روش های موثر درمان شپش سر

فرارو- شپش یا پدیکولز یک حشره ریز و بدون بال به رنگ خاکستری مایل به سفید در حدود ۱/۱۶ تا ۱/۸ اینچ طول است که در مو و پوست سر انسان زندگی، تغذیه و تولید مثل می‌کنند. گره‌ها (تخم ها)، لارو‌ها و شپش‌های بالغ اغلب در نزدیکی نوک گردن و اطراف گوش‌ها یافت می‌شود، درمواردی از لحاظ ظاهری مشابه شوره سر است.  

به گزارش فرارو، خارش شایعترین علامت آلودگی به شپش‌های سر است. برجستگی‌های کوچک و قرمز برروی سر، گردن و شانه‌ها که این برآمدگی‌ها ممکن است پوسته پوسته شده یا ترشح داشته باشند، و وجود ذره‌های سفید که در واقع تخم شپش هستند بر روی پایه مو‌ها که به‌سختی کنده می‌شوند، از دیگر علائم آلودگی به شپش سر است.

 

به طور معمول کودکان بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند. اما ممکن است کودکان مبتلا به آلودگی سبک (۱ تا ۵ شپش) دچار این علائم نشوند. از همین رو برای یافتن شپش یا گره‌های سر، بررسی دقیق مو و پوست سر لازم است.

اما شخصی که شپش در مو و پوست او وجود داشته، به این معنا نیست که موارد بهداشتی را رعایت نکرده است. تماس با افراد آلوده یا لوازمی که به وسیله آن‌ها مصرف شده‌است مانند کلاه، شانه، هدفون، حوله و .. موجب انتقال شپش سر می‌شود. اما راه درمان این بیماری چیست؟

براساس پژوهش های انجام شده، تماس افراد مبتلا به شپش سر باید برای لانه یا شپش بررسی شود و در صورت لزوم درمان شود. همچنین باید به آن‌ها آموزش داده شود که شانه‌ها، برس‌ها، کلاه‌ها یا روسری‌های دیگر را به اشتراک نگذارند.
 
این پژوهش هاش نشان می دهند که برای از بین بردن شپش و تخم شپش باید لباس و ملافه را به مدت ۱۲۸ دقیقه در آب داغ (۵۴ درجه سانتی گراد) شستشو داد. سپس آن‌ها را به مدت ۱۵ دقیقه یا بیشتر در یک خشک کن گرم خشک کرد، و یا آن‌ها را در یک کیسه پلاستیکی محکم قرار داده و به مدت دو هفته آن را دور از دسترس گذاشته تا هرگونه شپش آن از بین برود.

شانه‌ها، برس و موارد مشابه را می‌توان با خیساندن ۵-۱۰ دقیقه در یک قابلمه آب گرم شده با دمای ۱۲۸ درجه سانتی گراد، یا با خیساندن آن‌ها به مدت ۱ ساعت در شامپو شپش درمان کرد.

تمیز کردن فرش یا مبلمان می‌تواند به یک خلاء ساده محدود شود. بازرسی منظم از شپش سر در کودکانی که در دبستان یا مراقبت روزانه شرکت می‌کنند یکی از مهمترین راهکارها برای پیش گیری از شپش است.
 
در بعضی مواقع، تنها چیزی که فرد احتیاج دارد، یک شانه‌ی شپش گیر است که تخم‌ها و شپش‌های ریز و درشت را از لابه لای مو‌های کودک خود بیرون بیاورد.
 
علاوه بر این موارد چند روش ساده درمان خانگی نیز وجود دارد.  

شانه زدن مو‌های خیس یکی از روش‌های قدیمی برای از بین بردن شپش سر است. با این روش شخص می‌تواند شپش‌ها را لابه‌لای مو ببیند و آن را از شوره‌ی سر تشخیص دهد.

براساس تحقیقات انجام شده، این روش شامل اسپری کردن آب بر روی ریشه مو و سپس استفاده از یک شانه با دندانه‌ی ریز برای شانه کردن مو‌ها است. در مواردی از ذره‌بین برای تشخیص شپش و برداشتن آن نیز استفاده می‌شود.

شانه‌ی زدن موی خیس یک روش موثر است؛ اما با این حال باید زمان و صبر زیادی برای انجام آن صرف کرد. اگر می‌خواهید این روش را برای کودک خود بکار ببرید، سعی کنید با استفاده از اسباب سرگرمی برای او فراهم کنید.
 
برای استفاده از این تکنیک، فرد ابتدا مو‌های خود را به روغن زیتون یا روغن بادام آغشته کند. برخی کارشناسان توصیه می‌کنند که در این مرحله از وازلین و مایونز استفاده کنید؛ اما تاکید شده که این دو، تاثیر زیادی نداشته و در عین حال شستشوی آن‌ها بسیار مشکل است.

 

البته فرد می‌تواند به جای مو، به شانه‌ی خود روغن زیتون و بادام بزند و سپس مو‌های خود را شانه کند، اما باید بداند که هر دو روش موثر است.

