بیستمین سالگرد حادثه لاکربی

فرارو- هواپیمای بوئینگ 747 شرکت هواپیمایی "پان آمریکن" در 21 دسامبر 1988 از لندن به مقصد نیویورک در پرواز بود که بر فراز آسمان شهر لاکربی اسکاتلند منفجر شد. در این حادثه کلیه 259 سرنشینان هواپیما و همچنین 11 نفر در شهر لاکربی کشته شدند.

دولت های آمريکا و بريتانيا، ليبی را مسئول بمب گذاری در اين هواپيما معرفی کردند که به وضع تحريم های بين المللی عليه ليبی منجر شد. در سال 2003 دولت ليبی رسما مسووليت بمب گذاری در يک هواپيمای مسافربری شرکت پان امريکن در سال 1988 را قبول کرد.

در سال 2007 یک کمیته تحقیق قضایی در بریتانیا به فردی که نوزده سال پیش به جرم انفجار هواپیمای مسافربری آمریکایی بر فراز شهر لاکربی در جنوب اسکاتلند زندانی شده بود اجازه داد بار دیگر اعاده دادرسی کند. عبد الباسط مقراحی، اهل لیبی، در حال حاضر به جرم کشتن 270 نفر، محکومیت ابد خود را می گذراند.

شمار زیادی از خویشاوندان قربانیان حادثه لاکربی معتقدند که به ایران و نه لیبی به خاطر بمبگذاری سال 1988 در پرواز پان آمریکن مظنون هستند. اقوام قربانیان می گویند احتمال این که این حادثه در تلافی ساقط شدن یک هواپیمای مسافربری ایرانی در جریان جنگ خیلج فارس صورت گرفته باشد، بیشتر است.

شش ماه پیش از بمبگذاری لاکربی، ارتش آمریکا یک هواپیمای مسافربری ایران را که عازم امارات متحده عربی بود مورد هدف قرار داد و منفجر کرد. آمریکا گفت ساقط شدن این هواپیما نتیجه یک خطای نظامی بوده است.

عبدالباسط مقراحی تنها فردی است که در ارتباط با این بمبگذاری محکوم شده است. البته او همواره گفته که بیگناه است.

در دسامبر سال 2003، دولت ليبی اعلام کرد که تصميم گرفته است تمامی اطلاعات مربوط به فعاليت های خود در زمينه تحقيق و توليد جنگ افزارهای کشتار جمعی را در اختيار جامعه بين المللی قرار دهد و اين برنامه ها را متوقف کند.

پيش از آن نيز ليبی در تلاش برای بهبود روابط با کشورهای غربی و لغو تحريم های بين المللی عليه آن کشور پرداخت غرامت به بازماندگان قربانيان چند مورد بمب گذاری را پذيرفته بود.

تحريم های بين المللی عليه ليبی تا سال 2003 ادامه داشت اما در پی تصميم آن کشور به پرداخت غرامت به بازماندگان قربانيان سقوط لاکربی و همچنين قربانيان بمب گذاری در يک هواپيمای فرانسوی در سال 1989، اين تحريم ها برداشته شد.

تغيير سياست های ليبی روند بهبود روابط اين کشور با غرب را به جريان انداخت و در مارس سال 2004، تونی بلر، نخست وزير وقت بريتانيا، در ليبی با رهبر آن کشور ديدار و گفتگو کرد.

سابقه بحران روابط غرب و ليبی به کودتای سال 1969 باز می گردد که باعث به قدرت رسيدن معمر القذافی و سياست خارجی وی در مخالفت با غرب شد.

در دهه های 1970 و 1980، دولت ليبی به استفاده از درآمدهای سرشار نفتی خود در حمايت از گروه های تندرو در ساير نقاط جهان و مداخله در امور کشورهای همسايه متهم شد.

سياست ليبی به تيرگی روابط با غرب به خصوص ايالات متحده انجاميد و از جمله در سال 1986هواپيِماهای نظامی آمريکا به تلافی آنچه که دست داشتن ليبی در بمب گذاری در يک باشگاه مورد استفاده نظاميان آمريکايی در آلمان خوانده شد نقاطی در ليبی را بمباران کردند و بيش از يکصد نفر را کشتند.