اجلاس شانگهای در تیانجین؛ نماد چرخش قدرت به سوی آسیا
شانگهای؛ سکوی پرش ایران برای همکاری‌های اوراسیایی
اجلاس سازمان همکاری شانگهای در تیانجین چین با حضور بیش از ۲۰ رهبر جهان از جمله ایران، روسیه، هند و کشورهای آسیای مرکزی برگزار شد. چین در پی تقویت نقش اقتصادی سازمان و ایجاد بانک توسعه مشترک است. همزمان، روابط دوجانبه میان قدرت‌های منطقه‌ای اهمیت ویژه‌ای دارد. در شرایطی که سیاست‌های متزلزل آمریکا بی‌اعتمادی ایجاد کرده، کشورهایی مانند هند و اندونزی به سوی چندجانبه‌گرایی و موازنه‌سازی پیش می‌روند؛ روندی که افول نظام تک‌قطبی را تسریع می‌کند.
فرارو- سارانگ شیدوره تحلیلگر ارشد حوزه ژئوپلیتیک و مدیر برنامه جنوب جهانی اندیشکده کوئینسی و عضو هیئت علمی مدعو در دانشگاه جورج واشنگتن
به گزارش فرارو به نقل از نشریه ریسپانسیبل استیت کرفت، اجلاس سازمان همکاری شانگهای متشکل از کشورهای آسیایی و اوراسیایی، روز یکشنبه در شهر تیانجین چین آغاز شد. پکن تلاش می کند بیشترین بهره را از نمایش بزرگ‌ترین گردهمایی تاریخ این سازمان ببرد. بیش از ۲۰ رهبر جهان از جمله مقام‌هایی از کره شمالی، هند، ایران، کشورهای آسیای مرکزی، ترکیه و همچنین شریک نزدیک چین یعنی روسیه، میهمان رئیس‌جمهور شی جین‌پینگ هستند. دبیرکل سازمان ملل متحد و دبیرکل آسه‌آن نیز در نشست حضور دارند. پرابوو سوبیانتو، رئیس‌جمهور اندونزی قرار بود شرکت کند اما به دلیل اعتراض‌های ضد دولتی در پایتخت کشورش، در آخرین لحظه سفر را لغو کرد.
ریشه‌های سازمان همکاری شانگهای در حوزه امنیتی است، اما این نهاد به‌طور فزاینده به سمت دستورکارهای اقتصادی و ارتباطی حرکت می‌کند. چین در این اجلاس بر ایجاد بانک توسعه سازمان و ترتیبات مالی تازه در زمینه استخراج مواد معدنی حیاتی تأکید دارد. در عین حال، نشست‌های دوجانبه به‌ویژه گفت‌وگوهای چین و هند، چین و روسیه و روسیه و ایران نیز اهمیت بالایی خواهند داشت. این اجلاس در شرایطی برگزار می‌شود که ایالات متحده با بیشتر کشورهای جهان دیوارهای تعرفه‌ای بنا کرده و از نگاه بسیاری از قدرت‌های تجاری، شریک غیرقابل اعتمادی به شمار می‌رود. پکن تلاش دارد از این آشفتگی بهره‌برداری کند و خود را به‌عنوان عامل ثبات و کانون تجارت و فناوری در آسیا و جنوب جهانی معرفی نماید.
آسیا در مسیر چندجانبه‌گرایی؛ عقب‌نشینی تدریجی از سایه آمریکا
نوسان‌ها و عدم‌قطعیت در سیاست‌های ایالات متحده در تضاد با ثبات گسترده‌تر و پویایی اقتصادی در بخش‌های کلیدی آسیاست. هرچند بسیاری از کشورهای منطقه در موضوع تعرفه‌ها امتیازهای بزرگی به واشنگتن داده‌اند، اما نشست‌هایی مانند اجلاس تیانجین فرصتی فراهم می‌کنند تا کشورهای شرکت‌کننده مسیر تنوع‌بخشی و چندجانبه‌گرایی را پررنگ‌تر دنبال کنند.
این موضوع به‌ویژه برای هند و اندونزی در این اجلاس اهمیت دارد. هند که روابطش با آمریکا در بحرانی‌ترین وضعیت طی بیش از یک‌چهارم قرن قرار گرفته، در پی آن است که مناسبات دشوار خود با چین را تثبیت کرده و همزمان روابط سنتی و مستحکم با روسیه را بیش از پیش تقویت کند. اندونزی نیز همچنان سیاست تعامل با همه طرف‌ها را پی می‌گیرد؛ این کشور پس از یک دوره مذاکرات دشوار با واشنگتن به توافق تجاری دست یافته، اما در عین حال روابط خود با چین و روسیه را نیز عمیق‌تر کرده است.
افزایش گرایش به سیاست موازنه‌سازی و چندجانبه‌گرایی در نظام بین‌الملل، در بلندمدت می‌تواند روند افول تک قطبی گرایی را شتاب بخشد. برای آنکه ایالات متحده جایگاه خود را حفظ کند، نیاز دارد به‌عنوان شریکی باثبات و قابل اعتماد بازتعریف شود؛ مسیری که با تلاش برای بازگرداندن برتری به‌ویژه از طریق تشدید نظامی‌گری، به دست نخواهد آمد. راهکار کارآمدتر می‌تواند یافتن منافع مشترک و پیگیری دسته‌جمعی آنها با قدرت‌های میانی و مهم در آسیا و دیگر نقاط جهان باشد.
