بازگشت داعش!

فرارو- به دنبال اعتراضات اخیر در عراق، استعفای نخست وزیر و بی ثباتی سیاسی در این کشور گروه تروریستی داعش تحرکات تازه از خود نشان داده است. در روز‌های اخیر این گروه اقدامات مسلحانه‌ای در استان دیالی در شرق عراق آغاز کرده و از سوی دیگر گزارش‌هایی مبنی بر احتمال حمله داعش به زندان‌های عراق منتشر شده است.

به گزارش فرارو،  نیرو‌های کُرد پیشمرگه و عناصر تروریستی داعش چهارشنبه شب به شدت در شهرستان «خانقین» استان دیالی (واقع در شرق عراق و مرز جمهوری اسلامی ایران) با یکدیگر درگیر شدند.

شبکه خبری «ان‌آر‌تی» گزارش داد که در این درگیری، شماری از نیرو‌های پیشمرگه کُرد، کشته و زخمی شدند.

ساعاتی قبل از این درگیری، وفیق السامرایی از سیاستمداران کرد گفت که عناصر داعش قصد اشغال استان دیالی و مسیر موصل-بغداد را داشتند که الحشد الشعبی این اهداف را نقش بر آب کرد.

«بلاسم الخفاجی» مسئول لشکر نُهم وابسته به الحشد، امروز چهارشنبه گفت که عناصر داعش قصد دارند با بهره‌برداری از وضعیت امنیتی عراق، به الحشد و نیرو‌های امنیتی حمله کنند.

در همین رابطه یک افسر سرویس اطلاعاتی عراق خبر داد که اسنادی موثق از طرح داعش و حامیان آن برای حمله به برخی زندان‌ها وجود دارد.

روزنامه الاخبار لبنان گزارش داد که عناصر داعش قصد دارند عملیات بزرگی را برای یورش به زندان‌های عراق انجام دهند و هزاران نفر از عناصر بازداشتی از جمله چندین سرکرده خود را فراری دهند. گفتنی است که بیش از هجده هزار عنصر از گروه‌های تروریستی مختلف در زندان‌های عراق حضور دارند.

به گزارش این روزنامه، بازداشت این هجده هزار نفر، حاصل بیش از پانزده سال تعقیب گروه‌های مختلف تروریستی از جمله گروه‌های «القاعده»، «انصار السُنّة»، «داعش»، «الجیش الاسلامی»، «جیش الراشدین»، «جیش الفاتحین»، «حماس العراق» و «جیش المصطفى» است که طی این بازه زمانی، شمار زیادی از سرکرده‌های این گروه‌ها بازداشت و روانه زندان شدند.

یکی از زندان‌هایی که ظاهرا داعش به دنبال حمله به آنجا بوده زندان الحوت در ناصریه است. ناصریه شهری شیعه نشین در عراق است، اما به دلیل فقر گسترده در آن هفته هاست که در کانون اعتراضات عراق قرار دارد. اعتراضاتی که با چاشنی اقدامات مسلحانه به خشونت کشیده شده است.

در همین رابطه از هفتم آذر ماه، نقابداران در ناصریه، با نیرو‌های امنیتی درگیر شدند و همین مسئله باعث درگیری‌های گسترده‌ای شد و در پی آن، نیرو‌های امنیتی مجبور شدند از این شهر خارج شدند. این در حالی بود که شمار زیادی از جوانان به سمت مرکز پلیس ناصریه حرکت کردند تا به آن حمله کنند.

یکی از افسران سرویس اطلاعاتی عراق به الاخبار گفت که هدف از این درگیری‌ها، «ایجاد خلأ امنیتی بود که از رهگذر آن، ده‌ها نفر از عناصر داعش بتوانند از طریق مناطق بیابانی حرکت کنند و خود را به زندان "الحوت" برسانند و وارد آن شوند.»

البته هنوز مشخص نیست که این گزارش چقدر با واقعیت همخوانی دارد، اما چیزی که روشن است تحرکات داعش در هفته‌های اخیر به شکل چشم گیری در عراق افزایش یافته است.

صباح زنگنه تحلیلگر مسائل خاورمیانه و کشور‌های عربی درباره وضعیت داعش در عراق به فرارو گفت: «شکست داعش در عراق به معنای باز پس گرفتن سرزمین از این گروه بود. داعش دولتی خود خوانده  تشکیل داده بود و بخش‌هایی از سرزمین عراق را اشغال کرده و تشکیلات زیادی راه انداخته بود. مقابله همه جانبه و گسترده با این گروه باعث شد زمین را از داعش باز پس بگیرند. با این حال داعشی‌ها به طور کامل از بین نرفتند. تعداد زیادی از آن‌ها زنده اند و در نقاط مختلف عراق متفرق هستند. آن‌ها به صورت سلول‌های پنهان منتظر فرصت هستند.»

