۳۴ میلیارد دلار کسری تجاری در سال ۸۸

در سال گذشته 55 میلیارد و 189 میلیون دلار کالا برای کشور خریداری شده و در مقابل 21 میلیارد و 321 میلیون دلار کالای تولید شده در کشور به بازارهای جهانی عرضه شده است.

آمار تجارت خارجی کشور نشان می دهد در سال گذشته 34 میلیارد دلار بیشتر از آنچه فروخته ایم؛ کالا خریداری و به کشور وارد کرده ایم و مابه التفاوت آن را نیز طبق روال گذشته از پول حاصل از فروش نفت به دست آورده ایم.

بر اساس آمار گمرک در طول سال گذشته 51 میلیون و 851 هزار تن کالا به ارزش 55 میلیارد و 189 میلیون دلار به کشور وارد شده است که در قیاس با سال قبل از آن در حالی که 45/17 به لحاظ وزن افزایش نشان می دهد اما ارزش آن 52/1 درصد کاهش داشته است.

این یعنی بی رمق شدن شاخص ها و افت قیمت جهانی کالا که البته در کالاهای صادراتی بیشتر خودنمایی می کند به طوری که در سال 88 میزان صادرات کالاهای غیر نفتی 46 میلیون و 470 هزار تن به ارزش 21 میلیارد و 321 میلیون دلار برآورد شده که با وجود 59/39 درصد رشد وزنی تنها 98/15 درصد از نظر ارزش افزایش یافته است.

این بدان معنا است که قیمت کالای صادراتی ما نسبت به سال قبل کمتر شده و در حالی که وزن صادراتمان 39 درصد بیش از سال 87 بوده اما ارزش آن تنها 15 درصد افزایش داشته است.

به عبارت ساده تر ما برای هر تن کالای وارداتی هزار دلار هزینه کردیم در صورتی که برای صادرات هر تن کالا 450 دلار دریافت کرده ایم. گرچه کاهش ارزش در کالاهای وارداتی نیز وجود داشته اما این کاهش در کالاهای صادراتی بیشتر بوده است.

کسری درآمد به دست آمده از صادرات در مقابل مبلغ پرداخت شده برای واردات در سال گذشته به 33 میلیارد و 868 میلیون دلار رسیده است.

همیشه در کشور ما رسم بر این بوده که سرمایه مان را که همان نفت است بفروشیم و صرف خرید محصولات مورد نیازمان کنیم. به این طریق کسری 34 میلیارد دلاری که به آن اشاره شد با فروش نفت جبران شده است.

بنابراین تا زمانی که نفت داریم جای هیچ نگرانی وجود ندارد و هرچه دلمان می خواهد می توانیم بخریم اما اینکه بعد از تمام شدن نفت برای خرید کالاهای مورد نیازمان از کجا پول بیاوریم سوالی است که تاکنون پاسخی برای آن پیدا نشده است.

نمی توان تصویر درستی از صادرات امسال ارائه داد
اسدالله عسگراولادی رئیس کمیسیون صادرات اتاق بازرگانی با انتقاد از سیاست های ارزی کشور، نرخ تثبیتی ارز را عامل تشویق کننده واردات دانست.

او متذکر شد: «نرخ فعلی ارز جوابگوی صادرات نیست و به مثابه عامل تشویقی برای واردات عمل می کند.»

به گفته عسگراولادی در حال حاضر همه کالاهایی که در کشور دارای مزیت صادراتی هستند از طریق مبادی رسمی و غیررسمی وارد کشور می شود که این نشان دهنده مقرون به صرفه بودن واردات است.

او نرخ ارز مدیریت شده را بلای جان صادرات دانست و خاطرنشان کرد: «دلار ثابت باعث شده، کالاهای وارداتی بازار ما را در تسخیر داشته باشند.»

عسگراولادی خاطرنشان کرد: «در سال جاری نیز با سیاست های اتخاذ شده وضعیت صادرات در هاله ای از ابهام قرار دارد و تا زمانی که تکلیف هدفمند کردن یارانه ها مشخص نشود نمی توان تصویر درستی از صادرات در سال جاری ارائه داد.» وی تاکید کرد: «در صورتی که قانون هدفمند کردن یارانه ها با رقم 40 میلیارد تومان اجرا شود افت شدید صادرات را شاهد خواهیم بود.»