شخص دچار آلودگی به شپش مو‌های خود را با استفاده از گیره به قسمت‌های کوچک تقسیم‌بندی کند. شانه را مرتبا با آب داغ شسته و مو‌ها را شانه کند. سپس مو‌ها را با شامپو شسته و آب کشی کند و در آخر، مو‌ها را خشک کند.

حتما حوله و شانه‌ی استفاده شده را کاملا بشوید. شانه را به مدت ۳۰ دقیقه درون محلول حاوی ۱۰ درصد سفیدکننده گذاشته و سپس آن را به خوبی بشوید. به جای این روش می‌تواند شانه را به مدت ۳۰ دقیقه درون محلول حاوی سرکه گذاشته و یا درون آب به مدت ۱۰ دقیقه بجوشاند.

توصیه می شود که این مراحل را به مدت یک هفته و هر روز انجام دهید. سپس به مدت دو هفته هر شب مو‌ها را شانه کرده و بررسی کنید که آیا شپش‌ها از بین رفته‌اند؟

براساس گفته های برخی کارشناسان، روغن‌های گیاهی و ضروری برای درمان شپش، در کنار شانه زدن مداوم، موثر عمل می‌کنند. روغن‌های ضروری هیچگاه خورده نمی‌شوند و در واقع به نوعی سمی هستند. قبل از استفاده از هرگونه روغن ضروری، آن را با مقداری روغن حامل رقیق کنید و یک قطره از آن را بر روی مو‌های شپش‌دار بزنید.

اگر حساسیت و یا واکنش خاصی رخ نداد، استفاده از روغن برای این منظور بدون خطر است. اما با این حال، تاکنون آزمایشی نشان داده نشده است که استفاده از روغن‌های ضروری برای کودکان کاملا بی ضرر است پس در این مورد باید دقت کافی داشت.

روغن‌هایی که برای از بین بردن شپش سر مفید هستند، شامل روغن درخت چای، روغن اسطوخودوس، روغن چریش، روغن گل میخک، روغن اکالیپتوس، روغن رازیانه (۱۵ خاصیت داروئی و گیاهی رازیانه)، روغن برگ درخت دارچین (خواص شگفت انگیز دارچین)، روغن آویشن قرمز، روغن نعناع فلفلی و روغن جوز هندی می‌شوند.

برای استفاده، یک چهارم قاشق غذاخوری روغن زیتون را با ۱۵ الی ۲۰ قطره از روغن‌های ذکر شده، مخلوط کنید. با پنبه آن را به کف سر بمالید و به مدت یک شبانه (حداقل ۱۲ ساعت) بگذارید بر روی سر بماند. در انتها، مو را شامپو کرده و آبکشی انجام دهید.

در موارد نادری، برخی از کودکان ممکن است نسبت به این روغن‌ها (به خصوص روغن درخت چای) حساسیت نشان بدهند. اگر کودک شما نسبت به یک روغن آلرژی دارد، سعی کنید روغن‌های دیگر را امتحان کنید.

این نکته را به خاطر داشته باشید که شانه کردن را هرگز فراموش نکنید؛ چرا که برای رهایی از شپش‌ها و تخم آن‌ها ضروری است.

از دیرباز برای از بین بردن رشک یا شپش سر از روش‌های مختلف ازجمله استفاده از سرکه و نمک، اسپند، پیاز، سیر و حنا استفاده شده است.

یکی از شیوه‌های قدیمی درمان شپش سر استفاده از گیاه حنا است. برای انجام این کار باید حنا را با آب گرم مخلوط کرد و تمام مو‌های سر خود را با آن پوشش داد. سپس یک پوشش پلاستیکی روی مو‌ها قرار داده و مدت ۳ ساعت  صبر کرد. پس از این زمان مو‌های خود را شسته و با استفاده از شانه، مو‌ها را به آرامی شانه کرد.

 

این روش، شپش مو را تا حد زیادی از بین می‌برد. اما نکته مهم این است که پس از شانه کردن مو، باید برس را در آب صابون قرار داده و خوب شست تا شپش‌های آن از بین بروند.

برای درمان شپش با سرکه، بهتر است محصولی را انتخاب کنید که به طور تقریبی حاوی ۵ درصد استیک اسید باشد. این میزان، برای حل کردن غشای تخم شپش کافی بوده و در عین حال، استفاده از محصولات غلیظ تری که از اسید استیک ۷ درصد برخوردار هستند، ممکن است به پوست شما آسیب رسانده و ایجاد حساسیت کند.

سرکه سیب حاوی مقادیر بالای اسید است و به دلیل خواص ضد عفونی کننده قوی که دارد به از بین رفتن تخم شپش کمک کرده و شپش سر را درمان می‌کند.

برای درمان شپش با سرکه پس از خیس کردن جزئی مو‌ها و کف سر، چند پیمانه سرکه را به طور مستقیم بر روی پوست سر بریزید. سعی کنید پوست سر را به طور کامل ماساژ دهید تا این ماده در تمامی قسمت‌ها سر پخش شده و در لا به لای مو‌ها نفوذ کند. به احتمال قوی، انجام این کار برای افرادی که مو‌های بلندی دارند اندکی چالش برانگیز خواهد بود.

