغاز همکاری‌های اقتصادی با کشورهای آفریقایی هستند و امکانات لازم برای این همکاری‌ها را در اختیار دارند.

مدیرکل آفریقای وزارت امور خارجه با اشاره به این‌که در هر یک از کشورهای مورد بازدید نشست‌های یک روزه‌ با عنوان مجمع اقتصادی برگزار خواهد شد، تصریح کرد: بخش اول این نشست‌ها به طور عمومی برگزار می‌شود که با حضور آقای ظریف و وزیر خارجه کشور میزبان افتتاح خواهد شد و صاحب‌نظران اقتصادی نیز در آن نقطه نظرات خود را در مورد فرصت‌های همکاری‌های اقتصادی بین دو کشور مطرح خواهند کرد و سپس در بخش دوم این نشست‌ها بازرگانان و تجار کشورمان با همتایان خود به منظور یافتن راهکارهایی جهت توسعه مناسبات اقتصادی گفت‌وگوهای رو در رو و دوجانبه خواهند داشت و  و در زمینه نحوه آغاز  همکاری‌ها یا توسعه آن با یکدیگر رایزنی خواهند کرد.

این دیپلمات وزارت امور خارجه با بیان این‌که سطح مناسبات سیاسی ایران با هر چهار کشور مورد اشاره بسیار دوستانه و خوب است، ادامه داد: رئیس‌جمهور نیجریه سال 94 برای شرکت در اجلاس سران اوپک گازی به همراه تعدادی از وزرای کابینه خود از جمله وزیر امور خارجه، وزیر نفت و وزیر اقتصاد به تهران سفر  و با مقام معظم رهبری و رئیس‌جمهور گفت‌وگو کرد.

ملاعبداللهی هم‌چنین با اشاره به این‌که دو سال قبل کمیسیون مشترک اقتصادی و بازرگانی بین ایران و نیجریه برگزار شد، افزود: امیدواریم با فاصله کمی بعد از سفر آقای ظریف به نیجریه، نشست بعدی کمیسیون مشترک بین دو کشور در تهران برگزار شود.

مدیرکل آفریقای وزارت امور خارجه در ادامه با اشاره به سفر اخیر رئیس‌جمهور غنا به تهران، گفت: رئیس‌جمهور غنا برای اولین بار بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به تهران سفر کرد و وزیر امور خارجه‌ این کشور نیز پیش از آن به صورت جداگانه عازم تهران شده بود، تا کنون نیز چندین هیات اقتصادی از دو کشور برای پی‌گیری توافق‌های انجام شده بین جمهوری اسلامی ایران و غنا مبادله شده است.

او با بیان این‌که متاسفانه در سال‌های گذشته اعمال تحریم‌های ظالمانه غرب علیه کشورمان، بر روابط اقتصادی جمهوری اسلامی ایران با کشورهای آفریقایی آسیب‌های زیادی وارد کرده است اظهار امیدواری کرد که با توجه به فضای مثبت بعد از برجام و رفع موانع بانکی، بیمه‌ای و حمل و نقل ناشی از تحریم‌ها، بار دیگر شاهد رشد و توسعه همکاری‌های اقتصادی با کشورهای آفریقایی باشیم.

وی اضافه کرد: خوشبختانه اراده مثبتی بین جمهوری اسلامی ایران و کشورهای آفریقایی برای توسعه و تعمیق همکاری‌ها وجود دارد که می‌تواند مشوق مهمی برای همه علاقمندان به فعالیت در عرصه همکاری‌های اقتصادی  دوجانبه باشد. هم‌چنین امیدوارم با توجه به فضای مثبت کنونی بعد از برجام به‌زودی شاهد رشد قابل توجه همکاری‌های اقتصادی و بازرگانی بین کشورمان با کشورهای آفریقایی باشیم.

رفع کامل موانع ایجاد شده در دوره تحریم‌ها
مدیرکل آفریقای وزارت امور خارجه ادامه داد: اگرچه بعد از اجرای برجام فضای بسیار مثبتی برای همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و کشورهای آفریقایی به وجود آمده است، اما رفع کامل موانع ایجاد شده به ویژه همکاری‌های بانکی و مبادلات پولی، به دلایل متعدد، زمان بر است با این حال مسوولان مربوطه از وزارت‌خانه‌های مختلف در تلاش هستند تا از طریق رایزنی‌های نزدیک با مقامات ذی‌ربط کشورهای آفریقایی موانع یاد شده را در کمترین زمان ممکن بر طرف کنند.

