تحليل جلایی پور از انصراف قالیباف

حميدرضا جلايي‌پور علت كناره‌گيري محمدباقر قاليباف از انتخابات را ريزش آراي قاليباف طي يك هفته گذشته مي‌داند. به گفته اين فعال سياسي اصلاح‌طلب ٢٠ درصد از كساني كه مي‌خواستند راي دهند در نظرسنجي‌ها گفته بودند كه به آقاي قاليباف راي مي‌دهند و روز يكشنبه نظرسنجي‌ها نشان مي‌داد كه اين آرا به ١٢ درصد رسيده است.

به گزارش اعتماد، ٨ درصد از آراي او كم شده بود و اتفاقا به آراي آقاي روحاني اضافه شده بود. جلايي‌پور همچنين پيش‌بيني مي‌كند كه حسن روحاني در مرحله اول در انتخابات پيروز مي‌شود اما در عين حال تاكيد دارد كه اين پيروزي بايد قاطع باشد. به گفته او هواداران حسن روحاني تا روز جمعه نبايد آرام بنشينند چرا كه هر چه پيروزي روحاني «قاطع‌تر» باشد، او براي پيگيري مطالبات مردم با قدرت بيشتري مي‌تواند كار كند.

جلايي‌پور همچنين در بخش ديگري از اين گفت‌وگو از ضرورت راي كامل به ليست ٢١ نفره اصلاح‌طلبان براي انتخابات شوراي شهر سخن گفته و تاكيد مي‌كند: «مي‌توانيم نه فقط يك رييس‌جمهور خوب براي كشور داشته باشيم، بلكه به يك شهردار خوب پس از ١٢ سال شهرفروشي و تراكم فروشي برسيم.»

با كناره‌گيري قاليباف آيا سبد راي او تماما به سبد راي آقاي رييسي اضافه خواهد شد يا به سبد راي آقاي روحاني خواهد افزود؟
در هفته گذشته آراي آقاي قاليباف به طرف سبد راي آقاي روحاني سرازير شده بود. ٢٠ درصد از كساني كه مي‌خواستند راي دهند در نظرسنجي‌ها گفته بودند كه به آقاي قاليباف راي مي‌دهند و روز يكشنبه نظرسنجي‌ها نشان مي‌داد كه اين آرا به ١٢ درصد رسيده است. ٨ درصد از آراي او كم و اتفاقا به آراي آقاي روحاني اضافه شده بود. لذا مي‌توان در پاسخ به اين سوال گفت كه شكست قاليباف قبل از كناره‌گيري در نظرسنجي‌ها نمايان شده بود.

چه مقدار از پايگاه راي قاليباف ممكن است تبديل به آراي باطله شود؟
بخشي از رايي كه آقاي قاليباف داشت به گمانم بيشتر از ديگران بود به سبد راي آقاي روحاني مي‌رود. بخشي هم به سبد راي آقاي رييسي مي‌رود. مقداري هم ممكن است در انتخابات شركت نكنند و عده كمي آراي باطله باشد.

به نظر شما چرا قاليباف كناره‌گيري كرد؟ آيا كاهش آراي او در نظرسنجي دليلي بر اين امر بود؟
علت روشن كناره‌گيري آقاي قاليباف شكستش از اقبال مردم به روحاني بود. اين شكست به دو صورت مي‌توانست بشود. يكي در پايان روز راي‌گيري مشخص مي‌شود و يكي هم قبل از آن از طريق نظرسنجي‌ها. حمله مستمري كه به آقاي روحاني كرد، اين پيش‌فرض را داشت كه مي‌توان مردم ايران را تحريك و جذب كرد. آيا مي‌توان راي مردم را با يارانه يا كارانه خريد؟ لذا اين‌طور وارد عرصه شد. بخش قدرتمند كشور نيز براي او و حرف‌هايش كف مي‌زدند؛ چون داشت آقاي روحاني را تخريب مي‌كرد؛ اين‌طور شروع كرد.

اما در برابر او آقايان روحاني و جهانگيري كاملا استوار و قانع‌كننده‌تر ظاهر شدند. هم از كارنامه ٤ ساله‌شان دفاع كردند و هم افق ٤ سال بعد را روشن كردند و هم خيلي خوب پنبه «پوپوليسم افسار گسيخته» را در بين افكار عمومي زدند. لذا اين امر باعث شد آراي آقاي روحاني بالا برود و آراي آقاي قاليباف پايين بيايد. يك دليل ديگر نيز اين است كه آن جناح راديكال و تندرو بوي شكست را استشمام كرده ولي مي‌خواهد آبرومند كنار برود.

راي‌شان خيلي پايين نباشد و راي بيشتري داشته باشد تا شكستي آبرومند باشد. يك علت ديگر هم اين است كه آقاي قاليباف گرد و خاك، هزينه و شلوغكاري كرد اما بالاخره عقلي هم دارد. آقاي قاليباف از طريق نظرسنجي‌ها ديده كه براي سومين بار بايد شكست را دريافت كند. در اين صورت به ته چاه عرصه سياست مي‌رفت. لذا پيش دستي كرده و نمي‌خواهد به ته چاه برود و روغن ريخته را نيز خرج امامزاده كند كه بعد از انتخابات شايد بتواند موقعيتي داشته باشد. سرجمع مي‌توان گفت كه مردم و افكار عمومي آنها را ناكام گذاشته‌اند.