 

با این حال، بهتر است با صبوری کامل این کار را ادامه دهید. سپس، اجازه دهید سرکه به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه روی پوست سر و مو‌های شما باقی بماند. به این ترتیب، به این ماده فرصت خواهید داد تا بتواند پوسته تخم‌ها را از بین ببرد.

پس از انجام روش درمان شپش با سرکه، اجازه دهید که این ماده، حداقل برای مدت ۵ دقیقه روی سر شما باقی بماند. سپس، با استفاده از یک شانه مناسب تمامی مو‌ها را شانه کرده و کلیه بخش‌های پوست سر را ماساژ دهید. پس از آن که موی خود را به دقت شانه کردید، می‌توانید آن را با آب بشویید و به وسیله یک حوله خشک کنید.

استفاده از سرکه را می‌توانید به صورت روزانه انجام داده و این کار را تا جایی ادامه دهید که از نابودی کامل تخم این حشره اطمینان یابید.

 این ماده به تنهایی قادر به از بین بردن شپش سر نیست. بنابراین، لازم است که در ابتدا از یک شامپو طبی مخصوص درمان شپش (Prediculicides) نیز استفاده کنید.

پیاز نیز یکی از موادی است که در از سال‌های دور تا کنون برای درمان شپش موی سر استفاده می‌شود که روش آن را در ادامه اینجا برایتان خواهیم گفت. چهار یا پنج عدد پیاز را در مخلوط کن بریزید تا به شکل خمیر درآید، خمیر حاصله را در صافی بریزید و با پشت قاشق فشار بدهید تا آب آن خارج شود.

 

حالا پوست سرتان را با آب پیاز ماساژ بدهید و آن را با کلاه حمام بپوشانید و اجازه بدهید حداقل دو ساعت روی سرتان بماند بعد از مدت زمان مناسب مو‌ها را با شامپو و آب ولرم بشویید و سپس حتما مو‌ها را خشک کنید و برای جدا کردن شپش‌ها از یک شانه‌ی ضدشپش استفاده کنید.

فراموش نکنید که این درمان را سه روز متوالی تکرار کنید و سپس برای ریشه کن کردن کامل شپش سر، آن را هفته‌ای یک بار به مدت دو ماه تکرار کنید.

یکی از بی خطرترین روش‌ها برای درمان شپش اسپند است. توصیه می‌شود از این روش برای همه کودکانی که به مدرسه می‌روند استفاده شود حتی اگر مو‌های آن‌ها سالم است و شپش ندارد. برای این روش درمان باید یک قاشق اسپند خشک را آسیاب کرده و با یک لیوان آب جوش مخلوط کنید و اجازه دهید به مدت ۱۵ دقیقه دم بکشد.

 

این مقدار برای مو‌های بلند را تا ۲ یا ۳ برابر افزایش دهید. سپس کل مو‌ها را به این ترکیب آغشته کرده و اجازه دهید تا ۴۵ دقیقه روی مو‌ها باقی بماند. برای اثربخشی بهتر می‌توانید مو‌ها را با یک کیسه پلاستیکی پوشش دهید. سپس مو‌ها را با آب گرم آبکشی نمایید.  

در هر روش،  بیشتر از مقدار دوز توصیه شده استفاده نکنید. این کار به درمان سریع‌تر هیچ کمکی نمی‌کند و ممکن است خطرناک باشد و عوارض دیگر را به وجود بیاورد.

در هنگام استفاده از دارو‌ها و روغن‌ها، حواستان باشد که درون چشم نرود. اگر این اتفاق افتاد، با آب فراوان بشویید و از خارج شدن آن اطمینان حاصل کنید.

از هر روش درمانی، بیشتر از دو یا سه بار استفاده نکنید. اگر از یک روش درمانی به دفعات استفاده کنید، بعد از مدتی بدن به آن مقاوم می‌شود.

بیش از یک روش را در یک زمان مشخص بکار نبرید. این کار به درمانِ سریع‌تر کمکی نخواهد کرد.

لازم نیست همه جای محل زندگی فردی که شپش سر داشته را سم پاشی کنید. این کار به کشته شدن شپش‌ها کمکی نمی‌کند و می‌تواند برای افراد خانه مضر باشد.

از نرم کننده‌ها استفاده نکنید؛ چرا که این مواد مانع درمان شپش  می‌شود و از تماس مواد درمانی با مو جلوگیری می‌کند.

از سرشور به عنوان اولین روش برای کودک استفاده نکنید. زیرا استفاده بیش از حد و نادرست از آن برای مغز یا بخش‌هایی از سیستم عصبی  می‌تواند سمی باشد. توصیه می‌شود که در صورت عدم موفقیت سایر روش‌ها، از سرشور استفاده شود.

در حال حاضر، شواهد کافی در مورد تاثیر روش‌هایی مانند استفاده از سس مایونز یا سم‌های از بین برنده‌ی شپش وجود ندارد، بنابراین توصیه می‌شود، در موارد حاد دستور العمل‌های پزشک را برای معالجه انجام دهید و به او بگویید که از چه روش‌هایی استفاده کرده‌اید و نتیجه نگرفته‌اید.