فرارو بررسی می‌کند
تغییر راهبرد در سیاست خارجی روحانی
دولت سمت و سوی حرکت خود را متوجه جذب و جلب نیرو‌های موجود در ساختار قدرت سیاسی کرده و با هماهنگ کردن ادبیات خود با این نهاد‌ها تلاش می‌کند که با پشتوانه فراهم شده از این جهت گیری، سال‌های باقی مانده تا پایان دوره خود را به سلامت سپری کند. این چنین است که ادبیاتی که سیاست خارجی ایران را از تعامل سازنده به سوی یک تقابل متمرکز فرا می‌خواند وارد دستور کار دولت شده است.
فرارو - آیا راهبرد دولت حسن روحانی در برابر آمریکا تغییر کرده است؟ این سوال بعد از موضع گیری‌های اخیر حسن روحانی مطرح می‌شود. حسن روحانی که سال گذشته در دو دقیقه پایانی مناظره‌های انتخابات ریاست جمهوری برای برداشتن تحریم‌های غیر هسته‌ای اعلام آمادگی کرده بود حالا بر سبیل دیگری می‌رود.
روحانی: اگر نتوانیم نفت صادر کنیم جلوی صادرات دیگران را هم می‌گیریم
رئیس جمهور در ماجرای سفر دو روزه اخیر خود به اروپا بعد از موضع گیری آمریکایی‌ها که تهدید کرده بودند صادرات نفت ایران را به صفر می‌رسانند پاسخ داده بود اگر برای فروش نفت ایران مشکلی پیش بیاید ایران می‌تواند صادرات نفت منطقه را متوقف کند. رئیس جمهوری ایران گفت که ادای آمریکایی‌ها برای توقف کامل صادرات نفت ایران بی معنی است.
او گفت: «آن‌ها معنی این اظهارات خود را نمی‌فهمند. زیرا در حالی که نفت منطقه صادر می‌شود، صادر نشدن نفت ایران معنی ندارد. اکر می‌توانید این کار را بکنید و نتیجه‌اش را ببینید.» بسیاری از تحلیلگران این سخن روحانی را این گونه تعبیر کردند که ایران به دنبال بستن تنگه هرمز است. این تنگه مهم‌ترین کانال و مسیر تردد کشتی‌ها در خاورمیانه است که بستن آن می‌تواند یک اقدام تلافی‌جویانه برای تحریم‌های جدید واشنگتن باشد.
برخی فرماندهان سپاه پاسداران نیز از این موضع رئیس جمهور تقدیر و قدردانی کردند. بلافاصله بعد از موضع گیری حسن روحانی بود که سردار قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس در نامه‌ای خطاب به رئیس جمهور نوشت: دست شما را برای ایراد این سخنان به‌موقع، حکیمانه و صحیح می‌بوسم و برای هر سیاستی که مصلحت نظام اسلامی باشد، در خدمت هستیم. برادرتان قاسم سلیمانی
روحانی: اگر نتوانیم نفت صادر کنیم جلوی صادرات دیگران را هم می‌گیریم
رئیس جمهور در ماجرای سفر دو روزه اخیر خود به اروپا بعد از موضع گیری آمریکایی‌ها که تهدید کرده بودند صادرات نفت ایران را به صفر می‌رسانند پاسخ داده بود اگر برای فروش نفت ایران مشکلی پیش بیاید ایران می‌تواند صادرات نفت منطقه را متوقف کند. رئیس جمهوری ایران گفت که ادای آمریکایی‌ها برای توقف کامل صادرات نفت ایران بی معنی است.
او گفت: «آن‌ها معنی این اظهارات خود را نمی‌فهمند. زیرا در حالی که نفت منطقه صادر می‌شود، صادر نشدن نفت ایران معنی ندارد. اکر می‌توانید این کار را بکنید و نتیجه‌اش را ببینید.» بسیاری از تحلیلگران این سخن روحانی را این گونه تعبیر کردند که ایران به دنبال بستن تنگه هرمز است. این تنگه مهم‌ترین کانال و مسیر تردد کشتی‌ها در خاورمیانه است که بستن آن می‌تواند یک اقدام تلافی‌جویانه برای تحریم‌های جدید واشنگتن باشد.