آقاي روحاني در يك هفته اخير چقدر در بسيج راي خاكستري به نفع خودش موفق بوده است و دقيقا چه رفتار و كنشي از سمت روحاني تاثيرگذار بود؟
خط مشي روحاني براي جذب مردم مبتني بر مردم فريبي اقتصادي نبود. جامعه ايران را متكثر در نظر گرفت و همه بخش‌هاي جامعه را مورد خطاب قرار دارد و جامعه را به ۹۶ درصد و ٤ در صد تقسيم نكرد. روحاني در تحت تاثيرقرار دادن آراي خاكستري و مرددين موثر عمل كرد. نظرسنجي‌ها اين امر را نشان مي‌دهد. در دو هفته گذشته از ٣٧ درصد به ٥٢ درصد رسيده است و اين خيلي عالي است.

او خيلي خوب استوار و دلنشين در افكار عمومي ظاهر شده است. هنوز آثار بعد از مناظره سوم و حضورش در اصفهان، ورزشگاه آزادي تهران، تبريز و لرستان را در نظرسنجي‌ها نداريم. اگر اينها را جمع كنيم، آقاي روحاني خيلي موفق بوده است. اميدواريم كه اين امر تا روز راي‌گيري ادامه پيدا كند. ما نبايد تا روز آخر آرام بنشينيم. هر چه پيروزي آقاي روحاني «قاطع‌تر» باشد، او براي پيگيري مطالبات مردم با قدرت بيشتري مي‌تواند كار كند.

به نظر شما انتخابات چند مرحله‌اي مي‌شود؟
آنچه بر اساس روندها در نظرسنجي‌هاي انجام شده مي‌توانيم ببينيم اين است كه انتخابات در مرحله اول به پايان مي‌رسد. اما مساله مهم اين است كه اين پيروزي بايد قاطع باشد. نبايد در حد ٥٢درصد آرا باشد. ما اميدوار هستيم كه به ٦٠ درصد برسد. آن وقت اين پيروزي قاطع خواهد بود. در اين صورت آقاي روحاني وقتي روي كار بيايد بهتر مي‌تواند وعده‌هايي را كه به مردم داده پيگيري كند.

شوراي عالي ليست شوراي شهر را ارايه كرد. با وجود انتقاداتي كه به اين ليست وارد شده اصلاح‌طلبان از اين پس براي ورود نامزدهاي‌شان چه كاري بايد انجام دهند؟
براي نخستين بار بوده كه در برابر جبهه اصلاحات و تشكل‌هاي سياسي اصلاحات كه در زير چتر شوراي عالي سياستگذاري جمع شده‌اند، شرايطي پيش آمد تا از بين ١٥٠ نفر ٢١ نفر را بايد انتخاب مي‌كردند. لذا فرآيند دموكراتيك اين انتخاب و معيارها و ضوابط و محصول كار بسيار مهم بود تا افكار عمومي نيز بپذيرد. خوشبختانه بر سر ضوابط خيلي خوب كار شد. پاكدستي، پيرزدايي و ٣٠ درصد سهم زنان و تخصص‌هاي گوناگون لحاظ شده است.

اينها شاخص‌هاي خيلي خوبي بود. اما بر سر فرآيند تدوين و تعيين مصداق چه بسا بهتر مي‌شد عمل كرد. ليكن مساله اين است كه اين يك كار جمعي است و ممكن است همه احزاب و تشكل‌هاي اصلاح‌طلب هم انتظار ايده‌آل‌شان تامين نشده باشد. ليكن ما الان در انتخابات شوراها يك ليست داريم كه برآيند كار جمعي شوراي عالي اصلاح‌طلبان است. خوشبختانه اين برآيند فراهم شده و همه از اين ليست حمايت مي‌كنند. لذا اين هم نكته‌اي مهم است. برخي در انصراف تاخير كرده بودند اما خوشبختانه انصراف خود را اعلام كردند. نقش آقاي محسن هاشمي هم بسيار مهم بود.

چون برخي از كساني كه در جبهه اصلاحات راي نياورده بودند با او عكس گرفته بودند و يك ليست داده بودند. محسن هاشمي با موضعي كه گرفت به اين موضوع خاتمه داد. او اين پيام را انتقال داد كه از سوي جبهه اصلاح‌طلبان فقط يك ليست وجود دارد كه آقاي خاتمي و اصلاحات پشتوانه آن است. لذا وقت كمي داريم اما در اين سه روز هم اگر همه فعاليت كنند، مي‌توانيم نه فقط يك رييس‌جمهور خوب براي كشور داشته باشيم، بلكه به يك شهردار خوب پس از ١٢ سال شهرفروشي و تراكم‌فروشي برسيم.