تلاش برای تحديد خبرنگاران در مجلس
باز هم خيز براي محدودسازي جريان اطلاع‌رساني در جلسات علني مجلس؛ پس از ناکامي در مجلس نهم، اين‌بار خبرها از پيشنهاد برخي نمايندگان به هيئت‌رئيسه مجلس براي محدودسازي ساعات حضور عکاسان در جريان جلسات علني حکايت دارد.
«غلامعلي جعفرزاده‌ايمن‌آبادي»، نماينده رشت و عضو فراکسيون مستقلين، اين موضوع را پيشنهاد چند نماينده عنوان کرد که به هيئت‌رئيسه ارائه کرده‌اند. به گفته جعفرزاده، «اين پيشنهاد موافقاني در صحن دارد».
به گزارش شرق، باز هم خيز براي محدودسازي جريان اطلاع‌رساني در جلسات علني مجلس؛ پس از ناکامي در مجلس نهم، اين‌بار خبرها از پيشنهاد برخي نمايندگان به هيئت‌رئيسه مجلس براي محدودسازي ساعات حضور عکاسان در جريان جلسات علني حکايت دارد؛ پيشنهادي که در سال ٩١ هم در قالب طرح به مجلس آمد، ولي رأي نياورد. طبق اين پيشنهاد، عکاسان فقط بايد در دقايق ابتدايي جلسات علني حضور داشته باشند.
علت اين پيشنهاد هم حواشي عکس‌هاي اخير بيان شده است. «غلامعلي جعفرزاده‌ايمن‌آبادي»، نماينده رشت و عضو فراکسيون مستقلين، اين موضوع را پيشنهاد چند نماينده عنوان کرد که به هيئت‌رئيسه ارائه کرده‌اند. به گفته جعفرزاده، «اين پيشنهاد موافقاني در صحن دارد».
او در همين رابطه به «ايسنا» هم گفته که «پيشنهادي براي برگزاري يک جلسه بين نمايندگان و عکاسان مطبوعاتي مطرح شده که اميدواريم بتوانيم به نتيجه مطلوبي در اين زمينه برسيم». بنابراين تصميم‌گيرنده در مورد سرنوشت اين پيشنهاد را بايد هيئت‌رئيسه‌اي دانست که در رأس آن «علي لاريجاني» و البته چند عضو فراكسيون اميد قرار دارند.
پيشنهاد براي محدودسازي حضور عکاسان به بهانه چند عکس که واکنش شبکه‌هاي اجتماعي را در پي داشته، در حالي مطرح مي‌شود که طبق اصل ٦٩ قانون اساسي، «مذاکرات مجلس شوراي اسلامي بايد علني باشد و گزارش کامل آن از طريق راديو و روزنامه رسمي براي اطلاع عموم منتشر شود».
٢ عکس پرسروصدا
اما عکس‌هايي که اين روزها خيلي سروصدا کرده، احتمالا سرمنشأ اين پيشنهاد بوده است؛ عکس‌هايي مانند گلابي‌خوردن «نادر قاضي‌پور» در جريان جلسات رأي‌اعتماد؛ اين عکس‌ها در شبکه‌هاي اجتماعي سروصداي زيادي به‌پا کردند؛ تا حدي که ديروز به صحن علني مجلس هم کشيده شد.
در جريان جلسه علني ديروز پس از اينکه «مهرداد لاهوتي» درباره دستور کار صحبت مي‌کرد، قاضي‌پور در جايگاه هيئت‌رئيسه حضور داشت تا تذکري را مطرح کند؛ لاهوتي هم در واکنش به حضور قاضي‌پور، خطاب به او گفت: «شما که گلابي را خورده‌ايد، اجازه بدهيد حرفمان را بزنيم و رئيس بشنود».
پس از آن بود که «قاضي‌پور» از کار خود دفاع کرد و البته عکاساني که عکس انداختند را «فضول» لقب داد: «آقاي لاهوتي گاهي اوقات در صحبت‌هايشان تهمت مي‌زنند. آذربايجان‌غربي مرکز توليد ميوه‌جاتي از قبيل گلابي، هلو و شليل است. بنده اين کار را کردم (گلابي خوردم) تا رئيس‌جمهور و وزير جهاد کشاورزي بدانند تا واردات ميوه خارجي را قطع کنند. مي‌دانستم آنجا فضول هست، عکس مي‌اندازند و از عمد اين کار را کردم».
