آيا صادق زیبا کلام درست مي گويد؟
آبی از طریق برزیل و ترکیه برای ما گرم نخواهد شد
فرارو- صادق زیباکلام معتقد است آبی از طریق برزیل و ترکیه برای ما گرم نخواهد شد و فرصت‌های استثنایی را که داشتیم از دست دادیم. ولی با این وجود شاید مذاکرات ایران با این کشورها بتواند موجب کاهش فشار 1+5 شود.
صادق زیبا کلام در گفت‌وگو با خبرنگار فرارو با اشاره به بحث مبادله اورانیوم و تاثیر آن بر اعمال تحریم‌های احتمالی شورای امنیت گفت: «اگر ما بتوانیم با برزیل و ترکیه به عنوان میانجی میان ایران و 1+5 به یک توافقی در زمینه مبادله برسیم؛ با این مضمون که ایران اورانیوم 5/3 درصد غنی شده‌اش را به ترکیه و برزیل دهد و در مقابل از این کشورها اورانیوم 20 درصد غنی شده را دریافت کند، بدون تردید این مسئله موجب کاهش فشار 1+5 در اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران خواهد شد.»
وی افزود: «ایران قبلا چنین مبادله‌ای را توافق کرده بود و علائمی هم که از ایران دیده می‌شود مبنی بر اینکه حاضر است تبادل اورانیوم را بپذیرد قطعا تحولی در نگاه ایران به بحث هسته‌ای است و این می‌تواند پیش زمینه اعتماد سازی و پیشرفت بیشتری را در این زمینه به وجود آورد.»
این استاد دانشگاه درباره دلایل لغو شدن سفر نخست وزیر ترکیه و تاثیر آن بر مذاکرات اظهار کرد: «اگر آقای اردوغان به ایران می‌آمد وزن این مذاکرات افزایش می‌یافت. شاید آقای اردوغان تصور کرده است که مقدمات رسیدن به یک توافق در تهران هنوز فراهم نیست و در نتیجه اگر او به تهران بیاید عملا دست خالی بر می‌گردد. شاید به همین خاطر بود که وزیر خارجه ترکیه به جای اردوغان به ایران آمد.»
این تحلیل گر مسایل بین الملل ادامه داد: «هدف ایران رسیدن به توافق بر سرمبادله اورانیم است و اگر ترکیه نتواند میانجی واقع شود برزیل قطعا می‌تواند این نقش را ایفا کند. برزیل هم مورد اعتماد 1+5 است و هم مورد اعتماد جمهوری اسلامی ایران. از طرف دیگر برزیل در گذشته نشان داده که در پرونده هسته‌ای ایران رویکرد نسبتا متوازن و مستقلی داشته است.»
زیبا کلام درباره نگاه غربی‌ها به مذاکرات ایران با برزیل و ترکیه بیان کرد: «نکته مهم این است که ایران چه مقدار در بحث مبادله سوخت جدی است؟ چون 1+5 عملا واکنش خیلی گرمی در قبال پیشنهاد ایران از خود نشان ندادند. به نظر می‌رسد که 1+5 در این باره که ایران چقدر در بحث مبادله اورانیوم جدی است، خیلی مطمئن نیست.»
وی اضافه کرد: «شاید برخی از اعضای 1+5 از جمله آمریکا فکر می‌کنند که ایران همچنان می‌خواهد از بحث مبادله به عنوان اهرمی برای جلوگیری از به توافق رسیدن شورای امنیت در نشست ماه آینده در خصوص اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران استفاده می‌کند. به همین خاطر برخی از این کشورها چراغ سبز ایران مبنی بر پذیرش مبادله را خیلی جدی تلقی نکرده‌اند و این مسئله می‌تواند شامل ترکیه و آقای اردوغان هم شود که گویا از طرف او هم این پیشنهاد جدی گرفته نشده است.»
استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران با اشاره به مذکرات قبلی ایران با 1+5 تاکید کرد: «بهترین شانسی که ما برای رسیدن به یک توافق حداقلی داشتیم، زمانی بود که آقای سولانا پیشنهاد مبادله را به تهران آورد. من اعتقاد دارم که اتحادیه اروپا و آقای سولانا بیشتر می‌توانستند به نفع ایران کار کنند و اهرم فشار بیشتری روی آمریکا باشند تا برزیل و ترکیه. متاسفانه ما به دلایلی که غلط بود، پیشنهاد سولانا و البرادعی را نپذیرفتنیم و این فرصت‌ها را از دست دادیم.»
وی با انتقاد از عملکرد مجلس در قبال پرونده هسته‌ای افزود: «مجلس هشتم در بحث هسته‌ای خیلی کوتاهی کرد و عملا دست دولت را باز گذاشت تا هرگونه که بخواهد عمل کند. حاصل این کار هم این شده که آن فرصت‌های بهتری را که داشتیم از دست دادیم و الان باید سعی کنیم تا با قدرتهایی که اصلا قابل مقایسه با اتحادیه اروپا نیستند، وارد مذاکره شویم که شاید از طریق اینها آبی برای ما گرم شود که به نظر من نخواهد شد.»
زیباکلام همچنین درباره عملکرد دولت درمورد بحث مبادله سوخت در زمستان گذشته گفت: «آقای احمدی‌نژاد واقعا به مبادله اعتقادی نداشت ممکن است که الان ایشان این اعتقاد را پیدا کرده باشند و شاید هم نه. زمانی که از سوی البرادعی مسئله مبادله مطرح شد اگر آقای احمدی‌نژاد خواهان رسیدن به یک توافقی با 1+5 بودند، بهترین شرایط بود و ایشان نخواستند به یک توافقی برسند.»
