پیروزی احتمالی دموکراسی نو محافظه کار

بشیر اسماعیلی؛ در حالی شبکه "ای ام سی" آمریکا پخش فصل هشتم مجموعه واکینگ دد (مرده متحرک) را از سر گرفته که داستان این سریال از محوریت جدال زامبی‌ها یا همان مردگان متحرک با انسان‌های بازمانده، رفته رفته به سمت تقابل گروه‌های انسانی با همدیگر سوق پیدا کرده است.

 

در وضعیت کنونی، پنج کلونی اصلی در حوالی شهر ویران شده واشنگتن قرار دارند. این پنج کمپ که هر کدام نماینده یک مدل از نظام سیاسی و شکل حکومت‌داری در نظام بین الملل کنونی هستند شامل هیل تاپ، الکساندریا، مقر فرماندهی ناجی‌ها، مقر پادشاهی و کمپ آشغال جمع‌کن‌ها هستند. تقابل اصلی بین الکساندریا است که رهبری آن را قهرمان اصلی داستان "ریک" بر عهده دارد با ناجی‌ها که تحت فرمان "نیگان" هستند. در این میان "هیل تاپ" و "پادشاهی" با " ریک " و " آشغال جمع کن ها" متحد با "ناجی ها" شده اند.

 

نیگان؛ مدل نامطلوب:دیکتاتوری‌های معطوف به حفظ امنیت
نیگان، رهبری کلونی گسترده و در عین حال یکپارچه ناجی‌ها را بر عهده دارد. ناجی‌ها نظام طبقاتی ظالمانه، ولی در عین حال منظم و کار آمدی را پایه‌ریزی کرده‌اند. آن‌ها با به خدمت گرفتن جنگجویان پر تعداد، از بقیه کمپ‌ها باج می‌گیرند و امورات خود را از این طریق می‌گذراند.

 

نیگان و ناجی‌ها نماد رژیم‌های توتالیتر و یا اقتدار گرایی هستند که با تکیه بر نقش خود در اعاده امنیت و با گوشزد کردن وضعیت نابسامان امنیتی محیط پیرامونی، افراد را به پیروی و اطاعت از خود وا می‌دارند. کارکرد‌های حکومت ناجی‌های برای کنترل زیردستان خود عبارت هستند از:

 

اعمال خشونت عریان و شدید

 

مغز شویی و کادر سازی

 

نظام پیچیده پاداش – مجازات

 

نیگان، رهبر این جامعه است که با لوسیل (یک چماق سیم خاردار پیچ شده!) بین افرادش چرخ می‌زند و چماق را بر سر معاندان خود می‌کوبد. او جمعی از نیرو‌های وفادار به سیستم را در حلقه پیرامونی خودش راه داده و بقیه را در قالب کارگر و خدمه به کار گرفته است. نیگان خشونت را مهم‌ترین عامل در حکومت بر نظام ناجی‌ها و کلونی‌های تحت فرمان آن‌ها تلقی می‌کند. او به همراهانش می‌گوید: خشونت، همه چیزایی که داریم از همین خشونته!

 

در عین حال همه ناجی‌ها به نوعی از انقیاد ایدئولوژیک و اطاعت درونی از نیگان رسیده‌اند به حدی که همگی خودشان را نیگان می‌دانند و از دیدگاه آن‌ها فرار از استیلای او ناممکن است. نیگان به راحت طلبی، فساد و فتیشیسم و بهره کشی از فرودستان رو آورده است، با این حال ناجی‌ها و کارگران در خدمت آن‌ها به خاطر امنیت، سرپناه و غذایی که در این شرایط خطرناک دنیا بدست آورده اند، شرایط ظالمانه نیگان را تحمل می‌کنند.

نیگان طیف متنوعی از رژیم‌های توتالیتر مدل شوروی و آلمان شرقی تا دیکتاتوری‌های شمال آفریقا را تداعی می‌کند؛ او هم مثل "برادر بزرگ" در رمان ۱۹۸۴ جورج اورول همه چیز را تحت نظر دارد و در روح و ذهن افراد نفوذ کرده‌است و هم مثل قذافی و مبارک، در عین فساد و ظلم، در فقدان او قلمرو و مردمش به سمت آشوب و از هم پاشیدگی سیر می‌کنند. همانطور که در خلوت اجباری او و کشیش گابریل، وقتی گابریل از نیگان می‌خواهد اعتراف و بعد توبه کند، نیگان در پاسخ می‌گوید که مردم داخل کمپ به خاطر وجود او زنده اند و در نبود وی به جان هم میوفتند، چیزی که عملا هم در غیبت موقتی نیگان رخ می‌دهد.

ریک؛ مدل مطلوب: دموکراسی با گرایش نو محافظه‌کاری
سفر دراز و پر حادثه ریک که به قیمت از دست دادن عزیزان و مواجهه با سختی‌های بی‌شمار بود، اینک او و همراهانش را به افرادی با تجربه و قوی بدل کرده‌است. ریک در الکساندریا نمونه‌ای از نظام دموکراسی مدرن بوجود آورده‌است؛ مدلی از دموکراسی که او بعد از بار‌ها آزمون و خطا به آن رسیده‌است و از نظر تلفیق اولویت‌بندی‌های امنیتی و نظامی با دموکراسی، به خط مشی‌های جمهوریخواهان آمریکا بسیار شباهت دارد.

 

در عین حالی که ریک قدرت و آمادگی نظامی را در اولویت اهداف خود برای حفظ الکساندریا قرار می‌دهد، اما در عین حال وانمود می‌کند از پایبندی به حقوق بشر و ارزش‌های انسانی نیز حمایت می‌کند. آن‌ها هر جا دلرحمی و تزلزل نشان دادند، بهای سنگینی پرداخت کرده‌اند. جدال ریک با نیگان و ناجی‌های در خدمت او، نمادی از جدال دموکراسی با اقتدارگرایی، توتالیتاریسم و دیکتاتوری را بازنمایی می‌کند. مفهومی که از فصل هفت شروع و در فصل هشتم به موتیف اصلی این مجموعه بدل شده‌است.

 

مدل رهبری ریک بر الکساندریا به طور "پایان تاریخ واری" در حال گسترش می‌باشد؛ مثلا در هیل تاپ، رهبر فاسد و ناکارآمد آن بوسیله یک شبه کودتا ساقط می‌شود و "مگی"، زنی که دست‌پرورده مکتب ریک است قدرت را به دست می‌گیرد. در عین حال "شاه ازیکل" در کمپ پادشاهی، هرچند نمونه یک مونارشی کاریزماتیک را ارائه می‌نماید، اما رفته رفته جذب ایده قدرتمندی ریک شده و نهایتا درحمله به نظم ظالمانه ناجی‌ها با او هم پیمان می‌گردد.

 

نابودی نیگان و پیوستن سایر کلونی‌ها به دموکراسی نو محافظه کارانه ریک قابل پیش‌بینی است، گویی در دنیای آنارشیک واکینگ دد هم مثل نظام بین الملل کنونی جریان اصلی نظریه پردازی یعنی نئولیبرالیسم و نئو رئالیسم مناسب‌ترین نظریه‌ها برای تفسیر وقایع و مناسبات بین اجتماعات انسانی هستند.