ارزیابی دکتر خامه یار از سفر مرسی به تهران
یک سفر و چندین پیام
به گفته رئیس پیشین اداره غرب آفریقای وزارت خارجه، سفر محمد مرسی رییس جمهوری مصر به ایران و سخنرانی‌اش در افتتاحیه اجلاس سران جنبش عدم تعهد پیام‌های گوناگونی برای مخاطبان داخلی، منطقه‌ای و بین المللی داشت.
فرارو- به گفته رئیس پیشین اداره غرب آفریقای وزارت خارجه، سفر محمد مرسی رییس جمهوری مصر به ایران و سخنرانی‌اش در افتتاحیه اجلاس سران جنبش عدم تعهد پیام‌های گوناگونی برای مخاطبان داخلی، منطقه‌ای و بین المللی داشت.
دکتر عباس خامه یار، با بیان این مطلب در گفتگو با فرارو گفت: سفر محمد مرسی، رییس جمهوری مصر، به ایران اگر چه با هدف شرکت در شانزدهمین دوره اجلاس سران جنبش عدم تعهد بود اما در عین حال یک سفر تاریخی در روابط دو کشور بود چرا که این نخستین سفر یک مقام عالی رتبه مصری به ایران نه تنها پس از سه دهه بلکه بعد از چهار دهه یعنی پس از آخرین سفر انور سادات در رژیم گذشته محسوب می‌شود.
وی افزود: این سفر همچنین از یک جنبه دیگر بسیار حائز اهمیت بود و آن وجود فشارهای متعدد از کانال‌های مختلف بین المللی، منطقه‌ای، محلی و اقلیمی برای ممانعت از انجام این سفر بود که بی‌توجه به آن‌ها محمد مرسی تصمیم گرفت که به ایران بیاید.
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه با بیان اینکه سفر مرسی به ایران و حواشی که این سفر به همراه داشت از چند جنبه قابل تحلیل و ارزیابی است که در این تحلیل‌ها اخوان المسلیمین جایگاه ویژه‌ای دارد گفت: حضور چند ساعته محمد مرسی در تهران و سخنرانی مهم او در شانزدهمین دوره اجلاس سران جنبش عدم تعهد دارای پیام‌های گوناگونی برای همه جریان‌ها و گروه‌های داخلی، منطقه‌ای و بین المللی داشت.
خامه یار با تاکید بر اینکه مخاطب مقدمه سخنرانی مرسی در افتتاحیه اجلاس سران جنبش عدم تعهد سلفی‌ها بودند گفت: رییس جمهوری مصرسخنان خود را با نام خدا و سلام درود بر پیامبر اسلام و خلفای راشدین ابوبکر عمر عثمان و (امام) علی و صحابه پیامبر و نزدیکان وی آغاز کرد.
رئیس پیشین اداره غرب آفریقای وزارت خارجه افزود: به هیچ وجه نمی‌توان عنوان کرد که رییس جمهوری مصر هدف خاصی را در بیان این مقدمه دنبال نمی‌کرده است او که در نماز جمعه حضور پیدا نکرده بود در یک نشست بین المللی هم به لحاظ عرف دیپلماتیک چنین مقدمه‌ای معمول نیست.
وی تصریح کرد: بنابراین این مقدمه پیامی بود برای سلفی‌ها به خصوص سلفی‌های مصر که من، رییس جمهوری مصر در قلب تشییع از اهل تسنن دفاع کردم. پیش از انجام این سفر یکی از مهم‌ترین جریان‌های مخالف سفر مرسی به ایران سلفی‌ها مصر بودند که آن‌ها اساسا به دلیل حکومت شیعی که در این حاکم است به هیچ وجه علاقه‌ای به برقراری رابطه میان دو کشور ندارند.
خامه یار با بیان اینکه در عین حال مقدمه مرسی بخش دیگری هم داشت و آن سلام و صلواتی بود که نثار پیامبر اسلام و صحابه او کرد گفت: مخاطب این بخش از مقدمه مرسی، سایر مسلمانان بود که او نخواست با تک بعدی کردن مقدمه‌اش آن‌ها را گله‌مند کند بنابراین او در این بخش تلاش کرد هر دو گروه از مسلمانان را راضی نگه دارد.
