نقد و بررسی کارنامه روحانی در نیویورک

«روحانی چهره واقعی ترامپ را افشا کرد و اینکه کسی که به تعهدات خود پایبند نیست، نمیتواند مورد اعتماد باشد و اگر آمریکا در گفتگو صداقت دارد، باید در پایبندی به تعهدات خود این را ثابت کند. رئیسجمهوری ایران در سخنرانی خود باید پاسخ ترامپ را با منطق لازم میداد و دنیا میفهمید کسی از ایران نمیتواند طرف مذاکره با فردی قرار بگیرد که به هیچ قاعدهای پایبند نیست؛ زیرا ایران اهل گفتگو است».

رفتار و سخنان تند رئیسجمهوری آمریکا و تیم او در کاخ سفید، جهان را از شکلگیری یک نازیسم نو در جهان بهشدت ترسانده است و جمهوری اسلامی همانند هشدارهایی که قبل از قدرتگرفتن داعش و تروریسم در خاورمیانه میداد، اینبار در برابر یک نازیسم جدید ایستادگی کرد.
واکنشهای جهانی به سخنرانی ترامپ
بلافاصله پس از سخنان ترامپ در هفتادوسومین نشست مجمع عمومی سازمان ملل، شماری از رسانههای انگلیسی آن را به سخره گرفتند و برخی هم به نقد آن پرداختند. روزنامه «گاردین» نوشت رئیسجمهوری آمریکا به سازمان ملل گفت: «ما جهانیشدن را رد و از ملیگرایی حمایت میکنیم!».
تابش: روحانی با قاطعیت پاسخ هتاکیهای ترامپ را داد
نایبرئیس فراکسیون امید در ارزیابی خود از سخنرانی رؤسای جمهوری ایران و آمریکا در مجمع عمومی سازمان ملل گفت: «ترامپ نشان داد که موضعگیریها و سخنانش بر هیچ پایهای استوار نیست و متغیر و گاهی متضاد است. رئیسجمهوری آمریکا با گستاخی و تهدید، نهادهای بینالمللی را به چالش کشید. او بر رقبای تجاری آمریکا تاخت و همچنین بیمحابا قانونگریزی و مجازات قانونگرایان را تجویز کرد و تهدیدها و ادعاهای بیپایهواساس را علیه ایران تکرار کرد».
او گفت: «در یک کلام، رئیسجمهوری ایران با ادب، متانت و قاطعیت پاسخ گستاخیها و هتاکیهای ترامپ را داد و درعینحال مواضع شفاف، منصفانه و منطبق بر قوانین و قواعد بینالمللی و تعالیم اسلامی و ملی را در مواجهه با مسائل جهانی به زیبایی تبیین کرد».
حقوقی صحبت کرد
فاطمه ذوالقدر. نماینده تهران در مجلس
سخنرانی رئیسجمهوری در مجمع عمومی سازمان ملل تا حد زیادی جو و فضای آن جلسه را به نفع ایران تغییر داد. ازآنجاکه حسن روحانی یک حقوقدان است، توانست با هوشیاری مطالب مهم را دستهبندی کند و در یک قالب درست و منطقی به حضار ارائه دهد. ترامپ ماههاست که به دنبال متشنجکردن اوضاع است و میخواهد ایران را منزوی و همهچیز را به نفع خود تمام کند، اما آقای روحانی به زیبایی، هم سخنان خود را مطرح کرد و هم جواب ترامپ را داد. رئیسجمهور ایران دوباره به همه جهانیان نشان داد که ایران اهل گفتگو و مذاکره بوده و هست و همیشه به قولهای خود عمل کرده، اما این آمریکا بوده که به مذاکرات و قراردادهای بینالمللی پشت کرده است. ترامپ از طرفی تحریمهای ظالمانهای را بر ملت ایران روا میکند و سپس حرف از مذاکره میزند درحالیکه مذاکره پیش از این انجام شده بود و همه طرفها تعهد دادند که به آن پایبند باشند.
