تهدید ۵۰ روزه ترامپ به روسیه؛ آیا پوتین عقب‌نشینی خواهد کرد؟

فرارو- دیوید ایگناتیوس، ستون نویس روزنامه واشنگتن پست و نویسنده رمان « مدار شبح»

به گزارش فرارو به نقل از روزنامه واشنگتن پست، تماشای دونالد ترامپ در روز دوشنبه، زمانی که از سیاست تازه و قاطعانه خود برای پایان دادن به جنگ اوکراین سخن می‌گفت، پرسشی جالب را به ذهن متبادر می‌کند: آیا رئیس‌جمهور آمریکا در رؤیای کسب جایزه صلح نوبل، در اعماق وجودش نوعی نزدیکی پنهان با بنیان‌گذار این جایزه دارد؟

شاید بتوان ادعا کرد که هم نوبل و هم ترامپ، هر دو شیفته انفجارند؛ هرچند هر یک از منظری کاملاً متفاوت. ترامپ ترجیح می‌دهد با انفجارهای نمادین و سیاسی یعنی با اتخاذ تصمیمات غیرمنتظره و استراتژی‌های تکان‌دهنده‌ای که از دنیای تجارت به سیاست آورده، قواعد بازی را بر هم بزند و حالا همان رویکرد ساختارشکنانه را برای خروج از بن‌بست اوکراین به کار گرفته است. از سوی دیگر، آلفرد نوبل نیکوکاری و شهرت خود را بر پایه انفجار واقعی بنیان نهاد؛ ثروتش مستقیماً از فروش دینامیت و مواد منفجره به‌دست آمد.

بسته ۱۰ میلیارد دلاری آمریکا به اوکراین؛ تسلیحات پیشرفته برای ضربه زدن به عمق خاک روسیه

دونالد ترامپ در اظهارات اخیر خود اذعان کرد که در آغاز، پایان دادن به جنگ اوکراین را امری ساده می‌پنداشته و تصور می‌کرده است که با ولادیمیر پوتین، دوست دیرینه‌اش، دست‌کم چهار مرتبه به نقطه توافق رسیده است. اما اکنون ترامپ به این نتیجه رسیده که تنها راه واداشتن رهبر کرملین به پذیرش مذاکره، افزایش هزینه‌های ادامه جنگ برای مسکو است. این تغییر رویکرد ترامپ، عملاً سرآغاز فصل تازه‌ای در پرونده اوکراین است؛ فصلی که اگرچه کورسوی امید را زنده نگه می‌دارد، اما در عین حال، حامل مخاطراتی جدی و ناشناخته است.

دونالد ترامپ روز دوشنبه هشدار داد در صورتی که کرملین ظرف ۵۰ روز آینده به صلح تن ندهد، ایالات متحده تعرفه‌های سنگین اقتصادی علیه روسیه وضع خواهد کرد. ترامپ همچنین خبر داد که سامانه‌های دفاع هوایی پاتریوت، تجهیزات توپخانه‌ای و سایر فناوری‌های پیشرفته نظامی را در اختیار متحدان ناتو قرار می‌دهد تا این تسلیحات مستقیماً به اوکراین ارسال شود. به گفته یکی از منابع نزدیک به مذاکرات، ارزش بسته جدید کمک‌های نظامی آمریکا حدود ۱۰ میلیارد دلار برآورد شده است؛ حمایتی که در شرایط موج حملات موشکی و پهپادی روسیه به شهرهای اوکراین می‌تواند نقشی کلیدی در احیای توان دفاعی و بازگرداندن روحیه شهروندان اوکراینی ایفا کند.

با این حال، نکته‌ای که ترامپ به‌طور علنی به آن نپرداخت، احتمال گنجاندن مجوز استفاده از برخی تسلیحات تهاجمی و دوربرد در بسته کمک جدید است. به گفته یکی از منابع مطلع، این بسته به‌احتمال زیاد شامل مجوز بهره‌برداری کامل از ۱۸ فروند موشک دوربرد « اتکمز» با برد ۳۰۰ کیلومتر خواهد بود؛  موشک‌هایی که اگرچه توان هدف قرار دادن مستقیم مسکو یا سن‌پترزبورگ را ندارند، اما می‌توانند پایگاه‌های هوایی، انبارهای لجستیکی و مراکز حساس نظامی روسیه را در عمق خاک این کشور مورد اصابت قرار دهند؛ اهدافی که تا پیش از این برای نیروهای اوکراینی دست‌نیافتنی بود.

