یک درس خارج متفاوت در حوزه علیمه قم

مدتی است که درس «خارج آسیب‌های اجتماعی» در قم راه‌اندازی شده است. آیت‌الله محمدحسین احمدی فقیه یزدی مدرس این دوره است و در این کلاس‌ها قرار است ماهیت و احکام آسیب‌های اجتماعی از نظر فقهی بررسی و درباره آن‌ها فتوا صادر شود.

حجت‌الاسلام احسان رنجبر عیسی‌آبادی، عضو هیأت‌ امنای تشکل گروه‌های تبلیغی کشور که مبتکر راه‌اندازی این دوره است، دراین باره به ایرنا می‌گوید: برگزاری درس «خارج آسیب‌های اجتماعی» اولین اقدام کمیسیون پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی برای کمک به کاهش آسیب‌های اجتماعی است. این درس از مهرماه آغاز شده و روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه از ساعت 16 عصر در ساختمان شهید حقانی قم برگزار می‌شود.

درس خارج که از سوی مراجع و مجتهدان تراز اول حوزه برگزار می‌شود، به تشریح دیدگاه اجتهادی آنان در موضوعات همراه با رجوع انتقادی به منابع شرعی و دیدگاه فقهای قبلی اختصاص دارد.

به گفته رنجبر، او این کمیسیون را در تشکل گروه‌های تبلیغی کشور راه‌اندازی کرده است. در حال حاضر 500 گروه تبلیغی عضو این تشکل هستند، اما 300 گروه از آنها به‌طور دائم فعالیت می‌کنند.

عضو هیأت‌ امنای تشکل گروه‌های تبلیغی کشور درباره علت راه‌اندازی این درس می‌گوید: با توجه به وضعیت آسیب‌های اجتماعی در کشور، پیشنهاد دادیم درسی در حوزه آسیب‌های اجتماعی برای روحانیون «سطح عالی» (روحانیونی که حداقل 10 سال در حوزه علمیه تحصیل کرده‌اند و شرایط شرکت در کلاس‌های خارج را دارند) برگزار شود.

به گفته او بیشتر این روحانیون مبلغ مذهبی هستند، بنابراین باید اطلاعاتشان در حوزه آسیب‌های اجتماعی به‌روز و دقیق باشد. شرکت در این کلاس‌ها می‌تواند دانش لازم در این زمینه را در اختیار آنها قرار دهد. چون در این کلاس‌ها به‌طور دقیق و با جزئیات در مورد انواع آسیب‌های اجتماعی که کشور با آن درگیر است، بحث و گفت‌وگو می‌شود.

علاوه بر آیات و روایات از نظر متخصصان نیز استفاده می‌کنیم

این عضو هیأت‌ امنای تشکل گروه‌های تبلیغی کشور می‌گوید: «در این دوره قرار است به سؤالات مهم، جدی و جدیدی که در کشور ایجاد شده است، بپردازیم و احکام شرعی مرتبط با آن را با توجه به شرایط کشور و دانش روز از آیات و روایات استخراج کنیم و به آنها پاسخ بدهیم.»

به گفته رنجبر، علاوه بر آیات و روایات برای بررسی موضوعات مطرح شده به نظر متخصصان درباره موضوع مورد بررسی هم توجه می‌شود. این نظر مشهور از دستگاه‌ها و سازمان‌های مرتبط با آسیب کسب می‌شود. مثلاً در حوزه اعتیاد، ستاد مبارزه با مواد مخدر و بهزیستی دستگاه‌هایی هستند که نظراتشان مورد استناد قرار می‌گیرد. البته اگر کارشناسان مستقل در هر حوزه هم نظرشان را به ما اعلام کنند، حتماً در صدور فتواها لحاظ خواهد شد.

او بر این اعتقاد است که راه‌اندازی چنین درسی نیاز کشور است، چون لازم است روحانیون در مورد مسائلی که گریبانگیر جامعه شده، تفکر کنند و درباره نحوه برخورد با آن چاره‌اندیشی کنند. قرار بر این است که روحانیون و طلبه‌هایی که در این درس شرکت می‌کنند، در مورد موضوعاتی که قرار است مطرح شود، قبل از کلاس بررسی و پژوهش کنند و خود را به آخرین دستاوردهای علمی درباره موضوعات مطرح شده مجهز کنند تا در هنگام بحث در کلاس مسئله از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار گیرد.

خروجی درس‌ها، فتواهایی در حوزه آسیب‌های اجتماعی است

به گفته وی، قرار است خروجی این درس، فتواهایی در حوزه آسیب‌های اجتماعی باشد که پس از بحث و بررسی در مورد هر موضوع توسط مدرس کلاس که مجتهد است، صادر می‌شود.

به گفته رنجبر باید مشخص شود حکم شرعی فردی که مواد مخدر را برای مصرف شخصی حمل می‌کند و گرفتار می‌شود یا فرد دیگری که مواد مخدر را برای فروش حمل می‌کند، چیست؟ یا اینکه آیا جایز است که کشور ما در زمینه ترانزیت مواد مخدر به اروپا بی‌تفاوت باشد یا اینکه باید مانع این اقدام شود و در این زمینه وظیفه شرعی دارد؟ در بحث مشروبات الکلی هم نیاز به احکام شرعی داریم. باید مشخص شود فردی که شراب‌خوار است باید حد بر او جاری شود یا در شرایطی خاص، فرد مشمول حد نمی‌شود و بیمار به‌حساب می‌آید و باید برای درمان اقدام کند؟ در درس «خارج آسیب‌های اجتماعی» قرار است به سؤالاتی از این جنس پاسخ داده و حکم شرعی آنها مشخص شود.

سازمان‌های مرتبط با آسیب‌های اجتماعی سؤالات شرعی را از ما بپرسند

این عضو هیأت‌ امنای تشکل گروه‌های تبلیغی کشور می‌گوید: ما می‌خواهیم با سازمان‌های مرتبط با آسیب‌های اجتماعی مانند بهزیستی، ستاد مبارزه با مواد مخدر و... مکاتبه کنیم و از آنها بخواهیم که سؤالاتی که دارند را از ما بپرسند تا با تحقیق و بررسی به سؤالات پاسخ شرعی بدهیم.

به گفته رنجبر، اعضای هیأت‌ امنای تشکل گروه‌های تبلیغی کشور که سرگروه‌‎های تبلیغی کشور محسوب می‌شوند در این کلاس شرکت می‌کنند و قرار است خروجی این کلاس به اعضای این تشکل آموزش داده شود تا آنها بتوانند مردم را با احکام شرعی مرتبط با آسیب‌های اجتماعی آگاه کنند که همین اقدام می‌تواند به کاهش این آسیب‌ها در کشور کمک کند.