برخی فرماندهان سپاه پاسداران نیز از این موضع رئیس جمهور تقدیر و قدردانی کردند. بلافاصله بعد از موضع گیری حسن روحانی بود که سردار قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس در نامه‌ای خطاب به رئیس جمهور نوشت: دست شما را برای ایراد این سخنان به‌موقع، حکیمانه و صحیح می‌بوسم و برای هر سیاستی که مصلحت نظام اسلامی باشد، در خدمت هستیم. برادرتان قاسم سلیمانی
بیشتر بخوانید: رمزگشایی از تهدید روحانی
سردار جعفری، فرمانده کل سپاه پاسداران نیز گفت: «یقینا، در شرایط محتمل با عملی شدن مواضع اخیر مسئولین اجرایی کشور که در حال پیش گرفتن رویکرد و نگاه انقلابی در صحنه نبرد امروز با دشمن به ویژه آمریکای مکار و جنایتکار هستند، می‌توان به دشمنان فهماند که استفاده از تنگه هرمز برای همه و یا برای هیچ کس چه معنا و مفهومی می‌تواند داشته باشد.»
روحانی خطاب به ترامپ: با دم شیر بازی نکن
خط و نشان حسان روحانی، اما فراتر از بستن تنگه هرمز بود. او دیروز در دیدار خود با دیپلمات‌های ایران گفت: وقتی ما می‌گوییم هنگامی که نفت ایران صادر نشود، هیچ کس نمی‌تواند نفت صادر کند به دنبال بستن تنگه هرمز هستیم در صورتی که راه‌های فراوانی وجود دارد و بستن تنگه هرمز روش ساده آن است، اما بسیاری تنگه‌های دیگر برای این کار در اختیار داریم.
مواضع دیروز حسن روحانی را می‌توان تندترین موضع گیری او درباره آمریکا دانست. او در بخشی از سخنانش دوباره به اظهارات آمریکایی‌ها برای جلوگیری از صادرات نفت ایران گفت: آقای ترامپ! ما مرد شرف و ضامن امنیت آبراه منطقه و امنیت مسیر کشتیرانی در طول تاریخ هستیم، با دم شیر بازی نکن، پشیمان کننده است. شما فکر می‌کنید ایران این قدر ضعیف است که اجازه دهد که شما به خواسته و به اهداف‌تان برسید؟
خط و نشان حسان روحانی، اما فراتر از بستن تنگه هرمز بود. او دیروز در دیدار خود با دیپلمات‌های ایران گفت: وقتی ما می‌گوییم هنگامی که نفت ایران صادر نشود، هیچ کس نمی‌تواند نفت صادر کند به دنبال بستن تنگه هرمز هستیم در صورتی که راه‌های فراوانی وجود دارد و بستن تنگه هرمز روش ساده آن است، اما بسیاری تنگه‌های دیگر برای این کار در اختیار داریم.
مواضع دیروز حسن روحانی را می‌توان تندترین موضع گیری او درباره آمریکا دانست. او در بخشی از سخنانش دوباره به اظهارات آمریکایی‌ها برای جلوگیری از صادرات نفت ایران گفت: آقای ترامپ! ما مرد شرف و ضامن امنیت آبراه منطقه و امنیت مسیر کشتیرانی در طول تاریخ هستیم، با دم شیر بازی نکن، پشیمان کننده است. شما فکر می‌کنید ایران این قدر ضعیف است که اجازه دهد که شما به خواسته و به اهداف‌تان برسید؟
ترامپ خطاب به روحانی: هرگز آمریکا را تهدید نکن
البته این اظهارات از سوی ترامپ بی واکنش نبود. رئیس جمهور آمریکا با دکمه کپس‌لاک روشن در کیبورد خود توئیت کرد: "خطاب به رئیس جمهور روحانی؛ هرگز و هیچ‌وقت دوباره آمریکا را تهدید نکن وگرنه از پیامد‌هایی رنج خواهید برد که نظیرش را کمتر کسی در تاریخ تجربه کرده است. ما دیگر کشوری نیستیم که سخنان دیوانه‌وار شما از خشونت و مرگ را تحمل کند. مراقب باش! "
البته این اظهارات از سوی ترامپ بی واکنش نبود. رئیس جمهور آمریکا با دکمه کپس‌لاک روشن در کیبورد خود توئیت کرد: "خطاب به رئیس جمهور روحانی؛ هرگز و هیچ‌وقت دوباره آمریکا را تهدید نکن وگرنه از پیامد‌هایی رنج خواهید برد که نظیرش را کمتر کسی در تاریخ تجربه کرده است. ما دیگر کشوری نیستیم که سخنان دیوانه‌وار شما از خشونت و مرگ را تحمل کند. مراقب باش! "
راهبرد دولت روحانی تغییر کرده است؟