ملاعبداللهی در بخش دیگری از این گفت‌وگو با بیان این‌که تعاملات سیاسی بین کشورمان با کشورهای آفریقایی روندی رو به رشد را تجربه خواهد کرد، افزود: در آینده شاهد مبادله هیات‌های عالی‌رتبه بیش‌تری بین تهران با پایتخت‌های کشورهای آفریقایی خواهیم بود.

وی در این زمینه به برنامه سفر تعدادی از روسای کشورهای آفریقایی به تهران و هم‌چنین سفر مقامات عالی‌رتبه کشورمان به کشورهای آفریقایی اشاره کرد اما اعلام زمان دقیق این سفرها را به وقتی مناسب موکول کرد.

مدیرکل آفریقای وزارت امور خارجه در پاسخ به تغییر احتمالی برخی سفرای کشورمان در کشورهای آفریقایی گفت: به طور معمول پس از پایان مأموریت سه یا چهار ساله سفیران در کشورهای مختلف، سفیران جدید اعزام خواهند شد. تابستان امسال نیز به حسب معمول جا به جایی‌هایی از این دست در نمایندگی‌ها انجام خواهد که پس از نهایی شدن این تغییرات اخبار آن اعلام خواهد شد.

انتظار می‌رود در آینده برخی کشورهای آفریقایی که سفارت در ایران نداشتن برای این منظور اقدام کنند
او در مورد توسعه روابط سیاسی با کشورهای آفریقایی اضافه کرد: انتظار می‌رود برخی از کشورهای آفریقایی که در حال حاضر فاقد سفارت‌خانه در تهران هستند، در آینده نسبت به تاسیس سفارت در تهران اقدام کنند.

این دیپلمات ارشد کشورمان در پاسخ به این سوال که تا کنون چه اقداماتی برای شناخت هر چه بیش‌تر ملت‌های ایران و آفریقایی و نزدیکی فرهنگ‌ها انجام شده است؟ گفت: در این ارتباط آسیب‌شناسی‌هایی انجام شده است و اهمیت و ضرورت این موضوع به صورت روشن و واضح به مراجع ذی‌ربط اعلام شده است به نحوی که راهبرد عملیاتی و اجرایی تازه‌ای برای حل این مشکل مورد توجه قرار گرفته است. با اکثر کسانی که در این زمینه صاحب‌نظر هستند از جمله مسوولان بخش‌های مختلف ذی‌ربط در وزارت‌خانه‌ها و ارگان‌های مختلف، سفیران جمهوری اسلامی ایران در کشورهای آفریقایی و سفیران آفریقایی مقیم تهران رایزنی و گفت‌وگو انجام شده است و نشست‌هایی به این منظور برگزار شده و نتایج بسیار خوب و سازنده‌ای به دست آمده است.

تصویر غیر واقع‌بینانه جوامع آفریقایی از ایران ناشی از ایران هراسی است
ملاعبداللهی در پاسخ به این‌که علاوه بر مشکلات ناشی از اعمال تحریم‌ها چه مشکلات دیگری بر سر راه همکاری‌های کشورمان با کشورهای آفریقای وجود دارد؟ تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین مشکلات یا موانع موجود بین جمهوری اسلامی ایران با کشورهای آفریقایی شناخت ضعیف و غیر واقع‌بینانه و غیر روز آمد نسبت به یکدیگر است. متاسفانه به دلیل نبود روابط و تعاملات فعال و گسترده بین کشورمان با کشورهای آفریقایی، تصویر قدیمی و کهنه‌ای از آفریقا در نزد افکار عمومی کشور وجود دارد که با واقعیت‌های امروز جوامع آفریقایی بسیار متفاوت است. اما این صرفا یک روی سکه است. روی دیگر این سکه، نگاه یا تصویر غیر واقع‌بینانه جوامع آفریقایی نسبت به جمهوری اسلامی ایران است. این تصویر نیز به دلیل فضای ناشی از ایران‌هراسی در دوران قبل از توافق هسته‌ای از سوی رسانه‌های غربی ایجاد شده که با واقعیت‌های جامعه ایران بسیار متفاوت است. از این‌رو دو طرف باید نگاه خود به یکدیگر را روز آمد و منطبق بر واقعیت‌های موجود کنند و چنین کاری جز از طریق افزایش همه جانبه تعاملات دو جانبه ممکن نخواهد بود.

