مطالعات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نشان می‌دهد حدود ۴۷ درصد زنان بالای ۵۰ سال در ایران دچار کمبود تراکم استخوان هستند، اما این رقم در بین مردان ایرانی کمتر است.
بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، ۴۰ درصد زنان و حداقل ۱۰ درصد مردان به دلیل دریافت نامناسب و کمبود کلیسم در خطر پوکی استخوان قرار دارند، مطالعات در ایران نیز نشان می‌دهد بیش از ۵۰ درصد مردم کمبود دریافت کلسیم مورد نیاز دارند و مصرف ناکافی کلسیم و لبنیات به عنوان مهمترین منبع دریافت این ماده ضروری است.
دکتر فرناز مشیری جراح متخصص زنان، زایمان در این زمینه گفت: کلسیم در انواع و اقسام قرص‌های مختلف تولید شده است که هر یک کارایی خاص خود را دارد.
وی افزود: افراد دارای مشکلات گوارشی از انواع قرص‌های کربنات کلسیم نباید استفاده کنند، چون در عمل این کلسیم جذب نمی‌شود چرا که کلسیم برای جذب به اسید معده احتیاج دارد. کلیه‌ها نیز به نمک تمایل و گرایش زیادی دارند در چنین شرایطی کلیه‌ها که نمک را خیلی دوست دارند، آن را جذب کرده و کلسیم را دفع می‌کند. با کم نوشیدن آب همان کلسیم دفعی تبدیل به سنگ کلسیمی در کلیه‌ها خواهد شد. پس اگر یک فرد از داروی ضد اسید معده مصرف نمی‌کند مجاز به خوردن کلسیم به شکل کربنات کلسیم است.
مشیری تصریح کرد: قرص کلسیم باید صبح‌ها مصرف شود چرا که کیسه صفرا برای هضم چربی پر است و غذای صبحگاهی ما کمی چرب و حاوی کلسیم است (شیر و پنیر صبحانه). باید با این صبحانه قرص کلسیم مصرف کنیم و نمک غذا را نیز به حداقل رساند. اگر فردی قرص آنتی اسید معده می‌خورد باید از انواع کلسیم سیترات مصرف کند که معده را اذیت نمی‌کند و موجب رسوب در کلیه‌ها نیز نخواهد شد.
به گفته این پزشک، در مجموع قرص کلسیم باید صبح مصرف شود و بر اساس سن و نیاز فرد یا اینکه یک زن باردار یا شیرده است تا میزان روزانه یکهزار و پانصد میلیگرم امکان خوردن قرص کلسیم وجود دارد. نوشیدن آب فراوان حدود هشت تا ۱۰ لیوان، همراه با قرص کلسیم ضروری است.
مشیری با بیان اینکه قرص آهن برای افرادی که دچار کم خونی فقر آهن هستند، تجویز می‌شود، اظهار داشت: مصرف این قرص به تنهایی کافی نیست و همراه آن باید از املاح منیزیم و مس نیز تجویز کرد. اگر می‌بینیم که یک فرد قرص آهن میل می‌کند، ولی به میزان موردنظر ذخیره‌ای آهن در خون نمی‌رسد پس باید مولتی ویتامین و یا قرص منیزیم نیز بطور همزمان مصرف کند.
وی اضافه کرد: گرفتگی عضلات بخصوص عضلات پا به‌ویژه در هنگام شب بخاطر همین کمبود آهن و منیزیم است، قرص آهن باید با غذا‌های حاوی پروتئین و مقداری ویتامین "ث" مصرف شود. قرص آهن با کلسیم موجود در غذا تداخل دارد و مواد غذایی و نوشیدنی‌ها موجب دفع آهن از غذا می‌شوند.
مشیری ادامه داد: خوردن گوشت و چلوکباب با دوغ و لبنیات موجب جذب نشدن آهن موجود در گوشت می‌شود. گیرنده‌های جذب آهن و کلسیم در ابتدای اثنی عشر قرار دارد که در همین محل بطور رقابتی توسط خون جذب می‌شوند، ولی در مجموع گیرنده موجود در این قسمت از ابتدای دستگاه گوارش برای جذب کلسیم نسبت به آهن تمایل بیشتری دارد؛ بنابراین نباید با غذا‌های حاوی آهن، غذا‌های حاوی کلسیم مانند لبنیات و ماست بخوریم؛ بهتر است حدود یک ساعت تا یک ساعت و نیم قبل یا بعد از غذا، لبنیات مصرف شود تا آهن موجود در غذا یا قرص آهن بطور حداکثری جذب شود.
این متخصص زنان تاکید کرد: غذا‌های حاوی آهن را بهتر است با لیموترش یا مرکبات حاوی ویتامین "ث" بخوریم. در مورد سوپ قلم و استخوان نیز باید سعی کنیم مقداری آب لیمو یا سرکه هنگام پختن به قابلمه غذا اضافه کنیم تا مقداری از کلسیم استخوان در آب سوپ حل شود در غیر اینصورت فقط چربی قلم و استخوان را خورده ایم و کلسیم قلم و استخوان به خودی خود در غذا آزاد نمی‌شود و باید مقداری ترشی در این فرایند کمک کند.
به گفته مشیری، یک باور غلط این است که اغلب تصور می‌کنند، زنان بالای چهل سال بیشتر امکان تولد فرزندان معلول و ناقص الخلقه یا مونگول دارند، اما اینطور نیست و یک زن حتی می‌تواند در دهه چهارم زندگی هم صاحب فرزند با ضریب هواشی بالا شود.
وی افزود: اگر چه ازدواج و فرزندآوری در سنین پایین‌تر از ۴۰ سالگی توصیه می‌شود و حتی شیردهی در سنین جوانی هم برای مادر و هم برای کودک مفیدتر است، ولی با وجود پیشرفت‌های علمی، مشکلی برای بارداری در سن بالای ۴۰ سال پیش نمی‌آید.
این پزشک تصریح کرد: امروزه مکمل‌هایی نیز تولید شده است تا افرادی که دچار اختلالات یائسگی شده و یا سندرم‌های پیش از قائدگی هستند و پرخاشگری می‌کنند به دارو‌ها و مکمل‌های حاوی فیتو استروژن یا همان استروژن‌های گیاهی به خوبی پاسخ مثبت می‌دهند.
