واکنش تند ظریف به بازی جدید برخی کشورها در منطقه
محمد جواد ظریف در کنفرانس امنیتی تهران که در محل اجلاس سران برگزار شد به بیان ارتباط نظم جهانی و نظم غرب آسیا پرداخت و تصریح کرد غرب آسیا در معادلات جهانی نقشی کنشگر دارد. وزیر خارجه کشورمان در این کنفرانس استقلالخواهی و سلطهناپذیزی زا از دلایل اصلی کنشگری ایران در منطقه دانست.
گزیده سخنان ظریف به این شرح است:
- برخی کشورها فکر میکنند که میتوانند امنیت و نظم را با دلار بخرند.
- وقتی میخواهیم از نظم منطقهای سخن بگوییم ناگریزیم از نظم جهانی حرف بزنیم و هنگامی که درباره نظم جهانی بحث میکنیم، نمیتوانیم بدون توجه به غرب آسیا از شکلگیری نظم بینالمللی و نظم جهانی صحبت کنیم.
- در گذشته تمام تغییرات جهان غربی شکل میگرفت اما امروز تغییرات فراتر از جهان غرب شکل میگیرد چراکه امروز تحولهای نظام بینالملل در دنیای غرب شروع و خاتمه پیدا نمیکند.
- غرب آسیا موضوع کنش نیست بلکه کنشگراست و این غرب آسیاست که در این کنشگری نقش اساسی دارد.
- ممکن است ما چالشهایی داشته باشیم که ویژه منطقه ما باشد اما چالشهایی داریم که چالشهای مشترک جهانی است؛ امروز به دلیل پویا بودن شرایط بینالمللی هیچ چالشی همیشه چالش نیست و هیچ فرصتی همیشه فرصت بلکه چالشها میتوانند تبدیل به فرصت و فرصتها تبدیل به چالش شوند و این مسئله بسیار مهمی است.
- مسئله اصل ادراک و تأثیر ادراک دو واقعیتی است که تأثیرش روز به روز افزایش پیدا کرده است.
- ادراک و تشخیص فهم غلط صدام حسین و قذافی موجب سقوط آنها شد. بنده معتقدم صدام حسین انسان تیز و دقیقی بود اما چون ادراک و تشخیص درستی نداشت، سقوط کرد.
- چالشی که ما امروز در منطقه داریم، چالش و فرصت ادراکی است چراکه امروز منابع قدرت از منابع مالی فراتر رفته است، من نمیگویم قدرت نظامی تأثیرگذار نیست، چرا هست، اما تنها منبع قدرت نیست؛ نه تنها قدرت ناظمی بلکه قدرت اقتصادی هم تنها منبع قدرت نیست بلکه امروز قدرت معنایی که آمریکاییها از آن به عنوان تسخیر قلبها یاد میکنند، به منبع دیگری از منابع قدرت افزوده شده است.
- ظریف در واکنش به سفر ترزا می نخست وزیر بریتانیا به خاورمیانه و کشورهای حوزه خلیج فارس و سخنانش درباره همکاری بریتانیا با عربستان برای مقابله با ایران گفت: مشکلی که در منطقه ما وجود دارد تصور امکان خرید امنیت است، همین بازی که دیدید، در نهایت بی شخصیتی یک خانمی را در منطقه میاورند تا به انها بگوید ما امنیت شما را تامین میکنیم تا حالا چه زمانی توانستهاند امنیت آنها را تامین کنند که حالا از این زیادهگوییها میکنند.
- کنشگری از انحصار دولتها خارج شده است نه تنها از انحصار دوقدرت بلکه از انحصار دولتها خارج شده است و ما میبینیم که امروز قدرتهای دیگر ظهور کرده و در حوزه امنیت نفوذ کردهاند که نمونه مثبت آن جریان حزبالله لبنان و نمونه منفی آن گروه داعش است.
- مجموعه شرایط و دلایل را اگر کنار هم بگذاریم به این نتیجه میرسیم که قدرت هژمون و دوران هژمونی آمده است و دیگر نمیتوان از قدرت هژمون سخن گفت.
- آمریکاییها با توهم قدرت هژمون وارد جنگهای منطقهای شدند کلینتون و بوش پدر، نیز برهمین اساس جنگ به راه انداختند تا با توهم قدرت هژمونی برتری موقتی خود را به برتری دائم و هژمونی پایدار تبدیل کنند اما میلیاردها دلار هزینه کردند و به نتیجه نرسیدند.
- خاطرتان هست بعد از توافق هستهای سر و صدا در منطقه ما بلند شد که ای امریکا ما را رها کرده ای یعنی کسانی که با دلار میخواستند امنیت بخرند به این نتیجه رسیدند که امنیت برای انها یکدفعه دارد پر میکشد، تصور خرید امنیت یک توهمی است که منطقه ما را آزار داده است.
- اگر بخواهیم شرایط منطقه را در یکی دو جمله خلاصه کنیم باید بگوییم که ما در منطقه غرب آسیا با ناکارآمدی، تشخیص و نسخه غلط ناکارآمدی دولتها و تشخیص و نسخه غلط مواجه هستیم.