نقش مردم و دولت در برابر آورد آبی!

وحید حاج سعیدی؛ آب منبع حیات و البته  یک منبع ضروری برای همه اشکال حیات روی زمین است که جایگزینی هم ندارد. با ادامه رشد جمعیت جهان و آشکارتر شدن اثرات تغییرات آب و هوایی، تقاضا برای آب در حال افزایش است. این امر تاکید بیشتری بر نیاز به استراتژی های نوین مدیریت آب پایدار دارد. در میان مقولات و عبارت هایی که در خصوص مدیریت آب و منابع آبی شنیده می شود واژه «آورد آبی» یکی از مهم ترین و استراتژیک ترین واژه ها محسوب می شود. اما «آورد آبی» چیست و چه جایگاهی در ادبیات و دکترین مصرف آب دارد؟

«آورد آبی»، یا آب ورودی، به مقدار آبی گفته می‌شود که وارد یک سیستم آبی (مانند مخزن، دریاچه، رودخانه یا یک ناحیه آبیاری) می‌شود. این آب می‌تواند از منابع مختلفی مانند بارش، رواناب سطحی، جریان‌های زیرزمینی، تخلیه آب‌های سطحی و ورودی‌های مصنوعی (مانند کانال‌ها یا خطوط لوله) تأمین شود.

به طور خلاصه، آورد آبی میزان آبی است که وارد یک منطقه آبی می‌شود و نقش مهمی در مدیریت منابع آب و تعادل هیدرولوژیکی یک منطقه دارد.

در سطح کلان نیز به میزان آبی که در کشور از چاه ها، رودخانه ها، یا روان آب ها برای تولید آب شرب یا کشاورزی استحصال می شود، آورد آبی گفته می شود.

اما آورد آبی امسال کشور چقدر  است؟ وزیر نیرو این هفته با یادآوری اینکه در سال های گذشته کل آورد آبی کشور بیش از ۴۰۰ میلیارد متر مکعب بود که ۱۳۰ میلیارد آن را روان‌آب تشکیل می داد، گفت:‌ اکنون وضعیت به گونه ای شده که این میزان به کمتر از ۳۸۰ میلیارد متر مکعب رسیده است.

در حقیقت این کاهش جدی آب آورد در کشور زنگ خطر جدی بی آبی را در کشور به صدا در آورده است و شاید چند صباح دیگر حتی مجبور به تغییر شعار « آب هست اما کم است» شویم!

رهبری نیز در این مورد سالهاست هشدار داده اند: یکی از چیزهایی که ما در این کشور نتوانستیم بر خودمان فائق بیاییم و اصلاح کنیم، مسئله‌ی اسراف است و یکی از موارد اسراف، اسراف در آب است؛ اتفاقاً کشور ما جزو مناطقی است که از لحاظ آب آن چنان غنی نیست؛ اما در صورتی که اسراف نکنیم و روش کار را آن چنان که عاقلانه و درست است در پیش بگیریم، با همین آبِ موجود می توانیم نیاز کشور را برآورده کنیم. اینها وظائف همه‌ی مردم ایران است و دولت اسلامی موظف است که با ترتیب صحیح و با برنامه‌ی درست، از این آمادگی ملت ایران استفاده کند و ان‌شاءالله یکی پس از دیگری مشکلات را برطرف کنند.

هر چند صرفه جویی و راهکارهایی مثل استفاده از سر دوش‌های کم‌مصرف و شیرهای آب دارای پرلاتور، زمان دوش گرفتن را کوتاه‌تر کردن و بستن شیر آب در هنگام مسواک زدن یا شستن ظروف به صورت دستی، همگی در کاهش مصرف آب موثر هستند ولی یادمان باشد داستان کمبود آب در کشور خیلی جدی تر و خطرناک تر از آن است که با کلیپ آموزشی و کمتر  دوش گرفتن و آبیاری باغچه با آب روشویی و ... حل شود. چرا که اساساً مصرف آب خانگی بخش کوچکی از سرانه آبی کشور را در بر می گیرد و بیشترین مصرف آب در حوزه کشاورزی و صنعت است.

یادمان باشد بحران آب، چالشی چندوجهی است که نیازمند رویکردی جامع و متوازن است. در بُعد راهکارهای اساسی، مدیریت مصرف آب با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین آبیاری، بازچرخانی آب، و اصلاح الگوی کشت، تغییر ساختاری صنایع نقشی حیاتی ایفا می‌کند. از سوی دیگر، در حوزه توسعه‌ای، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های آب، از جمله سدسازی، شیرین کردن آب دریا، ذخیره سازی آب برف و باران، احیای جدی قنات ها و انتقال مدیریت شده و علمی آب، در کنار ترویج فرهنگ صرفه‌جویی و آگاهی‌بخشی عمومی، بیش از هر زمان دیگر ضروری به نظر می‌رسد.