در قرارداد‌های مشارکت در ساخت، میزان سهم مالک و سازنده بصورت توافقی و حسب ارزش ملک و بهای نهایی پروژه تعیین می‌شود. در این قرارداد چنانچه فردی، نماینده مالک زمین یا سازنده باشد، نام آن‌ها باید در قرارداد تعیین شود و نحوه تغییر نمایندگان نیز از مواردی است که در قرارداد بهتر است نوشته شود، و حتماً مسئولیت‌ها و وظایف طرفین قرارداد به دقت تعیین و ذکر شود.
محمد مهدی ترحمی* در قرارداد‌های مشارکت در ساخت، میزان سود، با نظر طرفین تنظیم می‌شود؛ و البته عرف جامعه نیز در این حالت تاثیرگذار هستند. ممکن است قبل از آغاز پروژه مشارکتی ساخت و ساز آغاز، سازنده و مالک زمین توافق کنند در طول اجرای پروژه، مبلغی جهت اسکان مالک و خانواده وی تعیین شود.
متعاقدین می‌توانند در قرارداد مشارکت در ساخت، فردی امین و آگاه به امور حقوقی بالاخص در حوزه قراردادها، همچون وکلای دادگستری یا نهاد‌های مدنی خبره همچون کمیسیون داوری کانون وکلای دادگستری استان، به عنوان داور یا حاکم تعیین کنند تا کلیه اختلافات ناشی از قرارداد مزبور را مورد بررسی و قضاوت قرار دهند. همچنین بهتر است ابتدائا شرایط، وظایف و مسئولیت‌ها به داور مورد توافق ابلاغ شود.
شایان ذکر است مالک زمین باید از اعتبار عملکرد و فعالیت‌های طرف قرارداد اطمینان کسب کند تا بدینوسیله از ورود خسارات جدی به ملک یا زمین جلوگیری کنید. همچنین سازنده پروژه در بازه‌های زمانی مختلف و معین طی صورت جلسه یا گزارش رسمی، مراحل تکمیل کار را به اطلاع مالک یا طرف قرارداد می‌رساند.
بهتر است در قرارداد‌های مشارکت در ساخت سازنده چک معتبر بانکی جهت تضمین اجرای تعهدات قراردادی صادر و تحویل مالک دهد، به این ترتیب امکان پیگیری برای مشکلات آینده بهتر برای مالک فراهم خواهد شد. مورد دیگر اینکه چنانچه در موعد مقرر جهت اجرای پروژه ساخت، موضوع قرارداد مشارکت در ساخت خاتمه نیافته باشد، حق فسخ قرارداد تعیین یا مبلغی معین بعنوان ضمانت اجرای تخلف از ایفای تعهدات در قرارداد قید شود، لذا تعیین و دریافت ضمانت برای اجرای پروژه در قرارداد‌های مذکور مورد تاکید است. همچنین متقابلا در صورت عدم ایفای وظایف و عدم پایبندی به مسئولیت‌های مالک، حق فسخ قرارداد مشارکت در ساخت برای سازنده تعیین و فراهم گردد.
در خصوص وفات یکی از طرفین نیز چنانچه شرط مخالفی تعیین نشده باشد، علی الاصول با وفات مالک زمین یا سازنده، وراث ایشان مسئولیت قرارداد را بر عهده خواهند داشت.
قرارداد مشارکت در ساخت بهتر است در دفاتر وکلای دادگستری یا دفاتر اسناد رسمی منعقد گردد، چه عمدتا مالک زمین در طول عمر خود صرفا یک بار اقدام به انعقاد قرارداد مشارکت در ساخت می‌کند؛ لذا مالک یا مالکین باید توجه داشته باشند که قراردادی در اماکن قابل اعتماد به مرحله انعقاد رسد و از سویی دیگر در انعقاد قرارداد، حقوق طرفین رعایت شود و به صورت یک جانبه تنظیم نگردد.
*وکیل دادگستری
