آغاز ماراتن هسته ای در وین

سوت آغاز ماراتن هسته ای عصر امروز به صدا درخواهد آمد. ماراتنی که تا رسیدن به توافق نهایی پیش از پایان ضرب الاجل تعیین شده در چارچوب توافق مقدماتی یعنی 30 تیرماه ادامه خواهد داشت.

به گزارش فرارو، پس از دو هفته از آخرین دور مذاکرات هسته ی ایران و گروه 1+5 در وین، موسوم به وین5، هیات مذاکره کننده جمهوری اسلامی ایران و کشورهای عضو گروه 1+5 بار دیگر به هتل «کوبورگ» وین بازگشتند.

این بازگشت این بار برخلاف گذشته با یک اقامت کوتاه مدت سه و یا نهایتا چهار روزه همراه نخواهد بود.

مذاکره کنندگان هسته ای ایران و گروه 1+5 برای آنکه فرصت دستیابی به توافق جامع و نهایی به منظور عادی شدن پرونده هسته ای ایران از دست نرود، این بار نزدیک به 20 روز متوالی و بدون وقفه با یکدیگر مذاکره خواهند کرد.

مذاکرات 20 روزه بدون وقفه هیات های مذاکره کننده جمهوری اسلامی ایران و گروه 1+5 در نوع خود می تواند یک رکورد محسوب شود.

هیات مذاکره کننده هسته ای جمهوری اسلامی ایران، صبح امروز تهران را به مقصد وین ترک کرد و پیش از ظهر هواپیمای آنها در فرودگاه شهر وین به زمین نشست.

این هیات که سرپرستی آن را همچون گذشت محمد جواد ظریف، وزیر خارجه و مذاکره کننده ارشد هسته ای ایران بر عهده دارد، سیدعباس عراقچی معاون امور حقوقی و بین‌المللی، مجید تخت‌روانچی معاون اروپا و آمریکا و حمید بعیدی‌نژاد مدیرکل سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه، داوود محمدنیا مشاور وزیر خارجه، محمد امیری مدیر کل امور پادمان‌های سازمان انرژی اتمی و پژمان رحیمیان مدیر کل حوزه ریاست سازمان انرژی اتمی، همراهی می کند.

همانند دو دور مذاکره پیشین ایران و گروه 1+5، امیرحسین زمانی‌نیا و جمشید ممتاز به عنوان مشاوران حقوقی در کنار مذاکره کنندگان هسته ای ایران حضور خواهند داشت.

در طرف مقابل هم آمریکایی ها هم با یک تیم کامل راهی وین شده است.

مرد بحران ها و مذاکرات سخت وزارت خارجه آمریکا یعنی ویلیام برنز، قائم مقام وزارت خارجه آمریکا از ابتدا تا انتهای این مذاکرات حضور دارد و به نوعی هدایت تیم را این بار او برعهده خواهد داشت.

حضور برنز در ترکیب تیم مذاکره کننده آمریکا به معنای ارتقای سطح مذاکرات با هدف حفظ فرصت دستیابی به توافق با جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.

برنز را در وین6، مرد مذاکرات محرمانه و مخفیانه با جمهوری اسلامی ایران یعنی «جیک سالیوان» مشاور معاون رئیس جمهوری آمریکا نیز برنز را همراهی می کند.

سایر نفرات تیم مذاکره کننده آمریکا عبارتند از «وندی شرمن» مدیر امور سیاسی وزارت خارجه آمریکا، «بروک اندرسون» مشاور ارشد وزیر خارجه و قائم مقام امور خارجی در مذاکرات هسته ای، «جیمز تیمبی» مشاور ارشد قائم مقام کنترل تسلیحات و امنیت بین الملل، «رابرت مالی» مدیر ارشد امور ایران، عراق و کشورهای خلیج (فارس) در شورای امنیت ملی، «پائول اروین» مدیر منع گسترش شورای امنیت ملی، «آدام زوبین» مدیر دفتر کنترل دارایی های وزارت خزانه داری، «ریچارد نفیو» معاون هماهنگ کننده سیاست های تحریمی وزارت خارجه، «ریچارد ویل» مدیر دفتر پادمان ها و ایمنی هسته ای اداره ملی امنیت هسته ای وزارت انرژی، «مری هارف» معاون سخنگوی وزارت خارجه، «آلن ایر» سخنگوی فارسی زبان وزارت خارجه، «دیو تیانتاوچ» مسئول امور عمومی ایران در وزارت خارجه، «مصطفی پوپال» دستیار ویژه معاون وزیر خارجه و «کارلوس دخوآنا» دستیار ویژه قائم مقام وزارت خارجه.