عکس ديگري که اخيرا جنجال زيادي به‌پا کرد، عکس تلاش برخي نمايندگان براي سلفي با «فدريکا موگريني»، مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپاست، که در پايان مراسم تحليف رياست‌جمهوري روحاني در مجلس، ازسوي عکاسان شکار شد. اين عکس هم واکنش‌هاي زيادي در شبکه‌هاي اجتماعي داشت؛ واکنش‌هايي که باعث شد تا نمايندهاي که سعي زيادي براي سلفي‌گرفتن داشت، همان شب از مردم عذرخواهي کند.
تذکرات لاريجاني
البته در جريان روزهاي رأي‌اعتماد که جلسات به طور زنده از طريق شبکه خبر پخش مي‌شد، صحنه‌هايي ديده شد که در شبکه‌هاي اجتماعي واکنش‌برانگيز بود؛ واکنش‌هايي که نه به خبرنگاران مربوط مي‌شد و نه به عکاسان؛ بلکه به رفتارهاي نمايندگان مرتبط بود. يکي از اين صحنه‌ها، تذکرهاي پياپي «علي لاريجاني»، رئيس مجلس، به نمايندگان بود تا در صندلي‌هاي خود بنشينند؛ تا جايي که هنگام سخنراني رئيس‌جمهوري به سبب همهمه مجلس، لاريجاني مجبور مي‌شود سخنراني رئيس‌جمهوري را قطع کند و وارد سخنان او شود، تا به نمايندگان تذکر بدهد که به صندلي‌هاي خود بازگردند.
اين دست تذکرهاي لاريجاني در اوقات ديگري هم خودنمايي مي‌کند؛ آنجا که پس از دفاع رئيس‌جمهوري از وزراي خود، براي شروع رأي‌گيري لاريجاني چندين‌وچندبار مجبور مي‌شود ميکروفون خود را باز کند و به نمايندگان تذکر دهد که در صندلي‌هاي خود بنشينند.
کم نيست روزهايي که لاريجاني براي اداره مجلس، مجبور مي‌شود پاي ميکروفون نمايندگان را نام ببرد و به صندلي‌هايشان دعوت کند. يکي از اين دفعات در جريان جلسه رأي‌اعتماد بود که باعث شد بيشتر از همه به چشم بيايد؛ فرداي اين تذکر بود که «محمد حسن‌نژاد»، نماينده مرند و جلفا، در تذکري گفت: «متأسفانه روزهايي که صحن علني مجلس به‌صورت زنده از سيما پخش مي‌شود، بهانه‌اي به دست رسانه‌ها داده است تا مجلس را بکوبند... در جلسه اخير، رئيس مجلس به تعدادي از نمايندگان که بيشتر از پنج نفر نمي‌شدند، تذکر داد که در صندلي‌هاي خود بنشينند، اما رسانه‌ها اين‌گونه منعکس کردند که آقاي لاريجاني مبصر شده و نمي‌تواند نمايندگان را سر جاي خود بنشاند».
«لاريجاني» هم در پاسخ، اين تذکر را درست خواند و گفت: «البته، بهتر است نمايندگان در صندلي خود بنشينند، اما رايزني هم وجود دارد و نمايندگان مجبورند نظر افراد متخصص را بگيرند». اما چندساعت از اين تذکر نگذشته بود که «اسماعيلي»، نماينده نور، پشت تريبون رفت و سخنانش را با چند بيت شعر آغاز کرد؛ نمايندگان حاضر هم پس از قرائت هر مصراع از اين شعر با صداي بلند «به‌به» و «احسنت» مي‌گفتند. نهايتا باز هم با تذکر لاريجاني، مسئله به پايان رسيد، اما تذکرات لاريجاني فقط به نشستن نمايندگان در صندلي‌هايشان محدود نمي‌شود؛ وقتي در مجلس طرح يا لايحه‌اي به رأي گذاشته مي‌شود، او بارها از نمايندگان مي‌خواهد که در رأي‌گيري شرکت کنند.
نظر آيين‌نامه در باره عدم رعايت نظم
در اين بين آيين‌نامه داخلي مجلس هم درباره حفظ حيثيات مجلس مطالبي دارد که در آن، نمايندگان را موظف به حفظ آن مي‌کند. طبق ماده ٨٠ آيين‌نامه داخلي مجلس، «نمايندگان بر اساس مسئوليت نمايندگي، متعهد و ملتزم به حفظ حيثيات مجلس و نمايندگان و رعايت نظم و نوبت و اجراي آيين‌نامه داخلي می‌باشند.