انتظار می‌رود تعداد بیشتری از این موشک‌ها نیز در آینده نزدیک به اوکراین تحویل داده شود. مقامات پنتاگون ماه‌هاست بر لزوم تقویت ظرفیت حملات عمیق به خاک روسیه با اتکا به همین موشک‌ها تأکید دارند؛ تجربه‌ای که نشان داده، با هر بار افزایش برد این تسلیحات، روسیه ناگزیر شده تجهیزات نظامی خود را به عقب منتقل کند، اما این بار حاشیه مانور مسکو به‌شدت محدودتر خواهد بود.

از تاماهاوک تا اتکمز؛ بازی مرگبار برد موشکی در جنگ اوکراین

در همین چارچوب، بحث انتقال موشک‌های کروز تاماهاوک نیز مطرح بوده است؛ موشک‌هایی که ماه گذشته در حمله به اهداف ایرانی به کار گرفته شدند و در صورت واگذاری به اوکراین، امکان هدف قرار دادن مسکو و سن‌پترزبورگ را فراهم می‌کنند. با این حال، به گفته منابع آگاه، فعلاً تاماهاوک‌ها از بسته کمک نظامی کنار گذاشته شده‌اند؛ اما اگر ترامپ برای افزایش فشار بر کرملین به اهرم قوی‌تری نیاز پیدا کند، احتمال بازگشت این موشک‌ها به فهرست کمک‌ها کاملاً منتفی نیست.

موضع قاطع و بی‌تعارف دونالد ترامپ در برابر ولادیمیر پوتین، هفته گذشته نیز در گفت‌وگوی تلفنی او با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین به‌خوبی آشکار شد. منابع آگاه می‌گویند ترامپ در این گفت‌وگو صراحتاً به زلنسکی پیشنهاد داده روسیه را مستقیماً هدف قرار دهد. پاسخ زلنسکی بی‌پرده بود: «اگر تسلیحات لازم را در اختیارمان بگذارید، ما آماده‌ایم.» ترامپ تأکید کرده که اوکراین باید فشار را نه‌تنها بر مسکو، بلکه بر سن‌پترزبورگ نیز افزایش دهد تا پوتین را وادار به عقب‌نشینی کند. او در مواجهه با رهبر کرملین کاملاً مصمم و بی‌امان ظاهر شده؛ تا آنجا که حتی رفتار پوتین را ناخوشایند دانسته و تصریح کرده: «نمی‌گویم او یک آدم‌کش است، اما بی‌تردید مردی سرسخت است.»

آمریکا و روسیه در آستانه تشدید تنش؛ آیا مسیر ترامپ به صلح ختم می‌شود؟

به روایت یکی از منابع نزدیک به مذاکرات دولت، تصمیم ترامپ برای تشدید فشار بر روسیه بر سه محور اصلی استوار بود. نخست، ترامپ احساس می‌کرد پوتین به او بی‌احترامی کرده است؛ در حالی که ظاهراً ژست صلح به خود گرفته، اما درخواست آتش‌بس رئیس‌جمهور آمریکا را کاملاً نادیده می‌گیرد. دوم، نمایش ارتش آمریکا در حملات اخیر با بمب‌افکن‌های بی ۲ و موشک‌های تاماهاوک علیه ایران و سوم، ترامپ به این جمع‌بندی رسید که پوتین تنها زمانی حاضر به نشستن پای میز مذاکره خواهد شد که با تهدیدی جدی‌تر و ملموس‌تر روبه‌رو شود؛ همان راهبردی که روس‌ها آن را با تعبیر «تشدید بحران برای کنترل بحران» توصیف می‌کنند.

با این رویکرد، ترامپ به‌درستی دریافت که عقب‌نشینی پوتین بدون افزایش فشار و هزینه‌های جنگ، بعید است. اما رئیس‌جمهور آمریکا اکنون وارد مسیری شده که مملو از مخاطرات ناشناخته و غیرقابل پیش‌بینی است. جالب آن‌که در جلسه روز دوشنبه دفتر بیضی کاخ سفید، تنها پرسشی که ترامپ حاضر نشد به آن پاسخ دهد، این بود که اگر پوتین تصمیم بگیرد سطح بحران را بالا ببرد، آمریکا چه واکنشی نشان خواهد داد.

ترامپ صراحتاً گفت: «از من نپرسید تا کجا پیش می‌روم؛ من فقط می‌خواهم این جنگ هرچه زودتر تمام شود.» اگر رئیس‌جمهور موفق شود با این راهبرد جدید پوتین را وادار به عقب‌نشینی کند، شاید واقعاً سزاوار دریافت جایزه صلح نوبل باشد. اما باید اذعان کرد که مسیر صلح، بی‌تردید ممکن است با انفجارها و بحران‌های تازه‌ای همراه شود.»