همه مفاد برجام از بار حقوقی برخوردار است و آقای روحانی نیز در سخنرانی خود در سازمان ملل بارها بر اجرای قانون تأکید داشتند و به مقامات بلندپایه دیگر کشورها ثابت کردند که این آمریکاست که در مدار قانون حرکت نمیکند. اکنون هم میبینیم که طرفهای اروپایی و چین متعهد به برجام هستند و معتقدند این قرارداد بینالمللی و مهم باید بدون آمریکا در جریان باشد. از زمانی که ترامپ در رأس امور آمریکا قرار گرفته، خیلی علاقه پیدا کرده که مرتبا قواعد بازی را به هم بزند و همه مسائل دنیا را آنطور که میخواهد سازماندهی کند. نقض قانون تعمدا از سوی ترامپ صورت گرفته، اما ایران حتی در زمانی هم که آمریکا از برجام خارج شد باز به مفاد برجام عمل کرد و حال کشورهای دیگر دنیا باید قضاوت کنند که آمریکا از حقانیت برخوردار است یا ایران؟
در کل باید گفت که سخنرانیهای منطقی رئیسجمهوری ایران در ثبات و آرامش اوضاع سیاسی و اقتصادی کشور بیتأثیر نیست، اما برای بهبود اوضاع در داخل نیازمند مدیران دلسوز و کاربلدی هستیم که شرایط حساس کشور را درک کنند و بهترین تصمیم را در جهت حفظ منافع کشور بگیرند. امیدوارم در روزهای آتی آقای روحانی دو وزیر قوی و شایسته را برای وزارتخانههای تعاون، کار و رفاه اجتماعی و امور اقتصادی و دارایی انتخاب کند تا این دو وزارتخانه که رویکردی اقتصادی دارند با سیاستهای جدید شرایط را به نفع معیشت مردم تغییر دهند.
برخی از گرانیهای کشور جنبه روانی دارد و حتما دو وزیر آینده باید با کمک دیگر اعضای کابینه آقای روحانی در مقابل این گرانیهای توخالی ایستادگی کنند زیرا مردم دیگر توان تورمی بیش از این را ندارند. از سوی دیگر تحریمهای جدید و واکنش و مقابله دولتمردان ما با آن، بسیار بااهمیت است و باید منتظر باشیم و ببینیم دولت و کشورهای دیگر که از نظر فکری به ما نزدیکترند چطور در مقابل این فشارها تصمیم خواهند گرفت تا تحریمها دور زده شود.
نشان از خردمندی و توانمندی
مصطفی درایتی. فعال سیاسی اصلاحطلب
نطق رئیسجمهوری ایران یکی از جامعترین و دقیقترین نطقهایی بود که در شرایط داخلی و بینالمللی با توجه به اصول سازمان ملل بیان شد. صحبتهای حسن روحانی از محدود نطقهایی بود که به هر بند آن و تمامی کلمات آن فکر شده بود. در این متن بیان شد که کشور ایران و جهان در چه وضعیتی قرار دارند و او نشان داد که میتوان عزتمندانه صحبت و درعینحال مواضع و منافع ملی را دقیق مطرح کرد. همچنین به احتمالات و شایعاتی که از طرف آمریکا و اسرائیل مطرح شد و فضاسازیای که درباره ایران شده بود، بهطور دقیق پاسخ داده شد.
