تابستان سخت در انتظار هرمزگان

به گزارش دنیای اقتصاد، اقلیم خشک و نیمه‌‌‌خشک، افزایش جمعیت، توسعه ناپایدار کشاورزی و صنعتی، برداشت‌‌‌های بی‌‌‌رویه از منابع زیرزمینی و کاهش چشمگیر بارش‌‌‌ها، دست‌‌‌به‌‌‌دست هم داده‌‌‌اند تا این استان ساحلی با یکی از سخت‌‌‌ترین بحران‌های آبی چند دهه اخیر مواجه شود.

بحران آب در هرمزگان تنها یک هشدار نیست، بلکه واقعیتی است که زندگی روزمره مردم، کشاورزان، دامداران و صنعتگران را تحت‌تاثیر قرار داده است. استان هرمزگان در سال‌های اخیر، بیش از هر زمان دیگری، طعم تلخ بی‌‌‌آبی را چشیده و به مرز فاجعه زیست‌‌‌محیطی و تنگنای بی‌‌‌سابقه بی‌‌‌آبی رسیده است.

سدهای خالی، دشت‌‌‌های ممنوعه، قنات‌‌‌های خشکیده و روستاهایی که با تانکر آبرسانی می‌‌‌شوند، دیگر تیترهای رسانه‌‌‌ای نیستند، بلکه بخشی از زیست‌‌‌‌‌‌بوم این استان شده‌‌‌اند.

در چنین شرایطی، مسوولان بخش آب استان، به‌‌‌ویژه شرکت آب منطقه‌‌‌ای هرمزگان، نسبت به تشدید وضعیت کم‌‌‌آبی در ماه‌‌‌های آینده هشدار داده و خواستار تغییر رفتار مصرفی مردم و همکاری همه‌‌‌جانبه برای عبور از فصل گرما با کمترین خسارت شده‌‌‌اند.

تدوین طرح جامع منابع آب

استاندار هرمزگان با اشاره به وضعیت نگران‌‌‌کننده منابع آبی می‌‌‌گوید: حساسیت امروز ما نسبت به مساله آب نتیجه شرایط بحرانی موجود است و برای اصلاح این وضعیت، نیازمند تدوین طرح جامع منابع آب استان هستیم.

محمد آشوری با تاکید بر وضعیت بحرانی منابع آب استان، تدوین طرح جامع منابع آب و تغییر الگوی مصرف را مهم‌ترین راهکارهای عبور از بحران آب می‌‌‌داند. او معتقد است: این طرح باید ضمن تجمیع تمام مطالعات گذشته، با تحلیل دقیق وضعیت فعلی، اولویت‌‌‌هایی همچون تامین آب شهرها و روستاها را تعیین کند.

استاندار هرمزگان با بیان اینکه وضعیت منابع آب همچنان چالش‌‌‌برانگیز است، بر ضرورت تغییر الگوی مصرف به‌ویژه در بخش کشاورزی و شبکه‌‌‌های توزیع تاکید می‌کند و می‌‌‌گوید: خروج از این وضعیت نیازمند تعریف مجموعه اقداماتی برای صیانت از تولید و اصلاح شیوه‌‌‌های مصرف است تا بتوان جهت‌‌‌گیری‌‌‌های اعتباری را متناسب با اولویت‌‌‌ها تنظیم کرد.

آشوری همچنین با اشاره به ظرفیت‌‌‌های موجود استان در حوزه تامین آب، می‌‌‌افزاید: تجربه موفق برخی طرح‌‌‌های صنعتی با مدل‌‌‌های مالی خلاقانه نشان می‌دهد که برنامه‌‌‌ریزی دقیق و تامین منابع مالی می‌تواند نتایج موثری به همراه داشته باشد.

استاندار هرمزگان همچنین بر لزوم گفت‌‌‌وگو و جلب مشارکت مردم در اصلاح الگوی مصرف آب تاکید می‌کند.

وضعیت بحرانی منابع آبی

بر اساس گزارش‌‌‌های شرکت آب منطقه‌‌‌ای هرمزگان، سدهای مهم این استان مانند میناب، شمیل و نیان در شرایط بحرانی قرار دارند و ذخیره آبی قابل‌توجهی در آنها باقی نمانده است. مهرزاد احسانی، رئیس حوضه آبریز رودخانه‌‌‌های جنوب کشور در کارگروه سازگاری باکم‌‌‌آبی استان هرمزگان با اشاره به وضعیت بحرانی منابع آبی در استان هرمزگان، می‌‌‌گوید: وضعیت بارش‌‌‌ها و ذخایر سد استقلال به عنوان مهم‌ترین سد استان، بسیار نگران‌‌‌کننده است.

