فرارو- احسان سلطانی، پژوهشگر اقتصادی؛ ارزش جاری بازار بورس اوراق بهادار تهران در سال ۱۳۸۰ فقط ۸ هزار میلیارد تومان بود که با ۲۹۰ درصد رشد به ۳۱ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۸۲ صعود کرد و با نوساناتی به ۴۰ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۸۵ بالغ شد.
ارزش بازار بورس تهران در سال‌های ۱۳۸۶ و ۱۳۸۷ حدود ۴۵ هزار میلیارد تومان بود که به ۱۱۲ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۸۹ و پس از آن در نتیجه شوک قیمت ارز دور اول تحریم‌ها به ۳۸۷ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۹۲ افزایش پیدا کرد. ارزش بازار بورس تهران به ۲۸۱ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۹۳ کاهش یافت و به ۳۸۲ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۹۶ (معادل ارزش بازار سال ۱۳۹۲) بالغ شد.
در نتیجه سه عامل به ترتیب (۱) شوک های قیمت ارز در دور دوم تحریم‌ها (۲) فعالیت های سفته بازانه و سوداگرانه و (۳) عرضه های جدید سهام، ارزش بازار بورس تهران به ترتیب به ۶۸۳ و ۱۸۷۳ هزار میلیارد تومان در سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ و پس از آن به ۵۱۶۰ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۹۹ صعود پیدا کرد. ارزش جاری بورس تهران در پایان سال ۱۴۰۰ به میزان ۵۳۶۰ هزار میلیارد تومان بالغ گردید که ۱۴ برابر سال ۱۳۹۶، ۸۲ برابر سال ۱۳۸۸ و ۶۷۰ برابر سال ۱۳۸۰ است.
ارزش بازار دلاری بورس تهران در سال ۱۳۸۰ به میزان ۱۰ میلیارد دلار بود که تا ۴۴ میلیارد دلار در سال ۱۳۸۳ بالا رفت و در سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۷ حول محور میانگین ۴۴ میلیارد دلار نوسان داشت. با وجود این که ارزش بازار دلاری بورس تهران به ۱۰۵ میلیون دلار در سال ۱۳۸۹ و ۱۲۰ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۲ بالغ گردید، اما به ۹۵ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۶ رسید و در سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۶ حول میانگین ۹۵ میلیارد دلار نوسان داشت.
ارزش بازار دلاری بورس تهران به ترتیب به ۱۴۵ و ۲۲۵ میلیارد دلار در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ افزایش یافت و ۲۰۶ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۰ بود. ارزش جاری دلاری بورس تهران در پایان سال ۱۴۰۰، ۲.۲ برابر سال ۱۳۹۶، ۳.۲ برابر سال ۱۳۸۸ و ۲۰ برابر سال ۱۳۸۰ است.
نسبت ارزش جاری بازار سرمایه به تولید ناخالص داخلی (شاخص وارن بافت) یکی از شاخص های مهم بازار سرمایه به شمار می رود که نشان دهنده ارزش بازار سرمایه به اقتصاد بخش حقیقی و به عبارتی بیش ارزندگی یا کم ارزندگی آن نسبت به کل اقتصاد است.
نسبت ارزش بازار بورس تهران به تولید ناخالص داخلی حدود ۱۱ درصد در سال‌های ۱۳۸۰ و ۱۳۸۱ بود که به ۲۵ درصد در سال‌های ۱۳۸۲ و ۱۳۸۳ افزایش پیدا کرد، اما پس از آن کاهش یافت و به ۱۶ درصد در سال ۱۳۸۸ بالغ شد.
میانگین این نسبت در پنج سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸ به میزان ۱۵ درصد بود. نسبت ارزش بازار بورس تهران به تولید ناخالص تا ۳۹ درصد در سال ۱۳۹۲ صعود کرد، اما با نوساناتی به ۲۵ درصد در سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ تنزل یافت. میانگین این نسبت در هشت سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۶ به میزان ۲۶ درصد بود. دو دوره اصلاح ارزش جاری بازار بورس نسبت به تولید ناخالص در سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۶ تجربه شده است.
نسبت ارزش بازار بورس تهران به تولید ناخالص از ۲۶ درصد در سال ۱۳۹۶ با شیب صعودی تندی تا ۷۷ درصد در سال ۱۳۹۸ و ۱۴۷ درصد در سال ۱۳۹۹ بالا رفت، اما در سال ۱۴۰۰ به ۱۰۲ درصد کاهش یافت. در سه سال گذشته شکاف عمیقی بین بخش اقتصاد حقیقی و بازار سرمایه ایجاد شده که به مفهوم کند شدن، توقف و حتی نزولی شدن روند رشد ارزش بازار سرمایه در سال‌های آینده است.
هر چند رشد قیمت دارایی ها و به ویژه سهام با حجم نقدینگی ارتباط دارد، اما در دو سال گذشته بیش از حد در این مورد اغراق شده است. نسبت ارزش بازار بورس تهران به حجم نقدینگی ۲۵ درصد در سال ۱۳۸۰ بود که به حدود ۵۸ درصد در سال‌های ۱۳۸۲ و ۱۳۸۳ رسید و پس از آن روند نزولی در پیش گرفت و به ۲۸ درصد در سال ۱۳۸۸ رسید. میانگین این نسبت در چهار سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۸ به میزان ۲۸ درصد بود.
نسبت ارزش بازار بورس تهران به حجم نقدینگی در سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۱ حدود ۳۷ درصد بود که به ۶۰ درصد در سال ۱۳۹۲ بالغ شد. این نسبت در سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۶ روند نزولی طی کرد و به ۲۵ درصد در سال ۱۳۹۶ تنزل یافت. نسبت ارزش بازار بورس تهران به حجم نقدینگی در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ به شدت بالا رفت و به ترتیب به ۷۶ درصد و ۱۴۸ درصد صعود پیدا کرد و پس از آن تا ۱۱۰ درصد در پایان سال ۱۴۰۰ پایین آمد.
روشن است که صعود ارزش بازار بورس تهران در سه سال گذشته ارتباطی معناداری با رشد حجم نقدینگی ندارد و پیش بینی می شود افزایش نقدینگی بر روی رشد ارزش بازار بورس تهران تاثیر قابل توجهی در سال‌های آینده نداشته باشد.
فرارو- احسان سلطانی، پژوهشگر اقتصادی؛ ارزش جاری بازار بورس اوراق بهادار تهران در سال ۱۳۸۰ فقط ۸ هزار میلیارد تومان بود که با ۲۹۰ درصد رشد به ۳۱ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۸۲ صعود کرد و با نوساناتی به ۴۰ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۸۵ بالغ شد.
