بهترین رمان‌های تاریخ ادبیات فارسی که باید بخوانید
سال‌های زیادی از شروع به نوشتن رمان در ایران نمی‌گذرد، اما ادبیات داستانی ایران تا به امروز شاهد ظهور نویسندگان و رمان‌های درجه‌یک زیادی بوده است.
فرارو- با وجود اینکه تاریخ ادبیات فارسی سرشار از داستان‌‌هایی است که به شکل سینه‌به‌سینه و منظوم نقل شده‌اند، از اواخر دوره قاجار و مقارن با جنبش مشروطه بود که نوشتن رمان در ایران شروع شد. در طول این سال‌ها، نویسندگان ایرانی زیادی مشغول نوشتن رمان شدند. در این بین تعدادی از این رمان‌ها با استقبال خوبی از طرف منتقدان و مردم رو به رو بوده‌اند.
به گزارش فرارو، تعداد زیادی از رمان‌های فارسی به چندین زبان ترجمه شده و در دیگر نقاط جهان نیز با استقبال رو به رو بوده‌اند. با وجود اینکه رمان‌نویسی در ایران به نسبت غرب از سابقه چندانی برخوردار نیست، اما تا به امروز آثار بسیار درخشانی در این حوزه خلق شده که خواندن آن‌ها بسیار لذت‌بخش خواهد بود. در ادامه، تعدادی از برترین رمان‌های تاریخ ادبیات فارسی معرفی خواهند شد.
نگاهی به رمان‌نویسی در ایران
تغییر شکل جامعه، افزایش تعداد تحصیل‌کردگان، رشد صنعت چاپ، تغییر در اقشار مرفه جامعه و ترجمه آثار غربی در جامعه ایران، اقتضا می‌کرد که ادبیات ایران پس از سال‌ها با تغییراتی بنیادین رو به رو شود. با نگاه به غرب و شیوه داستان‌نویسی غربی، ادبیات داستانی ایران هم رفته‌رفته قالب عوض کرد. این اتفاق در ادبیات غنایی ایران نیز افتاد. با ظهور افرادی مانند نیما یوشیج و احمد شاملو و... در ادبیات غنایی و محمدعلی جمالزاده و صادق هدایت و... در ادبیات داستانی، شمایل ادبیات فارسی دچار تغییراتی بنیادین شد.
رفته‌رفته رمان به عنوان نوعی ویژه از نگارش ادبی در جامعه ایران جا افتاد و نویسندگان زیادی در این میدان طبع‌آزمایی کردند. محمدعلی جمالزاده، صادق هدایت، بزرگ علوی و صادق چوبک را می‌توان از پیشگامان اصلی در این حوزه دانست.
خواندن رمان در ابتدای امر، بیشتر در میان قشر تحصیل‌کرده و مرفه جامعه جا افتاده بود. اما به مرور زمان، دیگر اقشار جامعه هم به رمان علاقه‌مند شدند و رمان به عنوان یک نوع ادبی نوپا، خیلی زود جای خودش را در میان سبد کالاهای فرهنگی بسیاری از مردم ایران باز کرد.
بوف کور و سگ ولگرد از صادق هدایت
به محض اینکه رمان بوف کور منتشر شد و با ترجمه این رمان به زبان‌های دیگر، آندره برتون، یکی از بنیان‌گذاران مکتب سورئالیم، دست به ستایش این رمان زد و بوف کور را به نوعی تجلی سورئالیسم در ادبیات دانست. بوف کور هدایت یکی از تحسین‌شده‌ترین رمان‌های تاریخ ادبیات فارسی است که علاوه بر شهرتی که در ایران دارد، از شهرت جهانی نیز برخوردار است.
جمله آغازین رمان بوف کور، یکی از معروف‌ترین عبارات ادبی تاریخ ادبیات داستانی در ایران است که احتمالا برای بسیاری از ما آشناست.
«در زندگی زخم‌هایی هست که مثل خوره روح را آهسته و در انزواء می‌خورد و می‌تراشد. این دردها را نمی‌شود به کسی اظهار کرد؛ چون عموما عادت دارند که این دردهای باورنکردنی را جزء اتفاقات و پیش‌آمدهای نادر و عجیب بشمارند و اگر کسی بگوید یا بنویسد، مردم بر سَبیل عقاید جاری و عقاید خودشان سعی می‌کنند آن را با لبخند شکاک و تمسخرآمیز تلقی بکنند؛ زیرا بشر هنوز چاره و دوایی برایش پیدا نکرده و تنها داروی آن فراموشی به توسط شراب و خواب مصنوعی به‌وسیله افیون و مواد مخدره است؛ ولی افسوس که تأثیر این‌گونه داروها موقت است و به جای تسکین پس از مدتی بر شدت درد می‌افزاید.»
در کنار بوف کور، سگ ولگرد هدایت نیز یکی دیگر از آثار تحسین‌شده ادبیات فارسی است. روی هم رفته، آثار هدایت از اولین نمونه‌ها و در عین حال اعلاترین نمونه‌های رمان در ایران هستند.
تنگسیر از صادق چوبک
صادث چوبک از دیگر پیشگامان رمان‌نویسی در ایران است. از صادق چوبک تعداد زیادی رمان و داستان کوتاه به جا مانده که معروف‌ترین و شاخص‌ترین آن‌ها رمان تنگسیر است. امیر نادری کارگردان نام‌آشنا و مهم سینمای ایران، فیلمی با اقتباس از رمان تنگسیر صادق چوبک با بازی بهروز وثوقی ساخته است.
