اروپا بالاخره سراغ تنبیه اسرائیل می‌رود؟

  فرارو- ایشان تارور، ستون نویس روزنامه واشنگتن پست و سردبیر ارشد سابق مجله تایم

  به گزارش فرارو به نقل از روزنامه واشنگتن پست، دور از پایتخت‌های اروپایی و ویرانه‌های نوار غزه، رئیس‌جمهور فرانسه همچنان دلایلی برای انتقاد از اسرائیل پیدا کرده است. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه در سخنرانی خود در یک اجلاس امنیتی آسیایی در سنگاپور با هشدار نسبت به «استانداردهای دوگانه» در سیاست بین‌الملل آغاز کرد. او تأکید کرد که درخواست‌های اروپا برای همبستگی جهانی در قبال جنگ اوکراین و لزوم مقابله با حمله روسیه، در سایه حمایت‌های مداوم غرب از کمپین نظامی اسرائیل علیه نوار غزه به شدت تضعیف شده است.

فاجعه انسانی در غزه؛ جنگ علیه غیرنظامیان و حملات به سایت‌های کمک‌رسانی

جنگی که پس از حمله حماس به اسرائیل در تاریخ ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد، به یک فاجعه انسانی تبدیل شده است. بیش از ۵۴ هزار فلسطینی در غزه کشته شده‌اند که بخش عمده‌ای از آن‌ها زنان و کودکان هستند و بخش‌های وسیعی از سرزمین غزه به ویرانه تبدیل شده است. این جنگ بحران‌های انسانی مداومی را به دنبال داشته است. سیاستمداران نزدیک به بنیامین نتانیاهو به‌طور علنی خواستار تسخیر کامل غزه و پاکسازی قومی این منطقه هستند، موضعی که باعث ایجاد نگرانی و ناراحتی در میان دولت‌های اروپایی شده است.

تصاویر هولناک از وضعیت غزه، کودکان نحیف، بیمارستان‌های بمباران‌شده، و خانواده‌های داغدار مباحثات عمومی زیادی را به راه انداخته است. اما پس از رویدادهای اخیر، فاجعه‌ای دیگر رخ داد: ده‌ها فلسطینی گرسنه در نزدیکی مکان‌های توزیع کمک که تحت مدیریت یک گروه خصوصی حمایت‌شده توسط آمریکا و اسرائیل قرار داشت، به ضرب گلوله کشته شدند. محاصره چندماهه اسرائیل بر کمک‌های انسانی به غزه و محدودیت‌های اعمال‌شده بر آن، موجب واکنش‌های تند از سوی جامعه بین‌المللی شد. مقامات ارشد سازمان ملل و سازمان‌های بزرگ بشردوستانه جهانی، به شدت این اقدامات را محکوم کردند و اتهام جنایات جنگی علیه بنیامین نتانیاهو در دیوان بین‌المللی دادگستری مطرح شد.

ارتش اسرائیل به شدت اتهامات مبنی بر حمله به غیرنظامیان در نزدیکی یا درون سایت‌های توزیع کمک را رد کرده است. وزارت امور خارجه اسرائیل نیز ادعاها مبنی بر ایجاد یک محاصره انسانی را به طور کامل تکذیب کرده و در یک پست در شبکه‌های اجتماعی در تاریخ ۳۰ مه، انتقادات امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه  از اسرائیل را به شدت مورد حمله قرار داد و آن را «جنگ صلیبی علیه دولت یهودی» توصیف کرد. در همان روز، امانوئل مکرون در سنگاپور درباره تأثیر منفی این جنگ بر دیپلماسی عمومی اروپا در جبهه‌های مختلف سخن گفت. او تاکید کرد: «اگر غزه را رها کنیم و فرض کنیم که اسرائیل مجوز آزادی عمل دارد اعتبار خود را در سایر نقاط جهان از دست خواهیم داد.»

پیوستن بریتانیا به کشورهای اروپایی در فشار به اسرائیل برای پایان دادن به جنگ غزه

امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه در تلاش است تا پروژه قدیمی «راه‌حل دو دولت» را احیا کند؛ طرحی برای ایجاد دولت‌های مستقل اسرائیل و فلسطین که به طور مؤثر توسط رئیس‌جمهور دونالد ترامپ و جمهوری‌خواهان کنار گذاشته شد و اکنون در میان اسرائیلی‌ها حمایتی ندارد. فرانسه قصد دارد در پایان این ماه با عربستان سعودی کنفرانسی درباره آینده غزه برگزار کند تا به بازگشت به روند راه‌حل دو دولتی کمک کند. نشانه‌هایی وجود دارد که امانوئل مکرون ممکن است از این فرصت برای شناسایی رسمی یک دولت فلسطینی استفاده کند؛ حرکتی نمادین که پیش‌تر توسط چندین کشور دیگر به منظور اعمال فشار دیپلماتیک بر اسرائیل انجام شده است.