حسن روحانی در سخنان دیروزش همچنین گفته بود: امروز سخن گفتن با آمریکا معنایی جز تسلیم و پایان دستاورد‌های ملت ندارد. رئیس جمهور در حالی در برابر آمریکا این چنین موضع گیری کرده است که در پنج سال گذشته با چهره و زبان دیگری خود را در فضای بین‌الملل نشان داده بود. حسن روحانی سال گذشته در دو دقیقه آخر مناظره‌های انتخابات ریاست جمهوری برای برداشتن تحریم‌های غیر هسته‌ای اعلام آمادگی کرده بود. او در آن دقایق گفت: ما پی ام دی بهانه‌ای که می‌توانست هر روز برای ما جنگ درست کند را از بین بردیم. من به ملت ایران اعلام می‌کنم آمادگی دارم در چهار سال بعد غیر از تحریم‌های هسته‌ای که در این چهار سال برداشتم بقیه تحریم‌های ملت ایران را به خوبی و با قدرت بردارم و منفعت و عزت را به ایران بازگردانیم. البته با نوع سخن گفتن و مواجهه دولت آمریکا، تغییر ادبیات دولت اعتدال جمهوری اسلامی واکنشی طبیعی به نظر می‌رسد. اما آیا راهبرد دولت روحانی نیز تغییر کرده است؟
حسن روحانی در سخنان دیروزش همچنین گفته بود: امروز سخن گفتن با آمریکا معنایی جز تسلیم و پایان دستاورد‌های ملت ندارد. رئیس جمهور در حالی در برابر آمریکا این چنین موضع گیری کرده است که در پنج سال گذشته با چهره و زبان دیگری خود را در فضای بین‌الملل نشان داده بود. حسن روحانی سال گذشته در دو دقیقه آخر مناظره‌های انتخابات ریاست جمهوری برای برداشتن تحریم‌های غیر هسته‌ای اعلام آمادگی کرده بود. او در آن دقایق گفت: ما پی ام دی بهانه‌ای که می‌توانست هر روز برای ما جنگ درست کند را از بین بردیم. من به ملت ایران اعلام می‌کنم آمادگی دارم در چهار سال بعد غیر از تحریم‌های هسته‌ای که در این چهار سال برداشتم بقیه تحریم‌های ملت ایران را به خوبی و با قدرت بردارم و منفعت و عزت را به ایران بازگردانیم. البته با نوع سخن گفتن و مواجهه دولت آمریکا، تغییر ادبیات دولت اعتدال جمهوری اسلامی واکنشی طبیعی به نظر می‌رسد. اما آیا راهبرد دولت روحانی نیز تغییر کرده است؟
مطهرنیا: دولت می‌خواهد مدت باقی مانده تا ۱۴۰۰ را به سلامت بگذراند
مهدی مطهرنیا، استاد دانشگاه و تحلیل گر مسائل سیاسی معتقد است: دولت روحانی بعد از برخورد ترامپ با برجام در اردیبهشت ماه، در یک موقعیت انفعالی قرار گرفته و تغییر جهت گیری سیاست خارجی خود را از تعامل سازنده به تقابل متمرکز با ادبیات نهاد‌های فرادولتی کلید زده است.
این استاد دانشگاه به فرارو می‌گوید: دولت از یک سو برای عمل به وعده‌های انتخاباتی سال ۹۲ و ۹۶ تحت فشار شدید لایه‌های گوناگون نیرو‌های اجتماعی است و از سوی دیگر تحت فشار نهاد‌های فرادولتی و حامیان موسوم به دلواپس قرار دارد. دولت در بستر و بافت بحران‌های گوناگون به واسطه فشار‌های بین المللی به رهبری آمریکا، راه را برای ایجاد فضای مناسب تعامل سازنده با نظام بین الملل منسدد می‌یابد. به این ترتیب دولت سمت و سوی حرکت خود را متوجه جذب و جلب نیرو‌های موجود در ساختار قدرت سیاسی کرده و با هماهنگ کردن ادبیات خود با این نهاد‌ها تلاش می‌کند که با پشتوانه فراهم شده از این جهت گیری، سال‌های باقی مانده تا پایان دوره خود را به سلامت سپری کند. این چنین است که ادبیاتی که سیاست خارجی ایران را از تعامل سازنده به سوی یک تقابل متمرکز فرا می‌خواند وارد دستور کار دولت شده است. روحانی از ادبیاتی بهره می‌برد که از یک طرف بتواند نمایانگر حس ناسیونالیستی، ایجاد هراس از آینده و تبدیل دولت به یک جبهه مقاومت در برابر بیگانگان به جای تعامل سازنده برای حل مسائل موجود باشد و از طرف دیگر بتواند هدف ماندگاری و ادامه حیات خود را تا پایان دوره ۱۴۰۰ شکل و محتوا بخشد.
