متخصصان هنوز علت دقیق بیماری کبد چرب غیر مرتبط با الکل را پیدا نکرده‌اند اما عوامل متعددی مانند چاقی و دیابت می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند.
بیماری کبد چرب (استئاتوز) یک بیماری شایع است که به دلیل تجمع بیش از حد چربی در کبد ایجاد می‌شود.
به نقل سایت اطلاع‌رسانی «کلینیک کلیولند»، یک کبد سالم حاوی مقدار کمی چربی است. زمانی که چربی پنج تا ۱۰ درصد وزن کبد شما را تشکیل دهد، مشکل ساز می‌شود.
در بیشتر موارد، کبد چرب هیچ مشکل جدی ایجاد نمی‌کند یا مانع از عملکرد طبیعی کبد شما نمی‌شود. اما برای هفت تا ۳۰ درصد افراد مبتلا به این بیماری، بیماری کبد چرب با گذشت زمان بدتر می‌شود.
این بیماری طی سه مرحله پیشرفت می‌کند:
- کبد شما ملتهب (متورم) می‌شود که به بافت آن آسیب می‌رساند. این مرحله «استئاتوهپاتیت» نامیده می‌شود.
- بافت اسکار در جایی تشکیل می‌شود که کبد شما آسیب دیده است. این فرآیند «فیبروز» نامیده می‌شود.
- بافت اسکار گسترده جایگزین بافت سالم می‌شود. در این مرحله «سیروز کبدی» رخ می‌دهد.
سیروز کبدی در نتیجه آسیب شدید به کبد رخ می‌دهد. بافت اسکار سخت که جایگزین بافت سالم کبد می‌شود، عملکرد کبد را کند می‌کند و در نهایت، می‌تواند عملکرد کبد را به طور کامل مسدود کند. سیروز همچنین می‌تواند منجر به نارسایی کبد و سرطان کبد شود.
دو شکل اصلی بیماری کبد چرب وجود دارد که عبارتند از:
بیماری کبد چرب ناشی از الکل، همانطور که از عنوان آن پیداست ناشی از مصرف الکل است. حدود پنج درصد از مردم در ایالات متحده به این شکل از بیماری کبدی مبتلا هستند.
بیماری کبد چرب غیر مرتبط با الکل (NAFLD) با مصرف الکل ارتباطی ندارد. این بیماری از هر سه بزرگسال یک نفر و از هر ۱۰ کودک یک کودک در ایالات متحده را تحت تاثیر قرار می‌دهد. متخصصان هنوز علت دقیق بیماری کبد چرب غیر مرتبط با الکل را پیدا نکرده‌اند اما عوامل متعددی مانند چاقی و دیابت می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند.
در صورت داشتن موارد زیر شانس ابتلای شما به این بیماری بیشتر است:
- نژاد اسپانیایی یا آسیایی دارید.
- چرخه‌های قاعدگی شما متوقف شده است.
- چاقی با سطح بالای چربی شکم داشته باشید.
- فشار خون بالا، دیابت یا کلسترول بالا دارید.
- مبتلا به آپنه انسدادی خواب هستید. وقفه تنفسی در خواب یا آپنه خواب (به انگلیسی: Sleep apnea) یک اختلال خواب است که باعث توقف یا کاهش تنفس برای مدتی کوتاه (اما با تعداد دفعات زیاد) در طول خواب می‌شود.
برخی از افراد بدون داشتن هیچ گونه بیماری قبلی به بیماری کبد چرب مبتلا می‌شوند. اما این عوامل خطر احتمال ابتلا به آن را افزایش می‌دهند:
- داشتن اضافه وزن/چاقی
- ابتلا به دیابت نوع دو یا مقاومت به انسولین
- داشتن سندرم متابولیک (مقاومت به انسولین، فشار خون بالا، کلسترول بالا و سطح‌تری گلیسیرید بالا)
- همچنین مصرف برخی از داروها نیز می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
افراد مبتلا به بیماری کبد چرب اغلب هیچ علامتی ندارند تا زمانی که بیماری تا حد سیروز کبدی پیشرفت کند. اگر علائمی دارید، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد شکم یا احساس پری در سمت راست بالای شکم
- حالت تهوع، از دست دادن اشتها یا کاهش وزن
- پوست و سفیدی چشم مایل به زرد
- ورم شکم و پاها
- خستگی شدید یا آشفتگی ذهنی
- ضعف
داشتن وزن مناسب و ورزش کردن از جمله عواملی هستند که به درمان کبد چرب کمک می‌کنند.
بیماری کبد چرب، اغلب بدون علامت بوده اما می‌تواند به مرور زمان و با افزایش میزان چربی کبد با علائمی از جمله دل درد، بی‌اشتهایی، ضعف مفرط، تهوع، کاهش وزن، کاهش تمرکز و توجه و… خود را نشان دهد.
به طور کلی غذاهایی که با آسیب سلولی مبارزه کرده، استفاده از انسولین را برای بدن آسان‌تر می‌کنند یا التهاب را کاهش می‌دهند، می‌توانند به معکوس کردن این وضعیت کمک کنند.
بنا به اظهار و تاکید متخصصان، کبدچرب درمان دارویی قطعی ندارد و تغییر در شیوه زندگی، درمان اصلی و پیشگیرانه این بیماری است. با این حال، از آنجایی که شرایط هر فردی با دیگری متفاوت است، باید با پزشک خود برای داشتن یک برنامه غذایی مناسب مشورت کند.
رژیم غذایی مدیترانه‌ای برای کبد چرب مفید است. اگرچه این رژیم غذایی برای افراد مبتلا به بیماری کبد چرب طراحی نشده است اما این سبک از غذا خوردن انواع موادی را ارائه می‌دهند که به کاهش چربی کبد کمک می‌کنند از جمله چربی‌های سالم، آنتی اکسیدان‌ها و کربوهیدرات‌های پیچیده.
برخی از مواد غذایی که به پیشگیری از کبد چرب کمک می‌کنند عبارتند از:
