واشنگتن پست:
داعش چطور شرایط خاورمیانه را وارونه کرد
یکی از مهمترین نتایج خیزش داعش در سوریه و عراق چگونگی تاثیر آن بر تغییر مفاهیم گسترده تر در خاورمیانه است. برخی اوقات به نظر می رسد دشمنان در حال تبدیل شدن به متحدان بالقوه هستند و حتی دوستان قدیمی با نگاهی تردیدآمیز به یکدیگر می نگرند.
فرارو- یکی از مهمترین نتایج خیزش داعش در سوریه و عراق چگونگی تاثیر آن بر تغییر مفاهیم گسترده تر در خاورمیانه است. برخی اوقات به نظر می رسد دشمنان در حال تبدیل شدن به متحدان بالقوه هستند و حتی دوستان قدیمی با نگاهی تردیدآمیز به یکدیگر می نگرند.
به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از واشنگتن پست، آیا ما واقعا شاهد تغییر دیدگاه آمریکا و اروپا در خاورمیانه خواهیم بود؟ گفتنش سخت است. اما مسائل واقعا پیچیده تر از آنچه چند سال پیش به نظر می رسید، جلوه می کنند.
ارزیابی مجدد دشمنان مان
با توجه به ماهیت فراملی داعش، بسیاری از نظرات سیاست خارجی بر این امر مبتنی است که مبارزه با این گروه تنها در سوریه موثر نخواهد بود. برای مثال روز پنج شنبه ژنرال مارتین دمپسی گفت نمی توان داعش را شکست داد مگر اینکه به هر دو طرف مرزی که دیگر میان عراق و سوریه وجود ندارد، رسیدگی شود.
اما در این میان یک مشکل جدی وجود دارد: آمریکا با حمله به داعش در سوریه به روند مخالفت معترضان تضعیف شده سوری پایان می دهد و رژیم بشار اسد را تقویت خواهد کرد. با این حال ریان کروکر، سفیر سابق آمریکا در سوریه می گوید: «من مدافع رژیم اسد نیستم اما در چارچوب امنیت آمریکا، داعش تهدید به مراتب بزرگتری است.»
برخی از کارشناسان حتی پیشنهاد همکاری با رژیم اسد برای نابود کردن داعش را مطرح می کنند. مکس آبراهامز، استاد دانشگاه نورث ایسترن و تحلیلگر مسائل تروریسم می گوید: «آمریکایی ها به طور قابل درکی مایل به کمک به اسد نیستند چراکه وی را دیکتاتوری می دانند که ارتش خود را در مقابل مردم قرار داد. اما واشنگتن باید بهترین راه محافظت از مردم آمریکا را بیابد.»
آبراهام در ادامه می گوید: «درحالیکه اسد هرگز تهدید مستقیمی علیه خاک آمریکا نداشته، داعش به طور فعال نقشه یک حمله کشتار جمعی علیه ما را طرح ریزی می کند. از دیدگاه امنیت ملی آمریکا، این گروه تروریستی تهدید بدیهی برای ما است.»
با این حال این گونه نظرات از دید کسانی که رفتار بشار اسد با مردم در طول جنگ داخلی سوریه را بی رحمانه می دانند، وحشتناک است.
ایران، کشور بعدی است که اغلب در تقابل با آمریکا بوده و بار دیگر مورد ارزشیابی قرار گرفته است. این کشور مسلمان شیعه نه تنها اقدامات داعش را آشکارا محکوم می کند، بلکه نفوذ قابل توجهی در میان جامعه سیاسی شیعه عراق داشته و حامی دولت اسد و حزب الله لبنان است.
همکاری با ایران که از بسیاری جهات غیرقابل تصور بود، حال به نظر یکی از گزینه ای روی میز است. زمانیکه دیوید کامرون طی یادداشتی در دیلی تلگراف از بحران عراق نوشت، از تهران به عنوان یک متحد بالقوه یاد کرد. نخست وزیر انگلیس گفت: «ما باید با کشورهایی مانند عربستان و قطر، امارات، مصر و ترکیه و شاید حتی ایران که می تواند از این لحظه برای مشارکت با جامعه جهانی علیه یک تهدید مشترک استفاده کند، علیه این نیروهای افراط گرا همکاری کنیم.»