در مواردي که نمايندهاي رعايت تعهدات فوق را ننمایند، اقدامات ذيل به ترتيب از طرف رئيس به عمل خواهد آمد: «تذکر شفاهي در جلسه علني»؛ «اخطار در جلسه علني»؛ «احضار و توبيخ متخلف در جلسه هيئت‌رئيسه». ماده ٨١ هم مي‌گويد: «رئيس جلسه نسبت به نمايندگاني که از موضوع مذاکره خارج مي‌‌شوند يا بدون اجازه صحبت مي‌کنند و همچنين نسبت به نمايندگاني که به واسطه رعايت‌نکردن آيين‌نامه داخلي يا به انحای ديگر رعايت نظامات مجلس را نمي‌نمايند، تذکر مي‌دهد».
در ادامه اين مواد از آيين‌نامه داخلي، ماده ٨٢ ابراز می‌دارد: «در‌صورتي‌که رئيس به يکي از نمايندگان دو بار تذکر داد و نماينده مجددا از حدود نظم خارج گرديد، رئيس به او اخطار مي‌کند». ماده ٨٣ آورده که «توبيخ که سبب درج در پرونده و گزارش در مجلس مي‌شود، در موارد ذيل اجرا مي‌گردد: «در صورتي که نمايندهاي پس از اخطار در همان جلسه از حدود نظم خارج شود»، «در صورتي که نمايندهاي ظرف يک ماه چهار مرتبه در جلسات متوالي يا شش مرتبه در مجموع مورد تذکر واقع شده باشد»، و «کساني که بيش از سه جلسه متوالي يا در مجموع پنج جلسه در يک ماه تأخير غيرمجاز داشته باشند»».
پيشنهاد سابقه‌دار
البته واژه «فضول» که «قاضي‌پور» به کار برد، نسبت به واژگاني که «مهدي کوچک‌زاده» در مجلس نهم خطاب به خبرنگاران به کار برد، واژه بدي به حساب نمي‌آيد. اسفند ١٣٩١ بود که طرح اصلاح موادي از آيين‌نامه داخلي مجلس در دستور کار قرار گرفت؛ طرحي که مشابه همين پيشنهادي است که ديروز در راهروهاي مجلس شنيده شد.
بر‌اساس پيشنهاد کميسيون تدوين آيين‌نامه که اسفند ٩١ بررسي شد، قرار بود تصويربرداران و عکاسان رسانه‌ها به جز تصويربرداران و عکاسان صداوسيما و خانه ملت (خبرگزاري مجلس)، فقط يک ساعت اول آغاز جلسه علني مجلس اجازه داشته باشند در صحن علني مجلس حضور يابند؛ اما پس از ارائه پيشنهاد‌های موافق نمايندگان مبني بر تداوم حضور عکاسان و فيلم‌برداران، مجلس در نهايت به اين نتيجه رسيد که فيلم‌برداران و عکاسان رسانه‌ها طبق روال جاري در مجلس حضور يافته و به تهيه فيلم و عکس بپردازند.
در جريان بررسي اين طرح بود که مهدي کوچک‌زاده، نماينده وقت تهران، تذکري را در جلسه علني مطرح کرد. او در بخشي از تذکرش گفت که «در اينجا عده‌اي عنوان‌شان خبرنگار است؛ اما در بين‌شان هرزه‌نگار هم داريم». اين توهين کوچک‌زاده با واکنش‌هاي زيادي روبه‌رو شد. مدتي پس از رأي‌نياوردن اين طرح لاريجاني، رئيس مجلس، در مصاحبه‌اي با اشاره به اين طرح گفت که «من با اين کار موافق نيستم و نبايد چنين چيزي مطرح مي‌شد».
معني «علني»
در‌اين‌بين مسئله‌اي که بهتر است مشخص شود، تعريف جلسه علني از نظر نمايندگان پيشنهاد‌دهنده است؛ در لغت‌نامه دهخدا معني کلمه «علني» به «آشکارا» معني شده است؛ يعني جلسه‌اي که بايد آشکارا باشد. به عبارت ديگر محدودسازي حضور عکاسان به‌نوعي با معناي «جلسه علني» در تضاد است.
حالا با توجه به گفته‌هاي «علي لاريجاني»، رئيس مجلس، در مراسم روز خبرنگار که از رفع محدوديت‌ها براي خبرنگاران صحبت کرده بود، بايد ديد هيئت‌رئيسه و به‌ویژه «لاريجاني» در دهمين سال رياستش بر مجلس، براي محدودسازي عکاسان چه تصميمي مي‌گيرند؛ تصميمي که اگر با پيشنهاد محدودسازي حضور عکاسان موافقت کند، در آينده از هيئت‌رئيسه سال دوم مجلس دهم به‌عنوان محدودکنندگان حضور عکاسان در مجلس ياد خواهد شد.
