زن ثروتمندی که برق را به «شهرری» آورد

اشرف امینی، ملقب به فخرالدوله، یک شاهزاده‌های قجری و از دختران مظفرالدین شاه بود.

به گزارش همشهری آنلاین، فخرالدوله در زمان خود به چنان ثروت و نفوذی رسید که جزو زنان قدرتمند روزگارش محسوب می‌شد به طوری که بعد از برافتادن سلسله قاجاری و ضعف خاندانش، نه تنها از دنیای سیاست دور نماند، بلکه واسطه آشتی میان دودمان پهلوی با قجر‌ها نیز شد تا از جنگ و کینه‌توزی بین آنها جلوگیری کند.

سید محسن ماجدی، تهران پژوه، ماجرای آوردن برق به محله سرتخت توسط فخرالدوله را چنین توضیح می‌دهد: «دهه ۲۰ شمسی اولین ژنراتور برق را اشرف‌الملوک فخرالدوله به محله ری و سرتخت آورد که به «برق خانوم» معروف شد.

تا قبل از این ژنراتور، روشنایی حرم عبدالعظیم حسنی و کوچه‌های اطراف آن با نور شمع تامین می‌شد. ولی با آمدن برق خانوم، آستان حضرت، خانه‌ها و کوچه‌های اطراف هم از این ژنراتور تغذیه می‌کردند. چند سال بعد هم از محل کارخانه سیمان ری، یک کابل بزرگ و دو ژنراتور غول‌پیکر به حرم حضرت و محله آورده شد که گفته می‌شد بزرگی این ژنراتور‌ها با کشتی تایتانیک برابری می‌کند. مردم محله سرتخت در مقطعی دو منبع تولید برق داشتند و همزمان از برق خانوم و برق تولیدی ژنراتور کارخانه سیمان کوچه‌ها و معابر و خانه‌ها روشنایی می‌گرفت. بعد از فوت رضاشاه و ساخت مقبره او در محله ری، وضعیت تامین برق تغییر کرد و روشنایی معابر شرایط بهتری به خود گرفت. هم اکنون ژنراتور برق خانوم در زیرزمینی که نزدیک آن آرامگاه علامه شعرانی است، نگهداری می‌شود.»

فخرالدوله را بانی اولین موسسه تاکسیرانی در تهران نیز می‌دانند، او زنی نیکوکار بود که در زمان حیاتش چندین مدرسه، بیمارستان و مسجد بنا کرد و خرج تحصیل و ازدواج بسیاری از جوانان بی‌بضاعت را بر عهده گرفت. او در زمان حیات چندین دختر و پسر را به سرپرستی گرفته و به همه آنها در پارک امین‌الدوله اسکان داده بود. همچنین برای دختران دم‌بخت جهیزیه و برای پسران سرمایه لازم جهت اشتغال فراهم می‌کرد. ساختن چند مسجد و مدرسه، بیمارستان و آسایشگاه در تهران، کهریزک، لشت نشاء و شاه آباد از دیگر کار‌های او بود.

فخر الدوله در سال ۱۳۲۹ به دلیل موقوفات آموزشی، از سوی وزارت فرهنگ به دریافت نشان سپاس نائل شد. او در زیارتی که به عتبات داشت برای خود مقبره‌ای خریداری کرد تا در آنجا به خاک سپرده شود، اما بعد از مرگ پسرش حسین امینی که در ابن بابویه در مقبره خانوادگی دفن شد وصیت کرد تا کنار پسرش در همان مقبره به خاک سپرده شود.