چرا آمریکا سردار سلیمانی را هدف قرار داد؟

فرارو- شهادت سپهد قاسم سلیمانی، ابومهدی مهندس از فرماندهان حشدالشعبی به همراه هشت تن از همراهانشان توسط آمریکا و در خاک عراق، در کنار واکنش‌های فراوانی که داشته است. ابهاماتی هم دارد. سوال‌های مهمی پیرامون این حمله و انگیزه‌های آمریکا برای آن مطرح است.

ایالات متحده مدعی است که سردار سلیمانی به دنبال طرح ریزی یک حمله بوده و برای دفاع از شهروندانش اقدام به ترور فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران کرده است.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، در ادعایی مضحک اعلام کرد که دلیل دستورش برای ترور سردار قاسم سلیمانی «جلوگیری از جنگ بوده است.»

این در حالی است که این ادعا‌ها در واقعه بهانه‌ای بیش نیست. آمریکا با این اظهارات به دنبال قانع کردن سیاستمداران و افکار عمومی جهان است. در نقطه مقابل ایران با قاطعیت تاکید دارد "انتقام" خواهد گرفت.

دکتر مهدی مطهرنیا تحلیلگر مسائل خاورمیانه درباره اتفاق رخداده به فرارو گفت: «در منطق رفتاری و کنشی ایالات متحده آمریکا در پارادایم دهم امنیتی که در این کشور با آمدن ترامپ کلید خورده است، اساسا این موضوع غیر مترقبه محسوب نمی‌شود. ایالات متحده آمریکا در دوران ترامپ با پارادایم آشوب کار می‌کند. در دهه گذشته آمریکا رویکرد خود را متوجه قدرت هوشمند‌تر آمریکا کرد تا بتواند دکترین پیش دستی بوش دوم در حمله به عراق را ترمیم کرده و با ایجاد فضای مناسب در شکل دهی مثبت افکار عمومی نسبت به آمریکا در زمان اوباما، قدرت اقتصادی خود را تجهیز نماید و با گذر از بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ زمینه‌های هیبت بیشتر اقتصادی خود را فراهم سازد.»

او افزود: «بعد از آنکه اوباما بر سر کار آمد قدرت هوشمند‌تر به عنوان پارادایم امنیتی ایالات متحده آمریکا حاکم بود که دکترین خاص خود و استراتژی برخاسته از آن را در خدمت باراک اوباما قرار داد تا او بتواند مسیر گذار از بحران اقتصادی را هموار کند. محصول حرکت اوباما مانند حرکت کلینتون در دهه ۹۰ روی کار آمدن یک پست نئومحافظه کار بود. به این ترتیب دونالد ترامپ دهمین پارادیم امنیتی آمریکا کلید زد.»

مطهرنیا اظهار کرد: «این پارادایم همان "آشوب" بود که دکترین "بازیگر دیوانه" هنری کیسینجر در سال ۲۰۱۱ در خدمت آن قرار می‌گیرد و سیاست کلان ابهام و پیچیدگی از آن خارج می‌شود؛ لذا می‌بینیم که این بازیگر دیوانه به گونه‌ای عمل می‌کند که همواره همگی را در یک وضعیت بهت و حیرت قرار می‌دهد.»

او افزود: "اگر به پهپاد ایالات متحده آمریکا حمله می‌شود، به هیچ وجه به آن واکنش نشان نمی‌دهد، مسئله نفت کش‌ها را نادیده می‌گیرد، حتی حمله به آرامکو را با وجود اینکه انگشت اتهام به طرف تهران است نادیده می‌انگارد. در همان زمان که به پهپاد آمریکایی حمله می‌شود ترامپ توئیت می‌کند که اگر یک آمریکایی کشته شود برخورد سختی صورت می‌گیرد. این بازیگر دیوانه ردپا را در همان جا می‌گذارد."

این تحلیلگر مسائل بین الملل با اشاره به کشته شدن یک پیمانکار آمریکایی در حمله نیرو‌های حشد شعبی گفت: «ایالات متحده آمریکا وارد جنگ تازه‌ای شد و با حمله به یک پایگاه کتائب حزب الله از گروه‌های وابسته به حشد شعبی ۲۵ تن از نیرو‌های این گروه جانباختند. در ادامه حشد شعبی و مردم عراق به سمت سفارت آمریکا در بغداد حرکت و بخشی از آن را به آتش کشیدند، ایالات متحده مدعی شد که این موضوع از سوی ایران رهبری شده و شخص سردار سلیمانی فرماندهی آن را به عهده داشته است. با این ادعا ایالات متحده در فرودگاه بغداد به خودرو حامل سرلشکر سلیمانی و ابومهدی مهندس حمله کرد.»

مطهرنیا معتقد است: «این حمله به ظاهر شوک آور است، اما آنچه که قطعی است، ایالات متحده آمریکا استراتژی جوجیتسو را در پیش می‌گیرد. در این استراتژی سه تاکتیک وجود دارد "تهدید کردن"، "جاخالی دادن" و "پرتاب کردن". آمریکا در ماجرا پهپاد تهدید کرد و در ادامه ایران را به اشتباه در ارزیابی عملکرد ترامپ کشاند.»

او افزود: "بسیاری از متخصصان، مشاوران و تحلیلگران بین المللی معتقد بودند ترامپ یک معامله گر است، او به هیچ وجه حمله نظامی نمی‌کند و اگر حمله نظامی صورت گیرد قبل از انتخابات ۲۰۲۰ نخواهد بود. اما با توجه به آنچه که بیان شد قطعی بود که آمریکا این فعل و انفعال را انجام خواهد داد. اکنون هم اگر درگیری نظامی دیگری شکل بگیرد حملات به داخل خاک ایران کشیده خواهد شد و این می‌تواند ایجاد کننده یک جنگ بزرگ در خاورمیانه باشد. جنگی که هم واشنگتن در آن ضربه می‌بیند و هم کشور‌ها منطقه."

مطهرنیا درباره موضع کشور‌های دیگر در این رابطه گفت: «هیچ کدام از کشور‌های جهان موضع شفافی اتخاذ نکرده اند. روس‌ها به ملت ایران تسلیت گفتند، اما عملکرد آمریکا را محکوم نکردند. چین هم همینطور است. کشور‌های اروپا نیز کمابیش با آمریکا همراهی دارند، اما از سوی دیگر هر دو طرف را به خویشتنداری فرا می‌خوانند. کشور‌های منطقه مانند ترکیه و پاکستان نیز که به ایران نزدیک هستند به هیچ وجه مطابق توقع واکنش نشان نداده اند. حتی پمپئو می‌گوید که درباره حمله با کرزی رییس جمهور افغانستان گفتگو کرده و سران کشور‌های دیگرغرب و شرق راتوجیه نموده است.»

او با بیان اینکه "آنچه که هم اکنون دیده می‌شود یک فضای برزخ گونه در ارتباط با عملکرد آمریکا در ایران است"، اظهار کرد: «تنها حزب دموکرات در آمریکا به واسطه رقابت تنگاتنگ با ترامپ و ماجرای استیضاح او نگران است و سعی می‌کند عملکرد ترامپ در حمله به سردار سلیمانی را خارج از قدرت تعریف شده او به عنوان رییس جمهور آمریکا نشان دهد.»

مطهرنیا گفت: «به نظر می‌رسد ابعاد این حمله توسط تیم ترامپ دیده شده است.»

محسن جلیلوند تحلیلگر مسائل بین الملل در این باره به فرارو گفت: «چند تحلیل وجود دارد. اول در حوزه مسائل سیاست خارجی آمریکاست و دوم در حوزه مسائل داخلی این کشور است. از منظر سیاست خارجی آمریکا تصور می‌کند در خاورمیانه باید وضعیتش را تثبیت کند و این کار را با زدن یک ضربه به ایران انجام داده است.»

او افزود: «آمریکا می‌توانست به پایگاه‌ها و یا تاسیسات نظامی ایران حمله کند، اما تصمیم گرفت یک وزنه سنگین نظامی ایران یعنی سردار سلیمانی را هدف قرار دهد و به شهادت برساند.»

جلیلوند اظهار کرد: «آمریکا پیش بینی عکس العمل ایران را کرده است. آمریکا تصور می‌کند که اگر ایران بخواهد پاسخی به آمریکا دهدکه یقینا خواهد داد، در زمینی که آن‌ها بازی کرده اند این پاسخ را نمی‌دهد و در زمینی دیگر تلافی می‌کند.»

او افزود: "آمریکا می‌خواست ایران را با یک هزینه بسیار زیاد مواجه کند و در عین حال منافع خود را هم حفظ نماید."

جلیلیوند درباره اهداف داخلی آمریکا از این حمله گفت: «ترامپ تحت فشار استیضاح است. از سوی دیگر این سوال از او مطرح است که چرا به حمله به پهپاد، ماجرای کشتی‌ها و حمله به آرامکو پاسخ قاطعی نداده است. او تحت فشار است و با این حمله سعی در فرافکنی و به حاشیه بردن فشارهاست.»

این تحلیلگر مسائل سیاسیت خارجی درباره موضع کشور‌های منطقه به ویژه حوزه خلیج فارس گفت: «اینکه کشور‌های منطقه نسبت به این واقعه عکس العمل روشنی نشان نداده اند و ماجرا را تائید نکرده اند ناشی از آن است که به شدت از واکنش ایران بیمناک اند. آن‌ها از این می‌ترسند که اگر ایران انتقام بگیرد، آن‌ها نیز در دایره این انتقام قرار گیرند و متضرر شوند به همین خاطر از موضع گیری صریح خودداری می‌کنند.»

جلیلوند درباره واکنش‌های محتاطانه شرکای ایران همچون روسیه و ترکیه در این باره گفت: «کشور‌ها همه به دنبال منافع ملی خودشانند. آن‌ها از منافع ملی ایران دفاع نمی‌کنند؛ بنابراین اینکه می‌بینید آن‌ها ابراز نگرانی کرده اند و عمل آمریکا را محکوم نکرده اند، از این ناشی می‌شود که می‌خواهند بالانس روابط خودشان با آمریکا را به هم نزنند.»

او درباره این که واکنش احتمالی ایران چگونه خواهد بود گفت: «ایران با آمریکا در خیلی از عرصه‌ها روی لبه برخورد قرار دارد. لزومی ندارد ایران حتما در همان زمینی که آمریکا اقدام کرده پاسخ دهد، مثلا ژنرال آمریکایی را بزند یا در عراق اقدام نماید. ایران در سراسر جهان موقعیت‌ها و لبه‌های برخورد با آمریکا دارد که می‌تواند تلافی کند و هزینه بیشتری هم به این کشور تحمیل نماید.»