مدیریت پاره‌وقت چیست و چرا محبوب شده است؟

فرارو- در دوران پس از همه‌گیری کرونا، شکل‌گیری مدل‌های جدید کاری، سبک رهبری مدیران ارشد را نیز دگرگون کرده است؛ یکی از مهم‌ترین این تغییرات، ظهور پدیده‌ای به نام «مدیریت پاره‌وقت» است.

به گزارش فرارو به نقل از INAK، در سال‌های اخیر، تعداد قابل توجهی از مدیران ارشد که زمانی نقش‌هایی بسیار حیاتی  داشتند، به‌جای مشارکت تمام‌وقت در یک سازمان، به‌عنوان «مدیریت پاره‌وقت» یا Fractional Leader در چند شرکت به‌صورت پروژه‌ای و با حق‌الزحمه متناسب فعالیت می‌کنند. این موضوع پرسش مهمی را مطرح می‌کند: چه انگیزه‌هایی موجب این تغییر شده و چرا اکنون شاهد رشد سریع این مدل مدیریتی هستیم؟ در این گزارش، نگاهی دقیق به مفهوم و دلایل همه‌گیر شدن مدیریت پاره‌وقت خواهیم داشت.

تغییر نگرش مدیران ارشد پس از همه‌گیری

با وقوع بحران پاندمی کرونا، تعریف زمان، ارزش و نحوه‌ی کار برای مدیران ارشد تغییر کرد. در مواجهه با تعطیلی ادارات و فاصله‌گذاری اجتماعی، بسیاری از رهبران متوجه شدند  می‌توانند به شکل انعطاف‌پذیرتری کار کنند. این دوران فرصت تأمل فراهم آورد؛ فرصتی برای بازنگری در زندگی کاری و شخصی، تمایل به یافتن معنای بیشتر در کار، و احساس قدرت در انتخاب پروژه‌ها، زمان و همکاران.

این تجربه، موجی از تمایل برای استقلال حرفه‌ای و سبک زندگی متعادل‌تر ایجاد کرد. مدیرانی که پیش‌تر در نقش‌های تمام‌وقت مشغول بودند، اکنون این مدل را فرصت طلایی برای بازپس‌گیری کنترل بر زمان، ارزش‌های فردی و فعالیت‌های روزمره خود می‌دیدند.

چیستی مدیریت پاره‌وقت و دلایل رشد سریع آن

مدیریت پاره‌وقت به نقشی اشاره دارد که در آن فرد در چند شرکت به‌صورت پاره‌وقت فعالیت می‌کند، اما تأثیرگذاری بالا دارد. این افراد معمولاً خوداشتغال هستند. به‌عبارت دیگر، مجموعه‌ای از سازمان‌ها را در اختیار دارند و بنا به نیاز هر شرکت، حجم و نوع فعالیت خود را تنظیم می‌کنند. نقش‌های رایج برای آن‌ها شامل ریاست بر دپارتمان‌هایی مانند مالی، بازاریابی یا فناوری است که در مقاطعی از رشد سازمان، نیازی به مدیریت تمام‌وقت ندارند.

اکثر این مدیران پاره‌وقت، پیش‌تر در نقش‌های تمام‌وقت در سطح مدیرعامل، مدیر مالی، مدیر فناوری و غیره فعالیت کرده‌اند؛ اما اکنون در جستجوی بیشتر کردن معنا، آزادی و انعطاف‌پذیری در کار هستند. برخی ترجیح می‌دهند بخشی از روز را به خانواده یا سفر اختصاص دهند، برخی دیگر به تنوع پروژه‌ها علاقه‌مندند؛ کار هم‌زمان با چند شرکت کوچک یا متوسط در مراحل رشد گوناگون، چالشی جذاب‌تر و هیجان‌انگیزتر از بسیاری از نقش‌های تمام‌وقت ایجاد می‌کند.

چرا این موج اکنون شدت گرفته است؟

مدل سنتی مدیریت از دهه ۱۹۸۰ تاکنون تغییر بنیادینی نداشته است و همچنان ساختاری نسبتاً ایستا تلقی می‌شود. اما در سطح جهانی، روندهای عظیمی مانند تغییرات اقلیمی، بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی، جابه‌جایی جمعیتی و بحران انرژی، نیاز به رهبران چابک، تجربه‌مند و پاسخگو را بیشتر کرده است. در پاسخ به این چالش‌ها، دریافت هوشمندانه توانمندی‌های مدیریتی به‌موقع، حیاتی به نظر می‌رسد.

مدیریت پاره‌وقت به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که:

• در زمان مناسب، از مهارت‌های مدیریتی اثربخش استفاده کنند؛

• در مواجهه با پیچیدگی‌هایی مانند پیاده‌سازی فناوری‌های نوین (مثل هوش مصنوعی) مدیریت مؤثری داشته باشند؛

• به شبکه‌ای از همتایان دسترسی یابند که از تجاربشان در تصمیم‌گیری‌های کلان با چالش‌های جهانی کمک بگیرند.

در آغاز پاندمی، بسیاری از شرکت‌ها تمایلی به استخدام دور کار مدیران  نداشتند. اما تجربه‌ی جدید نشان داد که حضور فیزیکی روزانه ضرورتی ندارد و تأثیرگذاری واقعی می‌تواند از طریق ارتباطات مجازی و تعهد حرفه‌ای به وجود آید. مدیران پاره‌وقت معمولاً با فرهنگ هر سازمان هماهنگ می‌شوند تا اعتماد ایجاد کنند؛ برخی به‌صورت حضوری سرمایه‌گذاری زمانی دارند و برخی دیگر به‌صورت ترکیبی یا کاملاً دور از دفتر مرکزی کار می‌کنند.

مدیریت پاره‌وقت، بازتاب اقتصاد پروژه‌ای

اقتصاد مبتنی بر پیمان‌کاری مستقل (Independent Contractor Economy) از سال‌ها پیش در حوزه خدمات طراحی، بازاریابی و حسابداری رشد کرده است. مدیریت پاره‌وقت در واقع گام بعدی این روند محسوب می‌شود. این مدل به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا بدون هزینه بالای استخدام تمام‌وقت، دسترسی موثر به مدیران زبده داشته باشند و همکاری حرفه‌ای با آن‌ها برای مدت لازم ادامه یابد.

پیشرفت فناوری نیز موجب شده تا نقش‌های شغلی سنتی «بسته» را بتوان شکست و به اجزایی قابل تفکیک تبدیل کرد. سازمان‌ها مدل‌های کاری انعطاف‌پذیر و مسئله‌محور را در پیش گرفته‌اند. در چنین فضایی، مدیریت پاره‌وقت فرصتی است برای برون‌سپاری نقش‌‌های مدیریتی شکسته‌شده، با مهارت‌های فردی دینامیک و متناسب با نیاز فعلی.

مدیریت پاره‌وقت یک تحول در مدل مشارکت مدیران ارشد است. این رویکرد برخلاف روش سنتی، کنترل بیشتری به مدیران می‌دهد، انعطاف‌پذیری بیشتر فراهم می‌آورد و هزینه‌های سازمانی را کاهش می‌دهد؛ در حالی که تأثیر مؤثر و تخصصی مدیریتی حفظ می‌شود. برای کارشناسان نسل Z و نسل‌های پیش رو، این مدل می‌تواند شیوه‌ای کارآمد برای شکل‌دهی یک مسیر حرفه‌ای جذاب و پرمعنا باشد.