تبعات و محاسن قطعیِ اینترنت بین المللی
ضعف‌ها و چالش های اینترنتِ بنزینی
مهدی رزمی کارشناس فناوری اطلاعات در گفتگو با فرارو در مورد قطعیِ اینترنت بین المللی و ضعف‌هایی که در این مدت نمایان شده، می‌گوید: "قطعی اینترنت بین المللی، ضعف سواد فناوری اطلاعات، سیستمی و رسانهای را به ما نشان داد. چراکه مردم نمی‌دانستند قطعی اینترنت معادل قطعی شبکه ملی اطلاعات نیست و کسب و کار‌های داخلی که سرور ایرانی دارند همچنان فعال هستند، وکافی بود که مردم نسبت به این مسئله و روش استفاده از آن آگاه باشند. "
فرارو- شاید کسی فکرش را هم نمی‌کرد که قطعی اینترنت بین المللی تا این حد زندگی روزمره مردم ایران را تحت شعاع قرار دهد. به اندازه‌ای که سوال " اینترنت وصل شد یا نه؟ "، به مهم ترین سوال روزانه ایرانی‌ها بدل شده است. اما در این میان بسیاری از کسب و کار‌ها و فعالیت‌ها که کاملا وابسته به اینترنت بین المللی هستند در این چند روزه کار خود را تعطیل کرده اند. اگرچه شبکه ملی اطلاعات بستری برای فعالیت بانک‌ها و برخی استارتاپ‌ها فراهم کرده است. اما همچنان مردم آگاهی لازم برای استفاده از شبکه ملی اطلاعات را ندارند و برخی فعالیت‌های اقتصادی دیجیتال و فعالیت‌های پژوهشی نیز مسکوت مانده است.
به گزارش فرارو، پس از اینکه اینترنت بین المللی به دلایل امنیتی پس از اعتراض‌ها به افزایش قیمت بنزین به صورت موقت قطع شد، وزارت ارتباطات برای حل مشکل سیستم بانکی، کسب و کار‌های اینترنتی و دسترسی به سایت‌های داخلی شبکه ملی اطلاعات را راه اندازی کرد. در این میان بسیاری از سایت‌های خرید و فروش آنلاین که سرور داخلی داشتند، کسب و کار خود را ادامه دادند. اما مشکل اصلی این بود که مردم در تمامی این سال‌ها از طریق جستجو در آدرس بار گوگل به کالا یا مطالب مورد نظر خود دسترسی پیدا می‌کردند و کمتر کسی آدرس سایت‌های داخلی را در خاطر داشت. به همین دلیل میزان فروش بسیاری از این سایت‌ها در این مدت کاهش یافته است.
البته شرکت‌های دانش بنیان، پژوهشگران ودانشجویان، کسب و کار‌های دیجیتال در حوزه واردات، سایت‌های تولید محتوا، کافی نت ها، صفحات خرید وفروش اینترنتی وتبلیغاتی در اینستاگرام و بخش بین الملل رسانه‌ها تنها بخشی از آسیب دیدگان فرآیند قطعی اینترنت بین المللی هستند که در کوتاه مدت کارشان با اینترنت ملی راه نمی‌افتد.
بیشتر بخوانید: رونمایی از اینترنت پسابنزینی!
اگر چه کسب و کار‌های اینترنتی توانسته اند دست و پا شکسته کار خود را دنبال کنند. اما بسیاری از پژوهشگران و دانشجویان نتوانسته اند به مقالات دسته اول بین المللی دسترسی پیدا کنند و مجبورند کار خود را تا زمان وصل شدن دوباره اینترنت بین المللی متوقف کنند.
قطعیِ اینترنت بین المللی و نمایان شدن ضعف‌ها
مهدی رزمی کارشناس فناوری اطلاعات در گفتگو با فرارو در مورد قطعی اینترنت بین المللی و اتفاق‌های پس از آن، می‌گوید: "پس از قطع شدن اینترنت بین المللی بخش قابل توجهی از کسب و کار‌های اینترنتی که سرور داخلی داشتند، در چند ساعت اول به روال عادی برگشتند. مثلاً تاکسی‌های اینترنتی که با قطعی و اختلال مواجه بودند پس از ۱۲ ساعت سرویس دهی خود را با شبکه ملی اطلاعات آغاز کردند والبته سایت‌هایی که سرور داخلی داشتند نیز بر به روال عادی برگشتند. "
رزمی تصریح می کند: "در این مدت بسیاری از مسیریاب‌های داخلی اقبال پیدا کردند و بسیاری از کاربران به سمت استفاده از مسیریاب‌های ایرانی رفتند. البته در این مدت میزان استقبال از پیام رسانهای ایرانی هم تا حدودی بیشتر شده است. "
او با بیان اینکه قطع شدن اینترنت بین المللی به جز آسیب‌های که داشت، ضعف‌ها را هم نشان داد، ادامه می‌دهد: "قطعی اینترنت بین المللی، ضعف سواد فناوری اطلاعات، سیستمی و رسانهای را به ما نشان داد. چراکه مردم نمی‌دانستند قطعی اینترنت معادل قطعی شبکه ملی اطلاعات نیست و کسب و کار‌های داخلی که سرور ایرانی دارند همچنان فعال هستند، وکافی بود که مردم نسبت به این مسئله و روش استفاده از آدرس سایت‌های داخلی در آدرس بار آگاه باشند. "
این کارشناس فناوری اطلاعات اضافه می‌کند: "این قطعی، ضعف ساده انگاری و عدم دور اندیشی کسب وکار‌های اینترنتی را هم برای ما عیان کرد. چرا که برخی کسب وکارها بخشی از سرویس دهی خود را وابسته به یک سرویس بین الملل کرده بودند و می‌شد با دور اندیشی در زمان بسیار کمتری اختلال کسب وکار‌های آنلاین را به حالت عادی برگردانند. مثلا مپ گوگل تاکسی‌های اینترنتی یکی از این ضعف‌ها بود. البته من گمان می‌کنم با این قطعی خودخواسته کسب وکارها این ضعف را پوشش خواهند داد. "
رزمی خاطر نشان کرد: "در این چند روزه استفاده از شبکه ملی اطلاعات نشان داد که از نظر زیرساختی تقریباً کامل شده است و می‌شود در مواقع ضروری از آن استفاده کرد. البته ضعف‌هایی هم وجود دارد که باید رفع شود. "
جستجوگر‌های محلی ضعف بزرگ شبکه ملی اطلاعات
پس از اینکه وزارت ارتباطات شبکه ملی اطلاعات را جایگزین موقت اینترنت بین المللی کرد، ضعف جستجوگر‌های محلی هم نمایان شد. گرچه پس از ۱۰ سال پیگیری برای ایجاد جستجوگر ایرانی، یوز و پارسی جو راه اندازی شد، اما عده بسیار اندکی از آن‌ها با خبر هستند و البته آن‌هایی هم که با خبرند می‌گویند که به دلیل سرعت بسیار پایین وناکارآمدی این دو سایت، عملاً باید بی خیال جستجوگر ایرانی باشید. برخی از کارشناسان فناوری اطلاعات می‌گویند که توان و زیر ساخت لازم برای ایجاد یک جستجوگر توانمند محلی وجود ندارد. اما برخی هم وزارت ارتباطات را مقصر می‌دانند و می‌گویند که از نظر وزارت ارتباطات ساخت جستجوگر محلی هزینه بالایی دارد و به صرفه نیست.
یاسر سلیمانی کارشناس فناوری اطلاعات در گفتگو با فرارو در مورد جستجوگر‌های محلی می‌گوید: "یک زمانی موجی از فعالیت‌ها برای ایجاد جستجوگر‌های ملی شروع شد که یوز و پارسی جو حاصل آن فعالیت‌های ناگهانی بود که یک باره متوقف شد. اگر ما بخواهیم جستجوگر محلی کارآمد داشته باشیم، این امر نیازمند فعالیت مستمر و هزینه است. "
او ادامه می‌دهد: "وزارت ارتباطات معتقد است که ساخت موتور‌های جستجوگر محلی پر هزینه است و صرفه ندارد. اما نمونه چینی، این ادعای وزارت ارتباطات را نقض می‌کند. چرا که جستجوگر چینی توانسته هم از خروج ارز جلوگیری کند وهم اتکا به داخل را بالا ببرد. حالا کسب وکار‌های چینی به جای اینکه به گوگل پول بدهند تا در صفحه اول قرار گیرند، هزینه تبلیغات را به جستجوگر‌های محلی خود می‌پردازند. "
سلیمانی اضافه می‌کند: "به نظرم قطعی اینترنت بین المللی یک مانور برای شناخت ضعف هم بود و در این مانور، ضعف جستجوگر‌های محلی به خوبی لمس شد. در این شرایط اگر کاربری به عنوان مثال بخواهد بلیط هواپیما بخرد باید آدرس اینترنتی سایت خریدآنلاین را بلد باشد و در غیر این صورت باید حضوری به آژانس‌ها مراجعه کند. اگر در این شرایط جستجوگرمحلی داشتیم کاربران به راحتی با یک جستجوی ساده به تمامی سایت‌های خریدآنلاین داخلی دسترسی داشتند. "
این کارشناس فناوری اطلاعات خاطرنشان می‌کند: "قطعی حال حاضر اینترنت خودخواسته و به دلایل امنیتی بوده است. اما دغدغه اصلی این است که اگر در آینده این قطعی به دلایل خارجی رخ دهد، وزارت ارتباطات بدون جستجوگر محلی و دیگر زیرساخت‌های دائمی چگونه می‌خواهد این کاستی بزرگ را جبران کند؟ "
