رای اعتماد در گرو اعلام دارايی
سیستمهای نظارتی بايد به گونهای باشد که امکان سوءاستفاده از مقام و سیستمهای دولتی به منظور افزایش ثروت وجود نداشته باشد.
به گزارش قانون، امام خمینی(س) همواره تاكيد داشتند که نمایندگان باید از میان مردم باشند و مثل آن ها زندگی کنند
با توجه به حساس شدن افكار عمومي لازم است قانون رسيدگي به دارايي مقامات، مسئولان و كارگزاران به درستي اجرا شود
بهتر است رييسجمهور پيشقدم شود و صورت دارايي و اموال خود را ارائه دهد
سیستمهای نظارتی بايد به گونهای باشد که امکان سوءاستفاده از مقام و سیستمهای دولتی به منظور افزایش ثروت وجود نداشته باشد.
اطلاعات مربوط به زندگی خصوصی افراد نباید علنی شود و نباید شرایط به گونهای فراهم آید که اسرار زندگی فردی شهروندان در دسترس همگان قرار بگیرد. اما در مورد مسئولان به دليل اینکه این اطلاعات به نوعی احرازکننده صلاحیت آنان برای پست آینده است و همچنین نحوه عملکرد گذشته آنها را نشان میدهد، لذا دسترسی به این اطلاعات برای سازمان و مقاماتی که طبق قانون باید به این موارد رسیدگی کنند، مجاز خواهد بود.
عبدالصمد خرمشاهي،حقوقدان و وكيل دادگستري با بيان اينكه اين حق مردم است كه از ميزان داراييهاي مسئولان قبل و بعد از اتمام دوره اطلاع داشته باشند، به «قانون» گفت: در اكثر كشورهاي دنيا به ويژه كشورهاي توسعهيافته، مسئولان ميزان دارايي و همچنين درآمد و حقوق خود را اعلام ميكنند.
تصويب قانون از «كجا آوردهاي؟»
اين حقوقدان ادامه داد: سال 1337 قانون معروف به«از كجا آوردهاي» كه عنوان واقعي آن «رسيدگي به دارايي وزرا و كارمندان دولت اعم از كشوري و لشكري و شهرداري و سازمانهاي وابسته» و مشتمل بر 9 ماده و پنج تبصره بود، به تصويب مجلس رسيد.البته اين قانون در زمان قبل از انقلاب هرگز اجرا نشد.
تحصيل اموال در طول خدمت
اين وكيل دادگستري خاطرنشان كرد: در اين سالها مسئولان يا نمايندگان مجلس و... سعي كردهاند به نوعي در اين زمينه اعتمادسازي و شفافسازي صورت بگيرد كه معمولا نيز مشاهده كرديم اين تلاشها صرفا در حد شعار باقيمانده و هرگز با فساد دولتي آنچنان كه بايد و شايد مبارزه جدي صورت نگرفته است.
خرمشاهي با بيان اينكه طرح رسیدگی به دارایی مقامات و مسئولان راهی پرپیچ وخم و طولانی را برای تبدیل شدن به قانون پیموده و در مجالس هفتم، هشتم و نهم نيز مطرح بوده است،تصريح كرد: اما با وجود تصويب اين قانون همچنان شاهد هستيم كه تعدادي از مسئولان رده بالاي مملكتي، يك شبه به ثروتهاي آنچناني رسيدهاند كه اين موضوع ابهامات و سوالاتي را دراذهان عمومي ايجاد كردهاست.
وي افزود: در حال حاضر با توجه به حساس شدن افكار عمومي لازم است قانون رسيدگي به دارايي مقامات مسئولان و كارگزاران به درستي اجرا شود و اجراي اين قانون نياز به عزم جدي مسئولان دارد.نكته ديگر اينكه فقط وضع و تصويب قوانين مهم نيست بلكه آنچه از اهميت بيشتري برخورداراست، اجراي صحيح قانون است كه در اين زمينه مجريان قانون مي توانند نقش مهمي در اجراي درست قوانين داشته باشند.
رييس جمهور پيشقدم شود
خرمشاهي در خاتمه يادآور شد: به نظر بنده در اين زمينه بهتر است رييسجمهور پيشقدم شود و صورت دارايي و اموال خود را ارائه دهد تا به تبعيت از ايشان ساير معاونان، وزرا و نمايندگان مجلس و...نيز اين كار را انجام دهند.
ثروتمند بودن وزرا مانعی برای پذیرفتن مسئولیت نیست
اما با توجه به شرايط فعلي كشور و اينكه قرار است نمايندگان مجلس به وزاري پيشنهادي دولت راي اعتماد بدهند، لازم است اين موارد نيز مدنظر قرار گيرد و وزرايي كه راي اعتماد مجلس را كسب مي كنند، براي آگاهي عمومي جامعه صورت داراييهاي خود را اعلام كنند و پس از اتمام دوره مسئوليت اين افراد نيز اموال آنها مورد بررسي قرار بگيرد تا ميزان افزايش داراييشان مشخص شود كه اين ميزان مطابق قانون بودهاست يا خير؟
وی افزود: نکته دوم این است که اگر بنا باشد شخصی در سیستم دولتی مسئولیت بالایی بگیرد، نباید زمانی که مسئولیتش را تحویل میدهد افزایش زیادی در ثروتش وجود داشته باشد.اگر چنین شود بیم آن میرود که شاید این افزایش ثروت ناشی از سوءاستفاده از مقام دولتی باشد.