او با بیان اینکه وزارت نیرو از سال ۱۴۰۲ جلسات متعددی را برای بررسی وضعیت تنش آبی بندرعباس برگزار کرده است، تاکید می‌کند: استراتژی وزارت نیرو در سال ۱۴۰۲، استفاده از شیوه‌‌‌های مختلف برای کاهش تخلیه سدها بود، اما متاسفانه وضعیت ذخایر آبی همچنان نامناسب است.

او با اشاره به اقدامات استان هرمزگان در زمینه مدیریت منابع آبی، می‌‌‌افزاید: هرمزگان به عنوان یک استان پیشرو در کشور، گزارش‌‌‌هایی را در زمینه مدیریت منابع آبی ارائه کرده و در تلاش است با تعیین‌تکلیف صنایع و کاهش بار مصرفی آب، وضعیت منابع آبی خود را بهبود بخشد.

تابستان سخت

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌‌‌ای هرمزگان نیز، با اشاره به کاهش شدید نزولات آسمانی و تاثیرات مخرب آن بر بخش‌‌‌های کشاورزی و تامین آب شرب، نسبت به فرارسیدن تابستانی سخت در استان هشدار می‌دهد.

جمشید عیدانی با اشاره به کاهش بی‌‌‌سابقه نزولات آسمانی در سال آبی جاری، از وضعیت بحرانی سدهای استان می‌‌‌گوید: ‌‌‌اکنون سدهای مهم استان، از جمله میناب، شمیل و نیان، در شرایط بحرانی قرار دارند و تقریبا هیچ ذخیره آبی قابل اتکایی در آنها باقی نمانده است. او با بیان اینکه تداوم ممنوعیت برداشت از دشت‌‌‌های بحرانی، دغدغه بزرگی در بخش آب کشاورزی ایجاد کرده، تاکید می‌کند: با وجود همه محدودیت‌ها، برنامه‌‌‌ریزی دقیقی برای جلوگیری از گسترش بحران انجام شده است و اجرای طرح‌‌‌های جایگزین همچون حفرچاه در بستر رودخانه‌‌‌ها در دستور کار قرار دارد. او معتقد است: یکی از مهم‌ترین اقدامات برای حفظ تعادل منابع و مصارف، استفاده حداکثری از ظرفیت آب‌‌‌شیرین‌‌‌کن‌‌‌ها و حفر چاه‌‌‌های اضطراری برای تامین آب شرب است؛ اما این راهکارها نیز نیازمند مدیریت مصرف از سوی مردم است.

تغییر الگوی مصرف

مدیرعامل آب منطقه‌‌‌ای هرمزگان بر این باور است که مصرف بهینه آب، تنها راه عبور از تابستانی سخت است، اما در عین حال تاکید می‌کند: امروز بیش از هر زمان دیگری در حوزه خانگی، بخش کشاورزی و صنعتی نیاز به تغییر الگوی مصرف داریم. او، استفاده کشاورزان از روش‌های نوین آبیاری و انتخاب محصولات کم‌‌‌آب‌‌‌بر را راهکار حفظ منابع آبی می‌‌‌داند و هشدار می‌دهد: تداوم الگوی مصرف فعلی، حتی با وجود منابع جایگزین، ممکن است در آینده‌‌‌ای نه‌‌‌چندان دور منجر به توقف کامل فعالیت‌‌‌های کشاورزی در برخی نقاط استان شود.

عیدانی اظهار امیدواری می‌کند: با همراهی مردم و مسوولان و آموزش و مدیریت صحیح، می‌توان تابستان را با کمترین تنش سپری کرد، اما باید بدانیم که  ادامه این مسیر بدون مشارکت عمومی، ممکن نیست.

زنگ خطر برای نسل‌های آینده

سالانه ۲۵۰ میلیون مترمکعب از منابع مختلف برای تامین آب آشامیدنی مردم هرمزگان تولید، انتقال و توزیع می‌شود؛ از این میزان ۴۰‌درصد از طریق چاه‌‌‌ها، ۳۵‌درصد از طریق آب شیرین‌‌‌کن‌‌‌ها و۲۵‌درصد نیز از محل منابع سدها و بخشی از چشمه‌‌‌هاست. هرمزگان به دلیل قرارگرفتن در کمربند خشکسالی ایران و وابستگی شدید به منابع محدود سطحی و زیرزمینی، همواره با مشکل تامین آب روبه‌‌‌رو بوده و بحران کنونی، زنگ خطرجدی برای آینده پایدار این استان و نسل‌های آینده است.