سال ۱۳۴۲؛ جاده هراز در اوج بحران‌های سیاسی افتتاح شد!
مسیر تهران ـ آمل، موسوم به «جاده هراز» در آخرین روزهای تیرماه ۱۳۴۲ در شرایطی افتتاح شد که کشور روزهای پرالتهابی را پشت‌سر گذاشته بود و قیام ۱۵خرداد حکومت را با چالش‌های مهمی مواجه کرده بود؛ موضوعی که حتی مراسم افتتاح جاده هراز را نیز تحت تاثیر قرار داد.
۲۵تیرماه ۱۳۴۲، تیتر اصلی روزنامه اطلاعات به یک رویداد اقتصادی مهم اختصاص داشت. افتتاح جاده تهران – آمل قبل از انقلاب به‌عنوان مهم‌ترین مسیر دسترسی تهران به مازندران به‌حساب می‌آمد و اکنون نیز جزو ۴ مسیر اصلی ارتباطی پایتخت به استان مازندران است.
به گزارش اطلاعات آنلاین، کوتاه‌ترین مسیر دسترسی تهران به مازندران در شرایطی به بهره‌برداری رسید که حدود ۸ سال از آغاز ساخت آن می‌گذشت؛ پروژه‌ای مهم که در ۲۵شهریورماه ۱۳۳۴ با پیش‌بینی هزینه‌ای درحدود ۳۰۰میلیون ریال کلید خورد. این پروژه جاده‌سازی، که طی دوره نخست‌وزیری حسین علاء و در دوران تثبیت پس از کودتای ۲۸مردادماه ۱۳۳۲ آغاز شده بود، در دوره نخست‌وزیری اسدالله اعلم و به‌دنبال قیام ۱۵خردادماه ۱۳۴۲ و بی‌ثباتی قابل توجه در کشور به بهره‌برداری رسید.
پروژه‌هایی که بر زمین ماند
جاده هراز در حالی مسیری تازه به‌سوی مازندران پیش روی تهرانی گشود که ساخت چنین جاده‌ای، حداقل از دوره ناصری به یکی از ذهن‌مشغولی‌های دولتمردان تبدیل شده بود. بر مبنای چنین دغدغه‌ای هم بود که ناصرالدین شاه در سال ۱۲۹۲ هجری‌قمری در نامه‌ای به علیرضا خان قوانلو ایلخانی قاجار ملقب به «عضدالملک» ۳ سال فرصت داد تا کارهای بر زمین مانده در مازندران را به پایان برساند؛ کارهایی که یکی ار آن‌ها، ادامه ساخت راه لاریجان از هلامه سر تا آمل است.
در مکاتبات شاه قاجار با حاکم مازندران، امر ملوکانه بر این قرار گرفته بود که از آمل تا بارفروش یا همان بابل نیز به خرج تجار و اعیان مازندران، راه دیگری ساخته شود که کالسکه‌رو باشد و در ادامه به خرج دولت، به‌سوی ساری امتداد یابد. ناصرالدین شاه همچنین امر کرده بود که «راه‌ها و پل‌های موجود در مسیر به قدری محکم باشند که هرگز عیب نکنند و عیوب موجود مرمت گردند».
در آن مقطع «مسیو برونیار» افسر فرانسوی نیز از دیگر افرادی بود که به خدمت حکومت ایران درآمد تا وضعیت راه‌های مسیر تهران به مازندران را مورد بررسی قرار دهد تا بلکه راه برای ساخت جاده‌ای که پایتخت را به مازندران متصل کند، هموار شود. برونیار در گزارشی‌هایی که در این زمینه ارائه داد و در سفرنامه او نیز به آن‌ها اشاره شده‌است، به ملزومات و زیرساخت‌های لازم برای تحقق چنین پروژه‌ای اشاره کرد، اما در نهایت ساخت جاده‌ای میان تهران و مازندران تا سال‌ها بعد همچنان در حد طرح و ایده باقی ماند.
افتتاح با طعم سیاست
ساعت ۱۰صبح ۲۵تیرماه ۱۳۴۲ بود که روبان افتتاح پروژه جاده هراز در محل پل پلور در ۸۵کیلومتری تهران، ازسوی محمدرضا پهلوی بریده شد؛ آیینی که با حضور اسدالله اعلم، نخست‌وزیر وقت و جمعی دیگر از مقام‌های محلی و کشوری برگزار شد و تحول مهمی در حوزه محورهای مواصلاتی پایتخت به مناطق شمالی کشور به‌حساب می‌آمد.
رعایت «ریزه‌کاری‌های فنی» و «ساختن جاده‌ای کم‌خطر برای رانندگان» از جمله نکات مهمی بود که در آن مقطع درباره ویژگی‌های جاده هراز مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت. در جاده هراز ۱۴ تونل و ۱۰۰ پل و آبرو ساخته شده و محاسبات فنی دقیقی برای ارتقای ایمنی مسیر برای خودروهای عبوری درنظر گرفته شده بود تا «بهترین دروازه تهران به دریای شمال» ساخته شود.
اگرچه ساخت جاده هراز به‌صورت رسمی از شهریورماه ۱۳۳۴ کلید خورده بود، اما از جمله طرح‌های دوره پهلوی اول به‌شمار می‌رفت که به‌دلیل تحولات جنگ جهانی دوم متوقف مانده بود و بهره‌برداری از آن سال‌ها به تعویق افتاده بود. گفته می‌شود پروژه جاده هراز در آن مقطع «از طرف آمل تا لاریجان و از طرف تهران تا پلور» پیشرفت داشته است.
با وجود اینکه آغاز بهره‌برداری از این طرح از اهمیت ویژه‌ای در حوزه حمل و نقل کشور برخوردار بود، اما تحولات اخیر کشور بیش از پیش بر آن سایه انداخته بود؛ تا جایی که محمدرضا پهلوی مجبور شد بخش مهمی از سخنرانی خود در مراسم افتتاح جاده هراز را به دلجویی از روحانیت شیعه اختصاص دهد.
او در بخشی از سخنان خود با تاکید بر اینکه «روحانیون مورد احترام ما هستند»، تلاش کرد چهره مورد دلخواه خود را از روحانیت شیعه ترسیم کند؛ روحانیتی که فکری و ذکری به‌جز خداوند ندارد و فقط به عبادت مشغول است. محمدرضا پهلوی در واقع تلاش کرد پس از خروج از بحرانی که می‌رفت به چالشی اساسی برای او تبدیل شود، چهره مطلوب خود را از روحانیت شیعه ترسیم تاکید کند.
