بحرین؛ جبهه جدید برای ایران و عربستان
تبادل آتش دیپلماتیک در خلیج فارس!
فرارو- گسترش بهار انقلابات عربی به کشور بحرین و آهنگ تغییر توسط مردم این کشور، با ورود نیروهای نظامی دو کشور عربستان و امارات متحده عربی از یک مساله داخلی به یک معادله پیچیده بین المللی فراتر رفته است و با این اوصاف به نظر می‌رسد که راه حل این معادله به هیچ وجه از داخل این کشور بر نیامده و کلید آن در دست بازیگران بین المللی دست به دست می‌گردد.
به گزارش فرارو؛ عربستان سعودی یکی از بازیگران عرصه بحرین و همسایه جنوبی این کشور که به تعبیر برخی از کارشناسان دست به اشغال خاک بحرین زده، در واکنش‌هایی گاه و بی‌گاه ایران، همسایه شمالی بحرین را متهم به دخالت در امور کشورهای حوزه خلیج فارس می‌کند.
هنوز مدتی از اظهارات تند سفیر عربستان در مصر، که گفته می‌شود تلویحا ایران را به اقدام نظامی تهدید کرده بود، نگذشته که معاون وزیر خارجه این کشور نیز با تکرار سخنان مشابهی ایران را تهدید کرد.
به گزارش روزنامه الوطن، شاهزاده «ترکی بن سعود الکبیر»، معاون وزیر خارجه عربستان، گفت که «امیدواریم ادامه این تخلفات مکرر ما را وادار به اتخاذ مواضع دیگری نکند.»
این شاهزاده سعودی که با سخن گفتن درباره آنچه که تخلفات مکرر می‌نامید، قصد داشت به ماجرای تجمع تعدادی از دانشجویان ایرانی مقابل سفارت عربستان در ایران، اشاره کند، افزود: «ما امیدواریم مجبور به انجام اقدامات دیگری نشویم، چرا که اگر چنین رفتارهایی به سطح غیرقابل قبولی برسد ما خود را موظف به حفاظت از جان شهروندانمان می دانیم.»
اما این مواضع تنش آفرین تنها به اظهارنظر مقامات سعودی محدود نمانده و وزیران خارجه شورای همکاری خلیج فارس نیز، با انتشار بیانیه‌ای خواستار توقف آنچه مداخله ایران در امور داخلی بحرین نامیده‌اند، شده‌اند.
وزیران خارجه این کشورها که در ریاض، جمع آمده بودند، با مردود دانستن محتوای نامه علی اکبر صالحی به بان کی‌مون، از شورای امنیت سازمان خواسته‌اند که با اتخاذ تدابیر لازم "به مداخلات، اقدامات تحریک آمیز و تهدیدات آشکار ایران به منظور برافروختن شورش و نافرمانی و تحریک به خرابکاری" در کشورهای عضو شورا خاتمه دهند.
چندی پیش وزير امور خارجه ايران با ارسال نامه ای به دبيركل سازمان ملل متحد و رييس شورای امنيت اين سازمان بين المللی، خواستار انجام اقدامات جدی و سريع شورای امنيت برای توقف كشتار مردم بحرين شد.
در واکنشی دیگر وزیر خارجه بحرین نیز مفاد بیانیه شورای همکاری خلیج فارس را تکرار کرد و گفت تا زمانی که حاکمان این کشور احساس کنند تهدیدی از جانب ایران متوجه آنها است، نیروهای نظامی کشورهای عربی در بحرین خواهند ماند.
اما گشایش آتش در خطوط دستگاه دیپلماسی عربستان و کشورهای همسو با این کشور با واکنش مقامات ایرانی مواجه شده است.
از جمله این واکنش‌ها اظهارات روح الله حسینیان، یکی از نمایندگان با نفوذ مجلس است که به دولت پیشنهاد داد به نیروهای نظامی آماده باش باشد دهد و نگذارد مرزهای عربستان سعودی به ایران نزدیک شود.
این نماینده مجلس که معتقد است دستگاه دیپلماسی ایران از تحولات منطقه عقب مانده، توضیح داد: «اکنون يک فرصت استثنايی پيش آمده و نبايد از اين فرصت، به خاطر محافظه کاری کنار بکشيم و اجازه دهيم دشمنان ما در منطقه به اشغال نظامی بپردازند.»
