بررسی شایعاتی درباره لایحه ساختار، وظایف و اختیارات سازمان ملی مهاجرت در گفت‌وگو با نمایندگان مجلس
قانون‌نویسی پشت درهای بسته
محمد سراج، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، خبر منتشرشده در روزنامه جمهوری اسلامی را مبنی بر اینکه مجلس در حال تصویب‌بندی است که به مردان خارجی اجازه می‌دهد با صیغه‌کردن زنان ایرانی تابعیت ایران را دریافت کنند، کاملا تکذیب کرد.
اخذ تابعیت ایران برای یک غیرایرانی اگرچه محال نیست و در قانون پیش‌بینی شده، اما در عمل تقریبا در رسته ناممکن‌ها قرار دارد، به‌ویژه اگر اتباع بخواهند فقط با ازدواج با زن ایرانی به دنبال کسب تابعیت باشند که تقریبا از محالات است و فقط برای فرزندان حاصل از این ازدواج‌ها از سال ۹۸ شرایط اخذ تابعیت فراهم شده است.
به گزارش شرق، حال مجلس در این شرایط گزارشی در آخر هفته گذشته منتشر کرده و مدعی تسهیل دریافت تابعیت برای مردان خارجی در صورت عقد شرعی با زنان ایرانی شده است. این گزارش مبتنی بر تغییرات محرمانه در متن «لایحه ساختار، وظایف و اختیارات سازمان ملی مهاجرت» است که در ۱۱ ماده تقدیم مجلس شده و گفته میشود تا ۷۰ ماده رشد کرده و برای خود طرحی شده که دست‌پخت محرمانه تلقی‌شدن قانون‌نویسی نمایندگان مجلس است و نبود جزئیاتی از آن بررسی صحت‌وسقم ادعاها را سخت کرده است.
زیرا ذیل اصل ۸۵ در کمیسیون مشترک و بدون بحث در صحن علنی مجلس در حال نهایی‌شدن است و در چنین شرایطی حساسیت افکار عمومی دوچندان میشود و هر ادعایی را مقرون به واقعیت تلقی می‌کند.
اخذ تابعیت از طریق ازدواج با تبعه ایرانی
اما حقیقت چیست؟ آیا واقعا نمایندگان مجلس چنین تصمیمی را برای تغییر قوانین تابعیت می‌توانند اتخاذ کنند؟ در حال حاضر باید گفت که ازدواج یکی از متداول‌ترین راه‌ها برای کسب تابعیت در دنیاست، اما شرایط آن برای زن و مرد خارجی در ایران بسیار متفاوت است. برای زن خارجی که با مرد ایرانی ازدواج می‌کند، طبق بند ۶ ماده ۹۷۶، هر زن خارجی به محض ازدواج با یک مرد ایرانی، می‌تواند برای تابعیت ایران درخواست دهد.
این فرایند معمولا ساده‌تر و سریع‌تر است و پس از ثبت رسمی ازدواج و ارائه درخواست، می‌تواند شناسنامه ایرانی دریافت کند. برای مرد خارجی که با زن ایرانی ازدواج می‌کند این مسیر پیچیده‌تر است. صرف ازدواج با زن ایرانی منجر به تابعیت خودکار نمی‌شود.
مرد خارجی باید شرایط عمومی اقامت را که در بخش بعدی می‌آید، احراز کند (مانند حداقل پنج سال اقامت) و سپس درخواست خود را ارائه دهد. البته ازدواج با زن ایرانی یک امتیاز مثبت در بررسی پرونده او محسوب میشود.
نکته بسیار مهم که نباید از نظر دور داشت، این است که داشتن تمام این شرایط به معنای اعطای قطعی تابعیت نیست، زیرا درخواست باید توسط وزارت امور خارجه بررسی و در نهایت توسط هیئت وزیران دولت تأیید شود.
