«خریدی احمقانه» یا «بهترین معامله تاریخ»؛ آمریکا چطور آلاسکا را از روسیه خرید

نشست آمریکا و روسیه در آلاسکا برای مذاکره درباره پایان جنگ اوکراین، به باور بسیاری از ناظران، از مهم‌ترین رویدادهای دیپلماتیک سال‌های اخیر است. اما محل برگزاری این دیدار نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. 

به گزارش بی‌بی‌سی، دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین، روسای جمهور آمریکا و روسیه، قرار است در شهر انکوریج، بزرگ‌ترین شهر ایالت آلاسکا در خاک ایالات متحده دیدار کنند. 

اما اگر این ملاقات حدود ۱۵۰ سال پیش در همین مکان انجام می‌شد، روسیه میزبان آن بود و در خاک این کشور صورت می‌گرفت. 

آلاسکا که امروز بزرگ‌ترین ایالت آمریکا است و حدود یک‌پنجم مساحت این کشور را در بر می‌گیرد، زمانی در مالکیت روسیه بود. 

مکانی «کاملا منطقی» 

آلاسکا در دورترین نقطه شمال غرب آمریکای شمالی واقع شده و تنگه برینگ آن را از روسیه جدا می‌کند. عرض این تنگه در باریک‌ترین بخش آن کمی بیش از ۸۰ کیلومتر است. 

وقتی دونالد ترامپ اعلام کرد که نشست در آلاسکا برگزار خواهد شد، یوری اوشاکوف، دستیار رئیس‌جمهور روسیه، گفت این تصمیم «کاملا منطقی» به نظر می‌رسد که هیات روسی «به سادگی از فراز تنگه برینگ پرواز کند و چنین نشست مهم و مورد انتظاری میان رهبران دو کشور در آلاسکا برگزار شود». 

پیوندهای تاریخی روسیه و آلاسکا به اوایل دهه ۱۷۰۰ میلادی بازمی‌گردد، زمانی که گفته می‌شود بومیان سیبری نخستین بار از وجود سرزمینی پهناور در شرق سخن گفتند. 

ویتوس برینگ، دریانورد دانمارکی، در یک سفر اکتشافی دریافت که این سرزمین تازه کشف‌شده به سرزمین اصلی روسیه متصل نیست، اما سفر او به دلیل مه غلیظ، ناتمام و بی‌نتیجه ماند. 

در سال ۱۷۴۱، سفر اکتشافی دیگری، این بار نیز به رهبری برینگ انجام شد که موفقیت‌آمیز بود و توانست گروهی را به ساحل بفرستد. پس از آن چندین سفر تجاری صورت گرفت و با بازگرداندن پوست سمورهای دریایی به روسیه، راه برای تجارت پرسود خز میان اروپا، آسیا و سواحل اقیانوس آرام آمریکای شمالی گشوده شد. 

با این حال، در قرن نوزدهم، بازرگانان خز بریتانیایی و آمریکایی به رقبای جدی روس‌ها بدل شدند. 

این رقابت سرسختانه سرانجام در سال ۱۸۲۴ با امضای معاهدات جداگانه روسیه با آمریکا و بریتانیا پایان یافت. اما نابودی تقریبا کامل سمورهای دریایی و پیامدهای سیاسی جنگ کریمه (۱۸۵۳ تا ۱۸۵۶) باعث شد روسیه تمایل پیدا کند آلاسکا را به آمریکا بفروشد. 

خرید «احمقانه» 

ویلیام سوارد، وزیر خارجه وقت آمریکا، رهبری مذاکرات خرید این سرزمین را بر عهده داشت و توانست معاهده‌ای را در این زمینه با روس‌ها امضا کند. 

پس از مخالفت‌های فراوان، کنگره آمریکا پیشنهاد سوارد برای پرداخت ۷/۲ میلیون دلار را تصویب کرد و در ۱۸ اکتبر ۱۸۶۷، پرچم آمریکا در شهر سیتکا، پایتخت وقت آلاسکا، برافراشته شد. 

در ابتدا منتقدانی که باور داشتند این سرزمین هیچ ارزش و منفعتی ندارد، این معامله را «حماقت سوارد» نامیدند. 

با احتساب تورم، ۷/۲ میلیون دلاری که آمریکا پرداخت کرد، امروز اندکی بیش از ۱۰۰ میلیون دلار ارزش دارد؛ بهایی بسیار ناچیز برای سرزمینی که اکنون بزرگ‌ترین ایالت آمریکا است. 

از اواخر قرن نوزدهم، آلاسکا شاهد کشف طلا، نفت و گاز طبیعی بود که به سرعت به منبعی سودآور تبدیل شد. 

این اقدام سوارد در نهایت پربازده از آب درآمد و آلاسکا در سال ۱۹۵۹ رسما به عنوان چهل و نهمین ایالت آمریکا به رسمیت شناخته شد. 

آلاسکا امروز منبع قابل توجهی از نفت و گاز طبیعی است و بیش از ۱۲ هزار رودخانه و شمار زیادی دریاچه دارد. 

شهر جونو، مرکز آلاسکا، تنها مرکز ایالتی در آمریکا است که دسترسی به آن فقط از طریق قایق یا هواپیما ممکن است. در همین حال دریاچه هود در انکوریج یکی از شلوغ‌ترین پایگاه‌های هواپیمای آب‌نشین جهان است و روزانه حدود ۲۰۰ پرواز در آن انجام می‌شود. 

دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین در پایگاه شکاری المندورف–ریچاردسون دیدار خواهند کرد؛ بزرگ‌ترین تاسیسات نظامی ایالت آلاسکا با مساحت حدود ۲۶۰ کیلومتر مربع که یکی از مراکز اصلی آمادگی نظامی آمریکا در قطب شمال است. 

این نخستین بار نیست که آلاسکا در مرکز یک رویداد دیپلماتیک آمریکا قرار می‌گیرد. در ابتدای دوره ریاست جمهوری جو بایدن در ماه مارس ۲۰۲۱، تیم سیاست خارجی و امنیت او در شهر انکوریج با همتایان چینی خود دیدار کردند. 

جزئیات رسمی نشست روز جمعه ترامپ و پوتین منتشر نشده، اما کاخ سفید گفته است که مذاکرات آلاسکا برای ترامپ فرصتی برای «شنیدن دیدگاه‌ها» خواهد بود و به او «بهترین ارزیابی ممکن از راه‌های پایان دادن به جنگ» را ارائه خواهد داد. 

ترامپ هنگام اعلام این نشست در هفته گذشته ابراز امیدواری کرد که دیدار او با پوتین بتواند به گام‌های عملی برای صلح منجر شود. 

ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، پیش‌تر گفته بود هرگونه توافقی بدون مشارکت کی‌یف «تصمیمی مرده» خواهد بود.