این دیپلمات کشورمان افزود: برای تصحیح چنین تصورات غیر واقع‌بینانه و غیر روز آمد نسبت به یکدیگر، مسیر طولانی و دشواری باید پیموده شود و از گام‌های اساسی و ضروری در این راستا ایجاد اجماع ملی برای درک ضرورت کار و ارتباط موثر با کشورهای آفریقایی و تصحیح تصور منفی که در مورد ایران در این قاره وجود دارد است.

وی با اشاره به پتانسیل‌های موجود در آفریقا برای توسعه همکاری‌های اقتصادی گفت: جمهوری اسلامی ایران ظرفیت‌های بسیار زیادی برای بهره‌برداری جهت توسعه همکاری‌های اقتصادی با آفریقا در اختیار دارد که لازم است در راستای اجرای سیاست اقتصاد مقاومتی به درستی از آن‌ها بهره‌برداری شود.

مدیرکل آفریقای وزارت امور خارجه صدور خدمات فنی و مهندسی، آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، صدور کالاهای غیر نفتی، صدور دانش فنی در حوزه‌های مختلف از جمله نفت و گاز، تولید انرژی و صدور کالاها و ماشین آلات کشاورزی و صنعتی، صنعت توریسم و هم‌چنین خدمات درمانی و بهدآشتی را از جمله ظرفیت‌های مهم موجود کشور برای توسعه همکاری‌های اقتصادی با کشورهای آفریقایی عنوان کرد. چنان‌چه مشکل حمل و نقل با ایجاد پروازهای مستقیم بین تهران با پایتخت‌های کشورهای آفریقایی حل شود، یکی از موانع جدی بر سر راه تعاملات فعال دو جانبه از میان برداشته خواهد شد.

لازم است از نیروهای فعال‌تر و خلاق‌تری در زمینه همکاری‌های فرهنگی استفاده شود
مدیرکل آفریقا وزارت امور خارجه هم‌چنین عملکرد فرهنگی کشور در کشورهای آفریقایی را ناکافی توصیف کرد و افزود: لازم است از نیروهای فعال‌تر و خلاق‌تری در زمینه همکاری‌های فرهنگی استفاده شود. البته تا کنون فعالیت‌های فرهنگی نسبتا خوبی انجام شده است اما این فعالیت‌ها در مقایسه با تبلیغاتی که علیه جمهوری اسلامی ایران در این کشورها انجام شده و می‌شود کافی نبوده و نیست.

ملاعبداللهی بار دیگر به فرصت‌های بسیار مثبت و گسترده به وجود آمده برای همکاری با کشورهای آفریقایی در دوره بعد از توافق هسته‌ای اشاره و تاکید کرد: این فرصت‌های تازه شرایطی را ایجاد کرده است که می‌توان با استفاده درست و به موقع از آن‌ها بخشی از خسارت‌های ناشی از تحمیل تحریم‌ها را در زمانی کوتاه جبران کرد و روابط دو جانبه با کشورهای آفریقایی را به ویژه در حوزه همکاری‌های تجاری و بازرگانی به سطح مطلوبی ارتقاء داد.

وی تاکید کرد: این فرصت‌ها در فضای سیال نظام بین‌الملل که مملو از رقابت‌های پیچیده و جدی است، ناپایدارند و در صورتی که به موقع از آنها بهره‌برداری نشود از میان خواهند رفت.

مدیرکل آفریقای وزارت امور خارجه در پاسخ به این سوال که در جریان این سفر قراردادهایی بین ایران و چهار کشور آفریقایی امضا خواهد شد اظهار کرد: اگر در جریان مذاکرات دو طرف به توافق‌های تازه‌ای برای گسترش همکاری‌ها دست یابند در آینده آن‌را در قالب یادداشت تفاهم یا موافقت‌نامه امضاء خواهند کرد.