سهم کالاهای غیر نفتی از کل صادرات کاهش می یابد
معاون سابق وزیر بازرگانی نیز در برآورد خود از صادرات کشور در سال 89 به ایسنا گفت که افق روشنی در صادرات غیرنفتی کشور نمی بیند و امسال قطعاً سهم صادرات غیرنفتی از کل صادرات کشور کاهش پیدا خواهد کرد.

محسن بهرامی عنوان کرد: «به دلیل ثابت نگه داشتن نرخ ارز، هر ساله میزان سود به اندازه تورم کاهش می یابد و امسال هم نرخ ارز همان هزار تومان مانده و تورم را نیز اگر 20 درصد در نظر بگیریم که با آزاد شدن حامل های انرژی این میزان تورم را 40 تا 60 درصد پیش بینی کرده اند، قیمت محصولات ایرانی بیش از اینها افزایش می یابد.»

بهرامی ادامه داد: «با این اتفاق، خیلی از کالاهای صادراتی ایران، امکان حضور و فروش در بازار را از دست می دهند و صادرات فرآورده های نفتی را هم به تبع تحریم، با مشکل مواجه می کنند.»

عضو اتاق بازرگانی تهران در ادامه در مورد سهم صادرات غیرنفتی از کل صادرات کشور نیز عنوان کرد: «براساس گزارش های دولت میزان صادرات غیرنفتی کشور 21 میلیارد دلار در مقابل 70 میلیارد دلار مجموع صادرات نفتی و غیرنفتی است که از 10 قلم کالای عمده صادرات غیرنفتی، تنها پسته عملاً غیرنفتی است.»

بهرامی در پایان متذکر شد: «قطعاً سهم صادرات غیرنفتی از کل صادرات کشور در امسال کاهش پیدا خواهد کرد.»

صادرات از محل تجارت چمدانی
گزارش گمرک در ادامه به صادرات چمدانی اشاره می کند: «مرزنشینان در سال گذشته در مجموع 46 میلیون و 500 هزار دلار انواع کالا به روش تجارت چمدانی صادر کردند که این میزان صادرات در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 94/5 درصد کاهش داشت.»
وزن صادرات از محل تجارت چمدانی نیز در این مدت به 39 هزار و 800 تن رسید که از این نظر در مقایسه با مدت مشابه سال قبل با 5 درصد افزایش همراه بود.

در سال گذشته عراق با واردات چهار میلیارد و 109 میلیون دلار انواع کالای ایرانی عمده ترین واردکننده کالا از ایران بود. در این مدت 32/19 درصد از کل صادرات غیرنفتی کشورمانبه کشور عراق اختصاص داشت. چینی ها با خرید سه میلیارد و 120 میلیون دلار انواع کالای ایرانی، دومین کشور بزرگ واردکننده کالا از ایران بودند. سهم چین از کل صادرات غیرنفتی ایران در این مدت به 66/14 درصد رسید. امارات متحده عربی با دو میلیارد و 875 میلیون دلار در جایگاه سوم قرار گرفت و تنها 51/13 درصد از کل صادرات غیرنفتی کشورمان به این کشور اختصاص یافت. براساس این گزارش، هند با یک میلیارد و 263 میلیون دلار و افغانستان با یک میلیارد و دو میلیون دلار رتبه های چهارم و پنجم را به خود اختصاص دادند.

اقلام عمده وارداتی
در سال گذشته بنزین عمده ترین کالای وارداتی کشورمان بود و با اختصاص 3/8 درصد از کل ارزش واردات و 15 درصد از نظر وزنی جایگاه نخست را به خود اختصاص داد. شمش از آهن و فولاد غیرممزوج با 79/3 درصد سهم ارزشی و 46/8 درصد سهم وزنی در جایگاه دوم قرار گرفت و گندم با 14/2درصد سهم ارزشی و 9 درصد سهم وزنی رتبه سوم را به خود اختصاص داد.

کشورهای عمده صادرکننده کالا به ایران
در مدت یاد شده امارات متحده عربی 26/29 درصد از کل ارزش واردات کشورمان را به خود اختصاص داد و به عنوان بزرگ ترین کشور صادرکننده کالا به ایران رتبه نخست را در میان سایر کشورها کسب کرد. چین با اختصاص 77/8 درصد سهم ارزشی رتبه دوم را به خود اختصاص داد و کشور آلمان نیز با 48/8 درصد سهم در رتبه سوم جای گرفت. کشورهای کره و سوئیس نیز به ترتیب 26/6 درصد و 87/3 درصد از ارزش کل واردات ایران را به خود اختصاص دادند و در رتبه های چهارم و پنجم قرار گرفتند.