او افزود: "مراکز عمده تمرکز نیرو‌های داعش عبارتند از: مناطقی در اطراف استان دیالی، بخشی در استان نینوا، گروه دیگری در استان بابل، عده ای هم در استان انبار به ویژه مرز شهر‌های نجف و کربلا ."

این کارشناس مسائل عراق افزود: «بنابراین به محض اینکه ناامنی و عدم ثبات سیاسی در عراق پیش بیاید، این گروه‌های متفرق فرصت را مغتنم می‌بینند و تحرکات خود را از سر می‌گیرند. این تحرکات می‌تواند به صورت محدود و پراکنده باشد و گاهی هم به صورت مجموعه‌های متحد رخ می‌دهد. در روز‌هایی اخیر شاهد نمونه‌ای از این تحرکات در استان دیالی بوده ایم. گاهی هم در برخی شهر‌ها دست به حملات انتحاری و انفجاری می‌زنند.»

زنگنه با اشاره به خلاء قدرت در عراق ومشکلات سیاسی در این کشور اظهار کرد: «هر اندازه که انسجام داخلی مردم عراق و دولتمردان این کشور کمتر باشد احتمال قدرت گرفتن عملیات داعش افزایش می‌یابد. باید به این نکته توجه کرد که زیر چتر داعش بعثی‌ها و دیگران هم وارد می‌شوند.»

او افزود: "در حال حاضر که بحث تغییر نخست وزیر و احتمالا انحلال پارلمان هست، طبعا فضا ناامن می‌شود و این فرصت برای داعش فراهم می‌شود که دست به اقدامات جنایتکارانه بزند."

این تحلیلگر مسائل عراق معتقد است: «با ایجاد بحران سیاسی در عراق ممکن است داعش با برخی گروه‌های دیگر حتی گروه‌های شیعی وارد اتحاد‌های تاکتیکی شود، مشابه همکاری‌هایی که با بعثی داشته و دارد. گروه‌های شیعی هستند که بعثی اند، آن‌ها به دنبال کسب قدرتند و برای این رسیدن به آن دست به هر کاری می‌زنند؛ بنابراین در اینجا مذهب تنها عامل اتحاد گروه‌های دیگر با داعش نیست بلکه اهداف سیاسی و کسب قدرت می‌تواند گروه‌های شیعی را هم به داعش نزدیک کند.»

این کارشناس درباره این که آیا ممکن است داعش دوباره آنقدر قدرتمند شود که بتواند کنترل یک شهر یا استان را به دست بگیرد؟، گفت: «احتمال گرفتن روستا یا شهر کوچکی توسط این گوره وجود دارد. با این حال به نطر می‌رسد در حال حاضر داعش عملیات بزن و در رو را در پیش خواهد گرفت. ضربه‌های آنی وارد می‌کند، جاده‌ها را قطع می‌کند و عملیات‌های خرابکارانه انجام می‌دهد تا نیرو‌های حشد شعبی مشغول شوند.»

او ادامه داد: "این سیاست در واقع نیروی کمکی است برای اهداف آمریکا. حشد شعبی که در بیرون شهر‌ها در گیر جنگ با داعش شود، دولت هم در داخل شهر‌ها درگیر تظاهرات و اعتراضات است، یک فضای متخلخلی ایجاد می‌شود، شبیه یک آبکش و به راحتی از این منافذ آبکش وارد می‌شوند و بافت اجتماعی و سیاسی را نابود می‌کنند. این وضعیت به تضعیف حضور شیعیان در حاکمیت عراق منجر می‌شود."

زنگنه در پاسخ به این سوال که آیا نقش جدید داعش شبیه به همان نقش القاعده پیش از ظهور داعش در زمان رهبری ابومصب زرقاوی و پس از آن نیست؟، گفت: «بله همینطور است. با این تفاوت که حالا آن‌ها هم تجربه القاعده را و هم تجربه داعش در زمان رهبری ابوبکر بغدادی را دارند. از طرف دیگر در حال حاضر برخی نیرو‌های حزب بحث در حکومت جاپایی پیدا کرده اند و توانستند بر نفوذ و قدرت خود اضافه کنند و می‌توان گفت قدرتمند‌تر از گذشته هم شده اند.»