ناگفته‌های عراقچی از مذاکره با ویتکاف
یکی از انتقاداتی که همواره به برجام وارد می‌شد، این بود که پیوست اقتصادی برای آن تعریف نشده بود. از جمله دلایل این انتقادات نیز مربوط به این می‌شد که کشورهای اروپایی بعد از برجام امکان فعالیت و همکاری در ایران را پیدا می‌کردند اما آمریکایی‌ها به دلیل برخی موانع خودشان و نشان دادن عدم تمایل از سوی ایران، چنین امکانی نداشتند.
فرارو– یادداشتی از وزیر امور خارجه کشورمان در روزنامه فایننشنال تایمز انگلستان منتشر شده است که نکات مهمی درباره مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا که با جنگ ۱۲ روزه متوقف شد را بازگو می‌کند. نکاتی که پیش از این با صراحت گفته نشده بود.
به گزارش فرارو، سیدعباس عراقچی در این یادداشت که برای جامعه مخاطب غربی نوشته شده، دوراهی مقابل آمریکا در مواجهه با ایران را مشخص کرد؛ درگیر شدن در جنگ دیگران یا ادامه دیپلماسی. وزیر خارجه ایران همچنین به مردم آمریکا یادآوری کرد که کشورشان از طریق تحریف سیاست اول آمریکا به اول اسرائیل، درگیر جنگی شده که برای کشوری دیگر است.
گشایش تاریخی
دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی، یادداشت خود را با این بند آغاز کرد: «تنها در پنج دیدار طی نه هفته، من و استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا، بیش از آنچه در چهار سال مذاکرات هسته‌ای ایران با تیم شکست‌خورده بایدن حاصل شده بود، پیشرفت کردیم. ما در آستانه دستیابی به یک گشایش تاریخی بودیم.» او همچنین در بخش دیگری نوشت: «اوضاع - به‌ویژه پس از تبادل مکرر پیام‌ها کاملا رو به جلو بود. اما تنها ۴۸ ساعت پیش از ششمین دیدار سرنوشت‌ساز در عمان، رژیم اسرائیل بی‌هیچ دلیلی به کشورم حمله کرد.»
بنابراین، ایران و آمریکا بر اساس گفته عراقچی در آستانه رسیدن به یک توافق مهم بودند که می‌توانست مسائل را تا حد زیادی حل کند. چرا که در پرونده ایران و غرب، محوریت با آمریکاست و حتی این مطالبه وجود دارد که بتوان از طریق توافق با آمریکا جلوی بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت از راه اسنپ‌بک را گرفت. مسیری که با ورود اسرائیل و سپس آمریکا به جنگ، با دست‌انداز روبرو شد.
برجام +
بخش دیگری از یادداشت عراقچی به این موضوع اشاره دارد که اصل اختلاف «دغدغه‌های ایالات متحده مبنی بر احتمال انحراف برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران» است. او همچنین بر این نکته تاکید می‌کند که رفع تحریم‌های ایران در کنار فراهم کردن فضای مشارکت آمریکا در پروژه‌های اقتصادی، در مقابل حل دغدغه‌های طرف آمریکایی روی میز بوده است. یکی از انتقاداتی که همواره به برجام وارد می‌شد، این بود که پیوست اقتصادی برای آن تعریف نشده بود.
از جمله دلایل این انتقادات نیز مربوط به این می‌شد که کشورهای اروپایی بعد از برجام امکان فعالیت و همکاری در ایران را پیدا می‌کردند اما آمریکایی‌ها به دلیل برخی موانع خودشان و نشان دادن عدم تمایل از سوی ایران، چنین امکانی نداشتند. در واقع می‌توان اینگونه گفت که فرمول برجام پلاس در این مذاکرات روی میز قرار گرفت: اعتمادسازی و پذیرش محدودیت‌ها در ازای رفع تحریم و ارائه مشوق‌های اقتصادی تاثیرگذار به طرف آمریکایی. ایران حتی پیشنهاد کرد که برنامه هسته‌ای خود را با مشارکت آمریکا پیش ببرد. یک همکاری دو سر برد برای به حرکت درآوردن اقتصاد ایران در بخش‌های مختلف و احیای صنایع رو به افول آمریکا.
سرنوشت اورانیوم
عراقچی به راهکارهای برد – برد اشاره می‌کند که روی میز مذاکره قرار داشته است: «گفت‌وگوهایی صریح و مفصل، از جمله درباره آینده غنی‌سازی اورانیوم ایران، انجام شد. چندین راهکار بُرد-بُرد روی میز بود؛ راهکارهایی از سوی هر دو طرف و همچنین میانجی عمانی، ارائه گردیده بود.» این بند از یادداشت وزیر امور خارجه نشان می‌دهد که در فضای مذاکراتی و خارج از دعواهای رسانه‌ای، امیدی برای حل موضوع غنی‌سازی اورانیوم وجود داشته است.
تائید تبادل پیام پس از جنگ
یادداشت عراقچی و دیگر اخبار رسمی تائیدشده از سوی مراجع رسمی نشان می‌دهد که تبادل پیام و تماس‌ها میان ایران و آمریکا در طول و پس از جنگ ادامه داشته است. حداقل می‌دانیم در روزهای پایانی این تماس‌ها برقرار بوده، چرا که پیشنهاد آتش‌بس از طرف آمریکا به قطر و از آن طریق به ایران رسید. آمریکایی‌ها مدعی هستند تماس‌ها به صورت مستقیم و غیرمستقیم ادامه داشته و ایران اصلِ تبادل پیام را تائید کرده است. البته در این شرایط، شیوه تبادل در درجه‌های بعدی اهمیت قرار می‌گیرد. همین امروز غرب و روسیه در اوکراین با یکدیگر درگیر هستند اما تماس مستقیم میان آن‌ها در جریان است.