ایده همکاری با ایران در آمریکا نیز جریان دارد. در ماه ژوئن، هم جان کری و هم باراک اوباما نشان دادند که از همکاری با ایران برای ایجاد ثبات در عراق و محدود کردن داعش استقبال می کنند. این ایده حتی حمایت اندک لیندسی گراهام، سناتور جمهوری خواه را نیز جلب کرد.
نشانه های تجربی در مورد امکان به نتیجه رسیدن این ایده وجود دارد. روز چهارشنبه سخنگوی وزارت خارجه ایران گفت که مذاکرات با کشورهای خارجی، از جمله انگلیس در مورد چگونگی رسیدگی به مسئله داعش آغاز شده است.
و ارزیابی مجدد دوستان مان
روز چهارشنبه وزیر دولت آلمان با اظهارنظر در یک مصاحبه، موجی به راه انداخت. گرد مولر، وزیر توسعه این کشور در گفتگو با ZDF گفت: «باید پرسید چه کسی نیروهای داعش را تجهیز و تامین مالی می کند. کلمه کلیدی قطر است و ما با این افراد و دولت ها به لحاظ سیاسی چطور برخورد می کنیم؟»
قطر بازیگر بزرگی در خاورمیانه و شریک اقتصادی مهم برای آمریکا و اروپا است. این اتهام که آنها از بدنام ترین گروه تروریستی جهان حمایت می کند، اتهام جدی است و مولر هیچ مدرکی دال بر این قضیه ارائه نکرده است.
البته اینطور نیست که هیچ نقطه نظری هم وجود نداشته باشد: برآوردی که در سال 2013 صورت گرفت نشان داد که این کشور کوچک اما ثروتمند حدود سه میلیارد دلار به مخالفان دولت سوریه کمک کرده است و بسیاری بر این باورند که در حال حاضر بخش قابل توجهی از این پول به دست داعش افتاده است.
قطر تنها یکی از کشورهایی است که متهم به کمک مستقیم یا غیرمستقیم به داعش است. نوری المالکی، نخست وزیر سابق عراق اخیرا انگشت اتهام خود را به سمت عربستان، یکی از شرکای اقتصادی و سیاسی جدی آمریکا در خاورمیانه، گرفته بود. با این حال آمریکا اتهامات مالکی را رد کرد.
کویت یکی دیگر از متحدان کلیدی آمریکا است که در گزارش دسامبر 2013 موسسه بروکینگز به کمک های مالی آن به گروه های افراط گرا اشاره شده بود. بر اساس این گزارش مدارکی وجود دارد دال بر اینکه خیران کویتی از شورشیانی که به طور مستقیم با القاعده همکاری دارند، حمایت کرده اند.
به نظر می رسد برخی از دولت هایی که به طور ضمنی از داعش حمایت می کردند، حال به آنها پشت کرده اند. ترکیه که هم مرز با سوریه است تا چندی پیش صبوری قابل توجهی در قبال جنگجویان داعشی نشان داد و حتی به آنها اجازه داد که از شهرهای ترکیه به عنوان ایستگاه هایی برای کالاها و تجهیزات خود بهره ببرند. ترکیه در حال حاضر برای سرکوبی داعش با آمریکا و دولت اروپایی همکاری می کند.
با این وجود اظهارات مولر نشان می دهد که این ایده که متحدان آمریکا به داعش کمک کرده اند، قانع کننده است و شاید نتوان به راحتی از آن مبرا شد. احتمالا در آینده تردید بیشتری در مورد انگیزه آنها و نگرانی بیشتری در مورد اینکه متحدان آمریکا چطور از پول خود استفاده می کنند، وجود خواهد داشت. این یکی دیگر از نمونه های تاثیر قابل توجه داعش بر برداشت ما از خاورمیانه است.