عواملی مانند تخصص، سرمایه‌گذاری یا خدمات برجسته علمی و فرهنگی نقش مهمی ایفا خواهند کرد اما در عمل گذر از این فیلترها تقریبا برای اکثریت متقاضیان ناممکن است. حتی پیش از سال ۱۳۹۸، فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی نمی‌توانستند تابعیت مادر خود را دریافت کنند، اما با تصویب قانون جدید، این مشکل بزرگ برطرف شد.
براساس این قانون، فرزندان این خانواده‌ها می‌توانند پس از رسیدن به ۱۸سالگی، مستقیم برای دریافت تابعیت ایران درخواست بدهند. همچنین مادر ایرانی می‌تواند قبل از ۱۸سالگی برای فرزند خود درخواست تابعیت کند.
شایعات درباره صیغه زنان ایرانی و تابعیت کذب محض است
در این بین، عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس شورای اسلامی، شایعات منتشرشده درباره صیغه‌کردن زنان ایرانی توسط مردان خارجی و ارتباط آن با طرح تابعیت را «کذب محض» دانست و تأکید کرد که مجلس از مراجع نشر این اخبار واهی شکایت خواهد کرد.
او همچنین توضیح داد که طرح تابعیت فرزندان مادران ایرانی اصلاحات گسترده‌ای داشته و هیچ ارتباطی با این موضوع ندارد.
ابوالفضل ابوترابی، عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس شورای اسلامی، ادامه داد: «هیچ مبنایی برای این ادعا که مردان خارجی با صیغه‌کردن زنان ایرانی تابعیت دریافت می‌کنند وجود ندارد و این موضوع کاملا تکذیب میشود. این‌چنین طرحی در مجلس در دست بررسی نیست».
این نماینده مجلس شورای اسلامی افزود: «این شایعات کذب محض است و مجلس شورای اسلامی قطعا از دست رسانه‌هایی که این مطالب واهی و نشر اکاذیب می‌کنند شکایت خواهد کرد».
ابوترابی ادامه داد: «قبلا در سال ۱۳۸۵ موضوع تابعیت فرزندان مادران ایرانی مطرح بود، اما در سال ۱۳۸۹ در دولت آقای روحانی این قانون اصلاح شد. در این اصلاحات، هر فردی که ازدواج کند، تابعیت صرفا با استعلام از مراجع امنیتی و انتظامی مربوطه اعطا میشود».
او تأکید کرد: «موضوع فرزندان مادران ایرانی هیچ ارتباطی با شایعات مطرح‌شده ندارد و کذب محض است. مجلس به دنبال قانونگذاری در حوزه مهاجرت است و طرح ایجاد سازمان ملی مهاجرت تحت عنوان قانون در دست بررسی است».
ابوترابی توضیح داد: «طبق ماده ۱۴۰ آیین‌نامه داخلی مجلس، طرح‌ها و لوایح مرتبط ادغام می‌شوند. در این زمینه، لایحه دولت که ۱۱ ماده داشت، با طرح نمایندگان که ۵۳ ماده است، ادغام شده و هم‌اکنون به صورت یک بسته قانونی در حال بررسی است. ۱۱ ماده دولت هم برگرفته از طرح نمایندگان مجلس بوده است».
این نماینده مجلس شورای اسلامی در پایان گفت: «باز هم تأکید می‌کنم، هیچ‌گونه ارتباطی بین موضوع صیغه زنان ایرانی و اعطای تابعیت وجود ندارد و هرگونه ادعای خلاف این موضوع، کذب محض و مشمول نشر اکاذیب است. مجلس شورای اسلامی در این زمینه اقدام قانونی خواهد کرد».
چنین‌بندی در طرح سازمان ملی مهاجرت وجود ندارد
در همین راستا، محمد سراج، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، خبر منتشرشده در روزنامه جمهوری اسلامی را مبنی بر اینکه مجلس در حال تصویب‌بندی است که به مردان خارجی اجازه می‌دهد با صیغه‌کردن زنان ایرانی تابعیت ایران را دریافت کنند، کاملا تکذیب کرد.
او تأکید کرد چنین‌بندی در طرح سازمان ملی مهاجرت وجود ندارد.
