فسادزدایی به سبک چینی
به گزارش دنیای اقتصاد، در همین راستا، روز گذشته اتاق بازرگانی تهران با همکاری خانه اندیشمندان علومانسانی، انجمن علمی مدیریت رفتار سازمانی و مرکز غیردولتی سلامت اداری همایش «مروری بر تجربه چین در مبارزه با فساد» را برگزار کرد. در این نشست علمی - تخصصی مروری بر تجربه چین در فسادزدایی با کارکرد تحلیل و بررسی چگونگی رفتار سیاستگذاران چینی برای مقابله با فساد گسترده با هدف ارزیابی این راهکارها و بومیسازی آن برای توصیه به مسوولان و سیاستگذاران مورد بحث قرار گرفت.
مقامات این کشور در مرحله اول با استفاده از ایجاد ترس از ارتکاب جرم، در مرحله دوم به کمک تقویت اجرای قوانین و اجرای اقدامات پیشگیرانه و در مرحله سوم با تغییر فرهنگ سیاسی چین و تبدیل رشوه و فساد به یک ضدارزش در مقابل این مانع بزرگ در بهبود فضای کسبوکار ایستادگی میکنند.
در این راستا تمام ابزارهای کنترلی و نظارتی به همراه نمایش فیلمهای عبرتآموز از سرنوشت مفسدان به نمایش گذاشته میشود تا مقامات جرات نکنند به دریافت رشوه و فسادی دست بزنند. آنچه از این مراحل منتج میشود این است که تلاشها برای مبارزه با فساد در چین تضعیف نخواهد شد و رویکرد چین در برابر فساد تغییر نخواهد کرد.
دولت چین برای پیشگیری و مبارزه با فساد سه راهحل را نیز در پیش میگیرد. ایجاد هماهنگی دستگاهی بین اقدامات و شیوههای مبارزه با فساد، ایجاد جامعهای قانونمحور و پیادهکردن الگوی مردمی و توسعه اقتصادی در سطوح مختلف و بهکارگیری توامان شیوههای تشویق و تنبیه به صورت مکمل، راهکارهای چین در این باره است.
براساس این گزارش، آزادسازی اقتصاد چین در سال1978، باز شدن دروازههای اقتصادی و در نتیجه، زمینههای رشد فساد اداری و دولتی در این کشور را هموار ساخت. علت پایهای این فساد، به اعتقاد صاحبنظران و کارشناسان، نظام تکحزبی، ساختار قدرت بهشدت متمرکز و عدم تفکیک قدرت به شکل واقعی و شفاف است.
براساس قانون اساسی چین، وزارت نظارت در مرحله اول نظارت و بررسی، در مرحله بعد بازرسی و در مراحل بعدی بازجویی و درنهایت نیز درصورت نیاز، تنبیه و مجازات اعمال خواهد کرد. مجازات قانونی در مرحله اول شامل احضار، در مرحله بعد اخراج فرد از پست دولتی و در مراحل سختتر، مجازاتهای نقدی و حتی حبس و اعدام است.
کمیسیون مرکزی نظارت انضباطی نیز در چین مقابله با فساد اداری را دنبال میکند. رئیسجمهوری چین، سال 2012 «هووانگ چی شان» عضو دائمی کمیته مرکزی حزب کمونیست این کشور، قدرتمندترین ارگان تصمیمساز چین را بهعنوان دبیر کمیسیون مرکزی نظارت انضباطی منصوب کرد تا از سوی رهبری حزب مدیریت مقابله با فساد را به عهده بگیرد و بهشدت بر شرکتهای دولتی متمرکز شود. ترس از اعمال قدرت و جدیت حرفهای دستگاه نظارت وانگ موجب شده هراس از تخلف پیکره بوروکراسی و مدیریت شرکتهای دولتی این کشور را در بر بگیرد. دولت چین برای مقابله با فساد، با عدم گذشت و به صورت یکسان با اعضای فاسد خود مبارزه میکند.
نظارت بر شرکتهای خارجی
این گزارش میافزاید: ایجاد سیستم نظارتي موثر براي كنترل عملكرد شركتها در زمان سرمایهگذاري در خارج و وادار كردن آنها به تبعیت كامل از قوانین و مقررات چین از جمله اقدامات آژانسهاي نظارتي در چین است.
جای خالی 4بند در مبارزه با فساد
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی نیز در این نشست با اشاره به رویکرد مطالعات تطبیقی در مبارزه با فساد که سابقه آن به سال 1960 باز میگردد، گفت: بنیان شکلگیری مطالعات تطبیقی بهصورت جدی در آمریکا نهاده شد.
زرندی نبود انسجام در برنامههای ضد فساد را مهمترین دلیل عدم موفقیت این امر دانست و گفت: ممکن است یک اقدام در جامعهای پس از اجرایی شدن، کارآمد به نظر برسد؛ اما در کشور دیگر نتیجهای کاملا برعکس در پی داشته باشد؛ این موضوع نشات گرفته از عدم توجه به انسجامی است که متاسفانه در ایران به چشم نمیخورد. وی ادامه داد: زمینه بین کشورهای مختلف متفاوت است. بنابراین باید در گام نخست انسجام کشور مورد تطبیق، بررسی شود.
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه این نشست به تجربیات چین در مبارزه با فساد اشاره کرد و گفت: یکی از موضوعاتی که از سال 2013 در مطالعات چینیها دیده میشود توجه ویژه دولت به موضوع فساد است. دولت چین اعلام کرده که موضوع مبارزه با فساد را به اولین اولویت خود تبدیل میکند.
وی دومین نکته در مورد چین را به رشد اقتصادی آن بسط داد و گفت: چینیها در چند سال اخیر روند رشد اقتصادی عجیبی داشتهاند. آنان در سالهای اخیر رشد اقتصادی بالایی را تجربه کردهاند. آنچه از مستندات بر میآید این است که با وجود این شرایط، کنترل روی فساد سخت خواهد شد؛ چراکه پول بیشماری در این کشور در گردش خواهد بود و همین موضوع زمینه فساد بیشتر را فراهم خواهد کرد.
زرندی برای درمان فساد در کشور نسخه «تدوین استراتژی مبارزه با فساد» را پیچید و گفت: در ایران چه بخشخصوصی و چه بخش دولتی در تلاش هستند که ریشههای فساد را بخشکانند؛ اما برای این کار باید «تقسیم کار ملی» صورت گیرد، تقسیم کاری که جای خالی آن در کشور به خوبی دیده میشود و از قضا مهمترین بخش مبارزه با فساد نیز محسوب میشود. وی افزود: زمانی که استراتژی فساد در کشور وجود داشته باشد، تکلیف همه بخشها مشخص است.
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه مباحث خود به 4 بند در حوزههای پیشگیری فساد چین اشاره کرد و گفت: بازنگری در قانون و مقررات، آموزش، تشدید مجازات و همکاری بینالمللی 4 مولفهای است که در چین مورد توجه جدی قرار گرفته است و جای خالی آن در کشور به چشم میخورد. وی در مورد مبارزه با فساد در ایران اظهار کرد: در کنار آن جای اعلام اموال و تعارض منافع هم خالی به نظر میرسد.