سرگذشت چهار فیلم ایرانی در مراسم اسکار / هر کارگردان ایرانی از یک راه به اسکار میرود

سینمای ایران امسال با چهرهای دوگانه در اسکار حاضر میشود؛ از یکسو فیلمی توقیفی که بالاخره مجوز گرفت و از سوی دیگر کارگردانانی که با پرچم کشورهایی دیگر به رقابت میآیند. روایتی از فرازونشیبهای سینمایی که مرزها را درنوردیده است.
فرارو- بعد از فرازونشیبهای بسیار، در نهایت فیلم «علت مرگ نامعلوم» بهعنوان نماینده ایران به مراسم اسکار رسید. این در حالی است که سه کارگردان ایرانی دیگر نیز به نمایندگی از کشورهای دیگری به اسکار 2026 خواهند رفت.
به گزارش فرارو، سرگذشت فیلمهای ایرانی این دوره از مراسم اسکار، بسیار پرفرازونشیب بوده است. هر کدام از این فیلمها مسیر متفاوتی را برای حضور در مراسم اسکار پشت سر گذاشتهاند. در ادامه نگاهی گذرا به مسیر این آثار خواهیم داشت.
فیلم علت مرگ: نامعلوم
این فیلم به کارگردانی و نویسندگی علی زرنگار تولید شد. علت مرگ: نامعلوم، اولین تجربه زرنگار بهعنوان کارگردان است. این فیلم در دوران ریاست جمهوری سید ابراهیم رئیسی توقیف شد و در نهایت نیز بعد از سه سال توقیف با اکران محدودی روبهرو بود. در نهایت با وجود تمام این فرازونشیبها، علت مرگ نامعلوم بهعنوان نماینده سینمای ایران راهی مراسم اسکار شد.
این فیلم همچنین در سال 1400 با اخذ آرای مثبت منتقدان، بهعنوان یکی از سه فیلم برتر جشنواره فجر انتخاب شده بود که در نهایت اجازه پخش در جشنواره فجر را نگرفت. علی زرنگار در واکنش به عدم صدور پروانه نمایش فیلمش، افرادی را که باعث شدند فیلمش در جشنواره فجر پخش نشود، واپسگرا خواند.
فیلم یک تصادف ساده
جعفر پناهی، فیلم یک تصادف ساده را بدون اخذ مجوز رسمی ساخت. طبیعی است که در چنین شرایطی این فیلم اجازه اکران در ایران را نداشت. بعد از مهاجرت پناهی به فرانسه، فیلم یک تصادف ساده برای اولین بار در جشنواره کن به نمایش درآمد و در همان جشنواره موفق به دریافت جایزه نخل طلا شد. در ادامه فیلم پناهی بهعنوان نماینده کشور فرانسه به جشنواره اسکار فرستاده شد.
فیلم خرگوش سیاه، خرگوش سفید
شهرام مکری بخش اعظم این فیلم را در تاجیکستان فیلمبرداری کرد. در نهایت با وجود چالشهایی که در ایران برای انتخاب نماینده ایران در مراسم اسکار به وجود آمد، مکری ترجیح داد فیلم جدیدش را به نمایندگی از کشور تاجیکستان راهی مراسم اسکار کند.
فیلم چیزهایی که میکشی
علیرضا خاتمی دیگر کارگردان سینمای ایران است که به نمایندگی کشوری دیگر به مراسم اسکار میرود. خاتمی این فیلم را در کانادا ساخت و حالا قرار است که بهعنوان نماینده سینمای کانادا تجربه حضور در مراسم اسکار را برای خاتمی به ارمغان بیاورد.
بحران یا افتخار؟
با انتشار خبر حضور چهار فیلمساز ایرانی در مراسم اسکار، عدهای این مسئله را به فال نیک گرفتند و عده دیگری نیز آن را هدردادن پتانسیل سینمای ایران دانستند. بسیاری از سینماگران ایرانی اجازه فعالیت در ایران را ندارند. این مسئله باعث کوچ این چهرههای فرهنگی به دیگر کشورهای جهان میشود. نکته قابل بررسیای که وجود دارد تعداد فیلمهای توقیفشده در چند سال اخیر است.
بعد از اینکه پیرپسر پس از سالها توقیف اکران شد، با استقبال بینظیر مخاطبان روبهرو شد. این اتفاق برای تعداد بسیار زیادی از آثار سینمایی تا به امروز افتاده است. مگر نه این است که نماینده سینمای ایران در مراسم اسکار یکی از همین فیلمهای توقیفی است؟