محمود هاشمی شاهرودی از نگاه بی بی سی
محمود هاشمی شاهرودی پس از سید محمد حسینی بهشتی، عبدالکریم موسوی اردبیلی و محمد یزدی چهارمین رئیس قوه قضائیه جمهوری اسلامی و دومین فردی بود که با حکم رهبری بر این مسند نشست.
آقای هاشمی شاهرودی پیش از انتصاب به ریاست قوه قضائیه عضو شورای نگهبان بود اما در ۲۳ مرداد ۱۳۷۸ در شرایطی که با پیروزی محمد خاتمی در انتخابات ریاست جمهوری، دولت اصلاحات در ایران بر سر کار بود، به ریاست قوه قضائیه درآمد و از آغاز اصلاحات در قوه قضائیه خبر داد.
انتصاب آقای هاشمی شاهرودی به عنوان فقیهی میانه رو در قوه قضائیه، امیدواری های زیادی برای اصلاحات در این قوه به وجود آورد.
محسن کدیور، پژوهشگر دینی که از شاگردان آیت الله هاشمی شاهرودی بوده است، به بی بی سی فارسی می گوید که استادش از باهوش ترین و فاضل ترین علمای معاصر شیعه محسوب می شود که حضورش در قوه قضائیه به لحاظ علمی می توانست افتخاری برای این قوه باشد.
شاگرد آیت الله خمینی، زندانی حکومت صدام
محمود هاشمی شاهرودی متولد اول فرودین سال ۱۳۲۷ در شهر نجف در عراق است. پدرش سید علی حسینی شاهرودی، از استادان حوزه علمیه نجف و مادرش فرزند سید علی مدد موسوی از علمای دینی و از اهالی روستای سیدان استان خراسان جنوبی است.
آقای شاهرودی، تحصیلات ابتدایی را در مدرسه علویه نجف به پایان رسانید و سپس به تحصیلات حوزوی روی آورد. آیت الله محمد باقر صدر و آیت الله روح‌الله خمینی از جمله استادان آقای شاهرودی در حوزه علمیه نجف بودند.
۵ سال پیش از انقلاب اسلامى، حکومت عراق با حمله به حوزه علمیه نجف، جمعى از علما به ویژه روحانیون ایرانى وشاگردان آیت الله صدر را دستگیر و زندانی کرد.
آقای هاشمى شاهرودى از جمله کسانى بود که دستگیر وروانه زندان شد اما پس از مدتى باوساطت مراجع وقت توانست آزاد شود. در جریان انقلاب اسلامی، آقای هاشمى شاهرودی به ایران رفت و با موافقت آیت الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی مسئول ارتباط میان نیروهاى انقلابی خارج از ایران و حوزه علمیه نجف با رهبر جمهوری اسلامی شد.
بنیانگذار دو نهاد سیاسی در ایران و عراق
آقای شاهرودی در این دوره با دستور آیت الله علی خامنهاى که در آن زمان با حکم رهبر وقت جمهوری اسلامی مسئول هماهنگی نهضت هاى اسلامی بود، جامعه روحانیت مبارز و مجلس اعلای انقلاب اسلامى عراق را راه اندازی کرد.
جامعه روحانیت مبارز یک تشکل سیاسی مذهبی در ایران است که بعدها گروهی از روحانیون چپگرا و سپس اصلاح طلب از آن انعشاب کردند.
اعضای جامعه روحانیت مبارز را عمدتا روحانیون محافظه کاری تشکیل می دهند که هنوز نیز یکی از تشکل های سیاسی پرنفوذ ایران محسوب می شود.
آقای شاهرودی به درخواست آیت الله خمینی به ایران آمد و تدریس علوم دینی را در این کشور آغاز کرد.
از سوی دیگر، مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق نیز که از گروه های اصلی مبارز با حکومت صدام حسین در عراق بود، پس از حمله نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا به عراق نام خود را به مجلس اعلای اسلامی تغییر داد و به یکی از بازیگران اصلی صحنه سیاسی عراق تبدیل شد که از دامنه نفوذ زیادی در این کشور برخوردار است.
نقل است که در یکى از ملاقات هاى اعضاى مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق با آیت الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی از آقای شاهرودی می خواهد تا تدریس در حوزه علمیه قم را بر هر کاری ترجیح دهد. آقای شاهرودی آن زمان به تدریس درس خارج فقه و اصول در ایران پرداخت که این تدریس تا هم اکنون نیز ادامه دارد.
محسن کدیور می گوید که رده علمی آقای هاشمی شاهرودی در حد مراجع فعلی قم و نجف محسوب می شود.
آقای هاشمی شاهرودی در حال حاضر نماینده استان خراسان رضوی در مجلس خبرگان رهبری است. برخی از گزارش ها حکایت از آن دارد که قرار است او پس از پایان ریاست ۱۰ ساله اش بر قوه قضائیه، با ترک تهران و عزیمت به مشهد عمده وقت خود را صرف کارهای فقهی کند.