به این ترتیب به غیر جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات وین6، این آمریکایی ها هستند که با یک تیم کامل و پرتعداد راهی وین شده اند که این خود گواهی است بر این مدعا که طرف های اصلی مذاکرات هسته ای، ایران و آمریکا هستند و هر نوع توافق این دو کشور می تواند تسهیل کننده دستیابی به توافق باشد.

دو کشور برای آنکه مذاکرات با شرایط برابر برگزار شدند تمام تلاش خود را کردند تا از یکدیگر جا نمانند، به خصوص در جنگ رسانه ای.

یک روز پس از انتشار مقاله جان کری وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا در روزنامه واشنگتن پست و تاکید بر اینکه «اگرچه دستیابی به یک توافق هسته‌ای جامع امکانپذیر است اما زمان رو به پایان است.» محمد جواد ظریف با انتشار مقاله ای در روزنامه لوموند شرایط امکان دستیابی به توافق را تشریح کرد.

ظریف در این مقاله شرط امکان دستیابی ایران و 1+5 به توافق را پایان دادن به آنچه او "خیالبافی" طرف مقابل خواند دانست.

همانطور که کری در مقاله خود توپ را به زمین ایران انداخته بود و مدعی شد که تصمیم ایران می تواند مذاکرات را به سرانجام برساند، ظریف هم خطاب به طرف مقابل تاکید کرد:« دوراندیشی و تحلیل معقول می‌تواند موفقیت را تضمین کند، بالعکس خیالبافی و سوء محاسبه می‌تواند موجب یک فرصت از دست رفته جدید شود.»

ظریف همچنین بار دیگر اعلام کرد که ایران اراده سیاسی جهت «دستیابی به یک راه حل جامع دراز مدت مورد توافق طرفین» را دارد.

همزمان مجید تخت روانچی، معاون اروپا و آمریکای وزارت امور خارجه و عضو تیم مذاکره کننده با تاکید بر اینکه احتمال عدم توافق در این دور از مذاکرات وجود دارد اعلام کرد که رعایت خطوط قرمز ایران از طرف تیم مذاکره کننده می تواند زمینه توافق را فراهم کند.

وی در گفتگو با ایسنا افزود: طرف مقابل با خطوط قرمز ما آشنا است و اگر مذاکرات نتیجه دهد مطمئنا با رعایت این خطوط قرمز بوده است و در غیر این صورت به تفاهمی نخواهیم رسید.

به رسمیت شناختن حق هسته ای، شامل چرخه کامل هسته ای از جمله غنی سازی، ادامه فعالیت های تاسیسات و ساخت و سازهای هسته ای ایران و رفع کامل تحریم ها از جمله خطوط قرمز جمهوری اسلامی در این مذاکرات است.

روانچی درعین حال تاکید کرد:« هیچ وجه هیچ محدودیتی را در قالب این گفت وگوها برای همیشه و مادام العمر نمی پذیریم.»

عباس عراقچی عضو ارشد تیم مذاکره کننده ایران هم در گفتگو با ایسنا درباره‌ متن توافق نهایی نیز گفت: توافق نهایی یک دوره‌ زمانی خواهد داشت و این چیزی است که در توافق ژنو به آن اشاره شده است. اگر به خاطر اعتماد‌سازی محدودیت‌هایی را قبول کنیم برای یک دوره‌ زمانی مشخص و موقتی خواهد بود .