حتی اگر این اتفاق نیفتد، امانوئل مکرون در میان سایر رهبران برجسته اروپایی تنها کسی نیست که لحن خود را نسبت به اسرائیل تغییر داده است. روز چهارشنبه، کی یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا اقدامات اخیر اسرائیل در غزه را «وحشتناک و غیرقابل تحمل» توصیف کرد. با وجود انتقادهای شدید از جناح چپ خود، او از حمایت از درخواست‌ها برای اعمال تحریم‌های کامل بر فروش تسلیحات به اسرائیل و همچنین شناسایی رسمی دولت فلسطینی خودداری کرده است.

با این حال، کی یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا به پارلمان اعلام کرد که دولت او در حال بررسی تحریم‌های هدفمند علیه اعضای خاصی از دولت اسرائیل است. حمایت عمومی از اسرائیل در سراسر اروپا کاهش یافته است از جمله در بریتانیا، جایی که حتی اعضای حزب محافظه‌کار پارلمان نیز انتقاداتی را نسبت به اسرائیل مطرح کرده‌اند. کیت مالهاوس، نماینده حزب محافظه‌کار روز چهارشنبه گفت: «غزه به کشتارگاهی تبدیل شده که در آن مردم گرسنه از طریق مناطق جنگی به بیرون کشیده می‌شوند تا به آن‌ها شلیک شود.» او تاکید کرد: «اگر وضعیت بالعکس بود، ما اکنون نیروهای مسلح بریتانیا را به عنوان بخشی از یک نیروی حافظ صلح بین‌المللی به حرکت در می‌آوردیم.»

فشار اروپا بر اسرائیل؛ آیا این فقط یک نمایش سیاسی است یا اقدامی واقعی؟

مذاکرات بریتانیا با تحرکات دیگر در قاره اروپا هم‌راستا است. اتحادیه اروپا در حال بازنگری در توافق‌های تجاری خود با اسرائیل است، در حالی که درخواست‌ها برای تحریم به دلیل جنگ غزه و تاکتیک‌های اسرائیل در کرانه باختری به شدت در حال افزایش است. ماریا مالمر استنرگارد، وزیر امور خارجه سوئد ماه گذشته اعلام کرد که کشورش برای وضع «تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه وزرای اسرائیلی» که «سیاست شهرک‌سازی غیرقانونی را پیش می‌برند و به طور فعال با یک راه‌حل دو دولتی در آینده مخالفت می‌کنند» تلاش خواهد کرد.

هیچ قدرت اروپایی بزرگی قاطع‌تر از آلمان در حمایت از اسرائیل نبوده است، اما این دینامیک اکنون در حال تغییر است. ماه گذشته، اولاف شولتس، صدراعظم آلمان، از «فاجعه انسانی و سیاسی» که در غزه در حال وقوع است، ابراز تأسف کرد و گفت که دیگر نمی‌فهمد «هدف ارتش اسرائیل در نوار غزه چیست» و اینکه آسیب وارد شده به جمعیت غیرنظامی غزه «دیگر نمی‌تواند به عنوان مبارزه با تروریسم توجیه شود.»

روز پنج‌شنبه در برلین، یواخیم وادیفل،  وزیر امور خارجه آلمان پس از گرامیداشت ۸۰ سالگی هولوکاست، همراه با همتای اسرائیلی خود یعنی گیدئون سعر، وضعیت انسانی جاری در غزه و مصوبه اخیر دولت اسرائیل برای ساخت شهرک‌های جدید در کرانه باختری را محکوم کرد. وی افزود: «ما نمی‌توانیم این را به عنوان دوستان نادیده بگیریم و چشم‌پوشی کنیم و باید به طور واضح بگویم که ما این را رد می‌کنیم، زیرا سیاست‌های شهرک‌سازی مخالف حقوق بین‌الملل است و به طور مستقیم موانعی برای راه‌حل دو دولت ایجاد می‌کند.» او همچنین به کسانی که در اسرائیل خواستار الحاق کرانه باختری هستند، هشدار داد.

هنوز مشخص نیست که پایتخت‌های اروپایی چه اقدامات عملی برای تطبیق گفته‌های خود با عمل خواهند داشت. در حال حاضر، اتحادیه اروپا از اجماع لازم برای قطع کامل روابط فاصله زیادی دارد. با این حال، برخی اقدامات اقتصادی می‌تواند تصویب شود، اگر حمایت کافی از سوی کشورهای عضو وجود داشته باشد. هر گونه اقدامات تنبیهی ممکن است با اختلافات درون بلوک مواجه شود، زیرا ۲۷ کشور عضو آن نظرات بسیار متفاوتی در مورد جنگ دارند، از مجارستان طرفدار اسرائیل تا ایرلند طرفدار فلسطین. جرمی شیپار، کارشناس ارشد شورای روابط خارجی اروپا معتقد است: «اروپایی‌ها اهرم زیادی ندارند و آنچه هم دارند، هنوز به نظر می‌رسد که تمایلی به استفاده از آن ندارند. در نهایت، این یک لحظه مهم در روابط اروپا با اسرائیل است، اما عمدتاً نمایشی است و به احتمال زیاد تغییری در رفتار اسرائیل ایجاد نخواهد کرد.»