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه، با اشاره به سخنان مرسی پیرامون سوریه نیز گفت: او در بخش از سخنان خود به شدت حکومت فعلی سوریه را نقد کرد و آن را زیر سوال برد که همین انتقادات نیز دلخوری‌ها را به خصوص برای هیات سوری به همراه داشت.
وی افزود: این بخش از سخنان رییس جمهوری مصر و انتقاد از حکومت فعلی سوریه حامل پیامی ویژه به حاکمان عرب منطقه به خصوص پیش قراولان جبهه ضد سوری بود؛ کشورهای که وام‌های کلانی را در اختیار حکومت جدید مصر قرار داده‌اند تا به اوضاع کشور پس از انقلاب سر و سامان دهند.
رئیس پیشین اداره غرب آفریقای وزارت خارجه تصریح کرد: جدا از آن مرسی در ادامه سخنانان خود موضع گیری‌های دیگری از جمله پیرامون تلاش برای احیای ساختار نهادهای بین المللی و در راس آن سازمان ملل متحد، تلاش برای ایجاد صلح و ثبات، حمایت از مردم فلسطین و تلاش برای تغییر در حاکمیت مدیریت جهانی داشت که به نوعی او با این مواضع تلاش کرد تا همراهی خود با مواضع جمهوری اسلامی ایران را ابراز کند.
وی ادامه داد: بنابراین سفر و سخنرانی محمد مرسی دارای پیام‌های گوناگون داخلی، منطقه‌ای و بین المللی بود که در تمامی آن‌ها یک نوع محافظه گرایی توام با مسالمت جویی آشکار بود که این موضع ریشه در تفکر و دیدگاه اخوان المسلمین دارد. جریانی که به هر حال خواستار جلب رضایت همه جریان‌ها، گرو‌ها و تفکرات دارد.
خامه یار درباره اینکه آیا محافظه کاری اخوان المسلمین آیا می‌تواند به مانعی در برابر روابط جمهوری اسلامی ایران و مصر تبدیل شود گفت: از سرگیری روابط تهران - قاهره تابع پارامترهای گوناگونی از جمله نوع نگاه و رویکرد اخوان المسلمین است. در از سرگیری این رابطه پارامترهای دیگری همچون نوع نگاه و رویکرد سلفی‌ها، لائیک‌ها، لیبرال‌ها و نیروی بزرگ انقلابیون مستقل و همچنین اعمال فشارهای خارجی و نقش آفرینی کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای تاثیر گذار است.
رئیس پیشین اداره غرب آفریقای وزارت خارجه تصریح کرد: با وجود همه این موانع، محمد مرسی رییس جمهوری مصر با سفر تاریخی خود به ایران و پیش‌تر با طرح درخواست تشکیل گروه چهار جانبه تماس سوریه متشکل از ایران، مصر، ترکیه و عربستان نشان داد که جمهوری اسلامی ایران را کشوری دارای جایگاهی قابل اعتنا می‌داند و از این رو عزم جدی برای از سرگیری این رابطه دارد.
وی با تاکید بر اینکه اختلاف دو کشور نمی‌تواند مانع جدی بر سر برقراری رابطه مجدد شود گفت: به صراحت باید گفت که موضوع سوریه به یک معضل و چالش جدی در روابط جمهوری اسلامی ایران با کشورهای منطقه از جمله مصر تبدیل شده است.
خامه یار در خاتمه گفت: با این حال کشور‌ها منطقه از جمله جمهوری اسلامی ایران و مصر می‌توانند با تکیه بر اشتراکات بسیار زمینه همگرایی بیشتر را فراهم کنند که از جمله این اشتراکات موضوع فلسطین است که سخنرانی مرسی در افتتاحیه اجلاس جنبش عدم تعهد نشان داد که دو کشور پیرامون این موضوع با یکدیگر اختلاف نظری ندارند.