یکی از موانع دو طرف برای دستیابی به توافق جامع و ورود به مرحله نگارش پیش نویس توافق جامع همین زمان اعمال محدودیت است.

گفته می شود آمریکایی ها به دنبال آن هستند که محدودیتی 10 تا 15 سال برای جمهوری اسلامی ایران اعمال کند اما تیم مذاکره کننده هسته ای ایران تاکید دارد با نظارت های بین المللی بازه زمانی کوتاه تر همچون 5 ساله هم می تواند تضمین کننده صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران باشد.

«توان گریز هسته ای ایران» ( Break out ) از دیگر اختلافاتی است که در مذاکرات وین6، پیش روی ایران و گروه 1+5 قرار دارد. بر همین اساس گفته می شود که در این مذاکرات دو طرف تمرکز بیشتری بر این موضوع خواهند داشت تا دیدگاه های یکدیگر را به هم نزدیک کنند.

گریز هسته ای مرحله ای است که ایران می تواند به ظرفیت تولید تسلیحات هسته ای دست پیدا کند.

به گفته کارشناسان، دولت امریکا افزایش زمان Break out تا حدود یک سال را معیار ظرفیت غنی سازی قابل پذیرش برای ایران می داند در حالی که ایران عقیده دارد «نیاز عملی ایران» تنها معیاری است که در این زمینه می توان پذیرفت.

مشکل اصلی در واقع اینجاست که خروجی فرمول های ناشی از این دو معیار - یعنی Break out و نیاز عملی ایران - فاصله ای پر نشدنی با هم دارد.

بر اساس فرمول Break out ، یعنی اگر قرار باشد برنامه غنی سازی ایران به قدری محدود شود که غنی سازی اورانیوم لازم برای یک سلاح (25 کیلو اورانیوم 235) حدود یک سال طول بکشد، ایران نمی تواند بیش از 4000 سانتریفیوژ نسل اول در اختیار داشته باشد.

ضمن اینکه برای قابل شناسایی شدن هرگونه گریز، باید نظارت هایی فراتر از پروتکل الحاقی بر برنامه هسته ای ایران اعمال شود.

اما بر اساس فرمولی که اساس آن «نیاز عملی ایران» باشد، ایران می تواند تمام ظرفیت فعلی غنی سازی خود را حفظ کند و صرفا بر شفافیت آن بیفزاید.

گفته می شود جمهوری اسلامی ایران ایران آمادگی دارد در بیانیه‌ای جداگانه که در سازمان ملل به ثبت می‌رسد ممنوعیت ساخت و استفاده از سلاح هسته‌ای از سوی ایران را بر مبنای فتوای رهبری اعلام کند .

جدا از آن ظریف در مقاله خود در لوموند بار دیگر تاکید کرد:« چنانچه ایران تصمیم آن داشت که به سمت گریز هسته‌ای حرکت کند، این کار را چند سال پیش می کرد و نه ظرف چند ماه...حتی زمانی که ما وقت داشتیم، ما به سمت بمب نرفتیم. بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۳، هنگامی که روابط ایران با غرب و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سطح پائینی بود، ما زمان کافی داشتیم، کمتر محدودیت های بین‌المللی وجود داشت، نسبتا نظام نظارت ساده‌تری اجرا می شد و سانتریفیوژ کافی برای رفتن به سمت یک بمب را داشتیم.... اما همانگونه که دو گزارش ارزیابی اطلاعات ملی ایالات متحده در سال های ۲۰۰۷ و ۲۰۱۲ بر آن صحه گذاشته‌اند، ایران گامی به این سمت برنداشته است.»

بر این اساس در این دور از مذاکرات دو طرف تلاش خواهد دیدگاه خود در این رابطه به یکدیگر نزدیک کنند که کار آسانی نخواهد بود.

مذاکرات وین6 از ساعت 18 به وقت تهران با دیدار دوجانبه ظریف و اشتون و برخلاف گذشته بدون برگزاری ضیافت نهار یا شام - به دلیل همزمانی این مذاکرات با ماه مبارک رمضان- آغاز می شد.