این رمان داستان زائرمحمد، مردی ساده و فقیر از جنوب ایران است که پس از فریب‌خوردن و از دست دادن دارایی‌اش، از کسانی که اموال او را از چنگش درآورده‌اند، انتقام می‌گیرد.
چشم‌هایش از بزرگ علوی
بزرگ علوی یکی از تاثیرگذاران بر رمان فارسی و از پشیگامان رمان‌نویسی در ایران است که معروف‌ترین اثر او با نام چشم‌هایش برای بسیاری از مخاطبین ادبیات شناخته‌شده است.
رمان چشم‌هایش، داستان عاشقانه و سیاسی استاد ماکان، نقاش برجسته‌ای است که درگیر مبارزه با رژیم پهلوی می‌شود و عشقش به زنی مرموز به نام فرنگیس، زندگی او را دگرگون می‌کند.
یکی بود، یکی نبود و فارسی شکر است از محمدعلی جمالزاده
«یکی بود یکی نبود» که متشکل از 6 داستان کوتاه است، از معروف‌ترین کتاب‌های داستانی در ادبیات فارسی است. در کنار این کتاب، داستان کوتاه «فارسی شکر است» را اولین داستان کوتاه تاریخ ادبیات فارسی با تعریف امروزی این نوع از داستان می‌شناسند.
کلیدر و جای خالی سلوچ
محمود دولت‌آبادی با نوشتن رمان کلیدر، بسیاری از آیین‌ها و رسومات زندگی روستایی خراسان را که در حال فراموشی بودند زنده کرد. کلیدر دولت‌آبادی یکی از برجسته‌ترین و در عین حال حجیم‌ترین رمان‌های تاریخ ادبیات فارسی است. در کنار کلیدر، رمان جای خالی سلوچ نیز که دولت‌آبادی آن را در سال‌هایی که مشغول نوشتن کلیدر بود به چاپ رساند، یکی دیگر از آثار برجسته اوست.
رمان کلیدر نوشته محمود دولت‌آبادی، داستانی حماسی از زندگی خانواده‌ای روستایی در منطقه کلیدر خراسان است که با محوریت گل‌محمد، در برابر ظلم و ستم فئودال‌ها مبارزه می‌کنند.
در رمان جای خالی سلوچ نیز با «مرگان» زنی تنها طرف هستیم که یک روز صبح متوجه می‌شود که شوهرش «سلوچ» برای همیشه او و فرزندانش را ترک کرده است.
سمفونی مردگان از عباس معروفی
عباس معروفی از نویسندگان نسل سوم ادبیات داستانی ایران است که تعداد زیادی رمان از او به یادگار مانده. معرف‌ترین رمان عباس معروفی سمفونی مردگان است که برای اولین بار نام معروفی را به عنوان نویسنده‌ای صاحب‌سبک بر زبان‌ها انداخت.
داستان رمان سمفونی مردگان در اردبیل اتفاق می‌افتد. این رمان روایتی از زندگی دو برادر با نام‌های آیدین و اورهان است. آیدین برادری شاعرمسلک و اورهان برادری بازاری است و جدال این دو روند داستان را پیش می‌برد.
ملکوت از بهرام صادقی
ملکوت تنها داستان بلند جامانده از بهرام صادقی است. این رمان که از اولین نمونه‌های موفق داستان‌های اکسپرسیونیستی در ایران است، با وجود حجم کمی که دارد، به یکی از ماندگارترین آثار داستانی تاریخ ادبیات فارسی بدل شد. نقل است که بهرام صادقی این رمان را تنها در یک روز نوشت. جمله آغازین این رمان نیز از جملات بسیار معروف در بین علاقه‌مندان به رمان در ایران است.
« در ساعت یازده شب چهارشنبه آن هفته جن در آقای مودت حلول کرد.»
شازده احتجاب از هوشنگ گلشیری
شازده احتجاب هوشنگ گلشیری از اولین و موفق‌ترین نمونه‌های رمان جریان سیال ذهن در ایران است. این رمان که از معروف‌ترین آثار هوشنگ گلشیری است، داستانی تو در تو را روایت می‌کند که برای علاقه‌مندان به رمان‌های جریان سیال ذهن بسیار جالب خواهد بود.
روزگار دوزخی آقای ایاز از رضا براهنی
این رمان که داستان آن در دوره حکومت غزنویان می‌گذرد، داستانی بسیار غم‌انگیز از زندگی ایاز، یکی از خدمتکاران سلطان محمود غزنوی، را روایت می‌کند. جمله اول این رمان نیز از آن دسته از جملات ماندگار در ادبیات فارسی است.
«گفت اره را بیار بالا.»
همسایه‌ها از احمد محمود
احمد محمود نیز از دیگر نویسندگان مهم ادبیات فارسی است که از معروف‌ترین آثار او می‌توان به رمان همسایه‌ها اشاره کرد. از دیگر آثار معروف احمد محمود، می‌توان مدار صفردرجه و درخت انجیر معابد را نام برد.
داستان رمان همسایه‌ها حول محور نوجوانی در شهر آبادان می‌گذرد که رفته‌رفته جذب جریان‌های کمونیستی می‌شود.