افرادی انتخاب شوند که شهوت ثروت نداشته باشند
وی بیان کرد: تاکید بر این است که باید بیشتر در انتخابهای مان دقت کنیم و افرادی انتخاب شوند که شهوت ثروت نداشته باشند، تقوای اداری و کاری داشته باشند و همچنین سیستمهای نظارتی به گونهای باشد که امکان سوءاستفاده از مقام و سیستمهای دولتی به منظور افزایش ثروت وجود نداشته باشد.
قانون رسیدگی به دارایی اموال مسئولان
متن قانون رسيدگي به اموال مقامات، مسئولان و کارگزاران جمهوری اسلامی ایران به شرح زير است:
ماده1. مقامات تعیین شده در اصل 142 قانون اساسی فهرست دارایی های خود، همسر و فرزندانشان را مطابق آیین نامه ای که توسط قوه قضاییه ذیل این قانون تهیه و ابلاغ میشود، در ابتدا و انتهای دوره مسئولیت، به رییس قوه قضاییه گزارش می دهند و قوه قضاییه نسبت به رسیدگی به اموال آنان از جهت بررسی عدم افزایش من غیر حق اقدام می نماید.
ماده2. به منظور اقزایش اعتماد عمومی مردم به مسئولان جمهوری اسلامی ایران و ارتقای سلامت اداری از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون یکی از شرایط تصدی سمت های موضوع این قانون، تعهد به ارائه فهرست دارایی های خود، همسر و فرزندان تحت تکفل در قالب خوداظهاری به قوه قضاییه است.
ماده3. مقامات و مسئولان زیر موظفند در اجرای این قانون صورت دارایی خود، همسر و فرزندان تحت تکفل خود را قبل و بعد از هر دوره خدمتی به رییس قوه قضاییه اعلام نمایند: 1-نمایندگان مجلس خبرگان رهبری.
تبصره1. رییس قوه قضاییه موظف است دارایی خود، همسر و فرزندان تحت تکفل خود را قبل و بعد از خدمت به مرجعی که رهبری تعیین می کند، اعلام نمایند.
تبصره2. قائم مقام مقاماتی که طبق مقررات دارایی قائم مقام هستند، مشمول این قانون می باشند.
ماده4. صورت دارایی افراد مشول این قانون شمال موارد زیر است:
1-کلیه اموال غیرمنقول و حقوق دارای ارزش مالی.
تبصره: کلیه اموال و دارایی ها در تصرف افراد مشمول قانون که به اقتضای جایگاه و مسئولیت شغلی در اختیار آن ها قرار داشته و صرفا در مصارف سازمانی و شغلی(غیرشخصی) قابل بهره برداری می باشد، مشمول مراتب تعیین شده در این قانون نمی باشد.
ماده5. فهرست دارایی های افراد مشمول و نیز اسناد و اطلاعات مربوط به آن به جز در مواردی که در این قانون و آیین نامه ذیل آن تعیین شده است، محرمانه بوده و هر یک از مسئولان و کارکنان که حسب وظیفه مامور تهیه، ثبت، ضبط و حفظ فهرست دارایی های افراد مشمول یا اسناد و اطلاعات مرتبط با آن، موضوع این قانون باشند و یا برحسب وظیفه اسناد مذکور در اختیار آنان قرارگیرد، اگر عالما عامدا مرتکب افشا یا انتشار مندرجات این اسناد شوند و یا خارج از حدود وظایف اداری در اختیار دیگران قرار دهند یا به هر نحوی دیگران را از مفاد آن ها مطلع سازند، به یکی از مجازت های درجه شش مقرر در ماده (19) قانون مجازات اسلامی مصوب1392 محکوم خواهند شد. همین مجازات در مورد کسانی نیز مقرر است که با علم و اطلاع مبادرت به افشا، چاپ و یا انتشار اطلاعات مزبور نموده و یا موجبات افشا، چاپ یا انتشار آ نها را فراهم نمایند. چنانچه افشای اطلاعات بر اثر عدم رعایت نظامات اداری غیرعمد باشد، مرتکب و یا مرتکبان به یکی از مجازات های از درجه هشت مقرر در ماده (19) قانون فوقالذکر محکوم خوانده شد.
ماده6. قوه قضاییه موظف است حداکثر ظرف مدت 6ماه پس از لازم الاجرا شدن این قانون، آیین نامه اجرایی قانون را تهیه و پس از تایید رییس قوه قضاییه ابلاغ نماید. قانون فوق مشتمل بر14ماده و 22بند و یک تبصره در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ هفدهم اردیبهشت ماه یک هزار و سیصد و نود و یک مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 9/8/1394 از سوی مجمع تشخیص مصلحت نظام با اصلاحات کلی در شش ماده و بیست و نه بند و سه تبصره موافق با مصلحت نظام تشخیص داده شد.