وی افزود: «به هرحال بايد وزارت امور خارجه بيش از اين تلاش می کرد و شکايت هايی بين المللی را عليه پادشاهی عربستان طرح مي کرد و از سازمان کنفرانس اسلامی درباره کشتار مردم در بحرين استمداد مي طلبيد.»
اما این پیشنهاد حسینیان چندان مورد استقبال مسئولان سیاست خارجی و حتی همکاران او در مجلس قرار نگرفت و علاالدین بروجردی، رئیس کمسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، بیان کرد که ایران اشتباه تاریخی عربستان را تکرار نخواهد چرا که سیاست ایران در حوزه خلیج فارس اقدام نظامی نیست.
در واکنشی دیگر به دیپلماسی جنگ طلبانه کشورهای عربی علیه ایران، رامین مهمانپرست، سخنگوی وزرات خارجه، از بیانیه شورای همکاری خلیج فارش انتقاد کرد و گفت: «جای تعجب است که در بیانیه منتشره به اسم شورای همکاری، ادعای دخالت ایران در مسائل منطقه ای مطرح می شود در حالی که نیروهای نظامی برخی از کشورهای عضو این شورا با زیر پا گذاشتن تمامی قوانین و کنوانسیونهای بین المللی، در امور داخلی کشور همسایه خود دخالت کرده و به سرکوب مردان و زنان بی دفاع پرداخته اند.»
وی افزود: «متاسفانه به نظر می رسد برخی از اعضای این شورا از نام شورای همکاری برای اجرای منویات و اهداف خاص خود در منطقه سوء استفاده می نمایند.»
بحرین؛ جبهه‌ای جدید
اندک تاملی در مواضع مقامات دو کشور ایران و عربستان در ماجرای بحرین نشان می‌دهد که رویارویی دو قطب شمال و جنوب خلیج فارس بی‌پرده‌تر و صریح‌تر از گذشته دنبال می‌شود.
هر چند که بسیاری از نمایندگان عضو کمسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی و کارگزاران دستگاه دیپلماسی ایران اعتقاد دارند که مسایل پش آمده در روابط میان دو کشور مقطعی و زودگذر است ولی برخی از کارشناسان عنوان می‌کنند که این روابط از فاز تنش وارد تا آستانه تخاصم رسیده است؛ نکته‌ای که اظهارات تنش آفرین مقامات عربستانی گویای آن است.
محمد فرازمند، سفیر سابق ایران در بحرین در این باره معتقد است که روابط این دو کشور پیش از بحران بحرین نیز خالی از تنش و برخوردهای خصومت برانگیز نبوده است.
وی در این باره می‌نویسد: «طی سالهای اخیر تهران و ریاض بر سر نفوذ خود در منطقه خاورمیانه حداقل در دو نقطه یعنی عراق و لبنان رقابت سرسختانه ای داشته اند. عربستان در هر دو حوزه خود را بازنده و جمهوری اسلامی ایران را به ویژه بعد از روی کار آمدن دولت مالکی درعراق و دولت نجیب میقاتی در لبنان برنده می‌داند.»
بنابراین به نظر می‌رسد که ورود نیروهای نظامی عربستان به بحرین و اظهارات تند مقامات این کشور علیه ایران، در راستای جلوگیری از افول قدرت این کشور در منطقه است قدرتی که احتمالا با پیروزی شیعیان بحرین دستخوش ضعف می‌گردد و در مقابل دایره نفوذ ایران در خلیج فارس را گسترش می‌دهد.
این در حالی است که دستگاه دیپلماسی ایران با رد اقدام نظامی خواستار حل مساله از طرق دیپلماتیک است و باید نامه نگاری وزیر خارجه ایران به بان کی‌مون و کاترین اشتون را در این زمینه ارزیابی کرد اما اینکه آیا حجم فعالیت‌های دیپلماتیک وزارت خارجه برای ایفای نقشی موثرتر در ماجرای بحرین توانسته به بحران به وجود امده خاتمه دهد، پرسشی است که احتمالا بسیاری از کارشناسان به آن پاسخی منفی دهند.
به نظر می‌رسد افزایش تحرک دیپلماتیک وزارت خارجه در ایجاد یک ائتلاف منطقه‌ای برای وادار ساختن مقامات بحرینی برای از سر گیری مذاکرات با مخالفان این کشور بتواند کلید خوبی برای حل معمای پیچیده بحرین باشد، کلیدی که بازیگران بین المللی می‌توانند آن را در اختیار بازیگران داخلی بحرین قرار دهند.