پس از سخنرانی رئیسجمهور باید شرایط داخل کشور را نیز بهبود بخشید. شرایط داخلی کشور را از دو منظر میتوان بررسی کرد؛ ابتدا مخالفان دولت تدبیر و امید که دنبال نقطهضعفها و برجستهکردن آنها هستند و از هر فرصتی استفاده میکنند که حرفهای بیمنطق را بالا و پایین کنند. تکلیف آنها مشخص است و نباید به این گروه توجه خاصی داشت. از سوی دیگر، گروههایی در داخل کشور حضور دارند که برای منافع ملی و کشور دغدغه واقعی دارند. در این وضعیت وقتیکه حرکت بینالمللی در راستای بهبود شرایط انجام میشود، حمایت جدی داخلی میتواند به مواضع رئیسجمهوری در عرصه بینالملل کمک کند و تأکید بر قضیه صلح و مذاکره باید در داخل نیز شنیده شود
عمیق و همهجانبه
آذر منصوری. کارشناس مسائل سیاسی
سخنرانی حسن روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل در یک نگاه کلی منطقیترین و معقولانهترین سخنرانیای بود که نماینده ایران میتوانست از این تریبون و از این جایگاه داشته باشد. از بُعد قانونگرایی هم این سخنرانی کاملا دقیق تنظیم شده بود، بهگونهای که به نظرم ارجاع به قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت و الزاماتی که کشورهای عضو متعهد به اجرای آن هستند و ارائه چهرهای قانونگرا و مسئول از ایران در قبال تعهدات بینالمللی، کلیدواژه این سخنرانی بود. طبیعی است که در چارچوب این توافق کشوری که این قطعنامه را نقض کرده، متهم است و باید پاسخگو باشد.
اگر رویکرد و بنای تشکیل سازمان ملل، حفظ حقوق ملتها و جریانسازی صلح پایدار و گفتگو در جامعه جهانی است، کشوری نمیتواند و حق ندارد معاهدات بینالمللی را نقض کند. تعبیر دیگری که میتوان برای این عدم پایبندی به کار برد، همان تعبیری است که حسن روحانی به کار برد که سازمان ملل گروگان آمریکا نیست.
اما روحانی در سخنرانیاش تأکید کرد ایران همیشه در مذاکرات و توافقنامههای بینالمللی به تعهدات خود پایبند بوده است. این در حالی است که تمامی گزارشهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی مؤید پایبندی کشورمان به این تعهدات بوده است. درواقع بعد از توافق برجام هیچ نشانهای بر نقض این توافقنامه از جانب ایران دلالت نمیکند و این همان نقطه قوتی بود که باید در این اجلاس روی آن دست گذاشته میشد که همین اتفاق هم رخ داد.
سنجیده و قابل دفاع بود
قاسم محبعلی. کارشناس روابط بینالملل
صحبتهای رئیسجمهوری یکی از بهترین صحبتهای رؤسایجمهور ایران در چندساله اخیر در سازمان ملل بود. متن سخنرانی حسن روحانی بسیار قوی، پخته و حسابشده نوشته شده بود. همچنین او برخلاف دوره قبل، عکسالعمل و واکنشی درباره صحبتهای ناپخته نتانیاهو و ترامپ نشان نداد و صحبتهای خود را انجام داد که از منظر دیپلماتیک موضع بسیار منطقی بود. از سویی دیگر مواضعی که رئیسجمهور اتخاذ کرد در چارچوب حقوق بینالملل و عرف بینالملل کاملا پذیرفتهشده است و برخلاف رئیسجمهور آمریکا که بسیار تند و غیرمنطقی صحبت کرد، روحانی گفتگو را رد نکرد و زمینهها و چارچوبهایی را باز گذاشت که آمریکا بتواند به میز مذاکره برگردد.
با توجه به موقعیتی که آمریکا در جامعه بینالملل و عرصه تکنولوژی و امنیت در جهان دارد، اینکه دیگر کشورها قادر باشند آثار تحریم را برای ایران بهطورکلی از بین ببرند اندکی مشکل است، اما باعث تقویت موضع ایران خواهد شد. همچنین از منظر بینالملل درصورتیکه ایران و آمریکا به میز مذاکره برگردند ایران حمایت اتحادیه اروپا، چین و شورای امنیت و جامعه جهانی را خواهد داشت، برخلاف آمریکا که فعلا و تا زمانی که این مواضع را در عرصه جهانی اتخاذ میکند و ترامپ بر سر کار است، آمریکاییها از این حمایت بینالمللی بیبهره خواهند بود. نیاز به ذکر است که در بحثهای منطقهای صحبتهای رئیسجمهور بسیار خوب بود بهخصوص اینکه موضع اشتباهی که درباره بستن تنگه هرمز گرفته شده بود از سوی او تصحیح و بر استراتژی ایران برای حفظ امنیت منطقه تأکید شد.