خفقان یا قانونمندی؛ مخالفان لایحه جنجالی «اخبار خلاف واقع» چه می‌گویند؟
نقطه مرکزی انتقادها این است که امکان تفسیرپذیری گسترده این لایحه مشخص شده در لایحه مذکور، دامنه این قانون را بسیار گسترده می‌کند. ضمن این که در قانون مشخص نشده این خبر خلاف واقع که منتشرکننده درباره آن باید پاسخگو باشد یا مجازات شود، چه مصداقی دارد. علاوه بر این که تفکیکی میان آنچه ممکن است محتوای خلاف واقع نامیده شود، با آنچه تحت عنوان خبر جعلی می‌شناسیم، در این لایحه وجود ندارد. برخی جریان‌ها و افراد شاخص حامی پزشکیان از او خواستند لایحه را از مجلس پس بگیرد.
فرارو – لایحه مقابله با نشر محتوای خلاف واقع در فضای مجازی پس از تصویب دو فوریت آن، به کمیسیون رفت و خیلی زود راهی صحن علنی مجلس خواهد شد. ارزیابی‌ها حاکی از آن است که لایحه مذکور در مجلس به تصویب می‌رسد و تبدیل به قانون خواهد شد.
به گزارش فرارو، در آستانه یک سالگی دولت مسعود پزشکیان، این لایحه تبدیل به علتی برای ابراز انتقادهای تند نسبت به رئیس‌جمهور به خصوص در میان حامیانش شد. نکته منتقدان درباره قانون مذکور این است خبر خلاف واقع دقیقا چیست و با تعریف‌های موسعی که از آن شده، قرار است چه بر سر جامعه بیاورد. منتقدان با هشتگ لایحه خفقان در توئیتر نقدهای خود را مطرح کردند. در سمت مقابل، تندروهای منتقد پزشکیان حامیان این لایحه هستند.
توضیحات دولتی‌ها
معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری به عنوان متولی انجام این امور، توضیحی درباره این لایحه منتشر کرد که نشان می‌داد لایحه از سوی قوه قضائیه تهیه و در دولت تعدیل شده است. وزارت دادگستری اما توضیح دیگری منتشر کرد که نشان می‌داد این وزارتخانه معتقد است منتقدان لایحه را درست نخوانده‌اند. دولتمردان و نزدیکان پزشکیان نیز در حال دفاع از این لایحه هستند و پاسخ‌هایی در فضای مجازی ارائه می‌دهند که معمولاً انتقادها را بیشتر می‌کند.
منتقدان چه می‌گویند؟
نقطه مرکزی انتقادها این است که امکان تفسیرپذیری گسترده این لایحه مشخص شده در لایحه مذکور، دامنه این قانون را بسیار گسترده می‌کند. ضمن این که در قانون مشخص نشده این خبر خلاف واقع که منتشرکننده درباره آن باید پاسخگو باشد یا مجازات شود، چه مصداقی دارد. علاوه بر این که تفکیکی میان آنچه ممکن است محتوای خلاف واقع نامیده شود، با آنچه تحت عنوان خبر جعلی می‌شناسیم، در این لایحه وجود ندارد. برخی جریان‌ها و افراد شاخص حامی پزشکیان از او خواستند لایحه را از مجلس پس بگیرد.
علی شریفی زارچی، استاد دانشگاه شریف: دو فوریت لایحه خفقان در مجلس تصویب شد. خاموش کردن صدای معترضان، نقض آشکار وعده‌های انتخاباتی پزشکیان است. با وجود آنکه عدم انتخاب سعید جلیلی را به نفع کشور می‌دانم، از همه‌ی هم‌میهنان به خاطر دعوت به انتخاب پزشکیان عذرخواهی می‌کنم و متعهد خواهم بود هرگز این اشتباه را تکرار نکنم.
محمدجواد آذری جهرمی، وزیر پیشین ارتباطات: با احتمال بسیار بالا، با تعاریف موسع و مبسوط و جزاهای نامتناسب در لایحه‌ی ارسالی دولت به مجلس برای اظهارنظر خلاف واقع در فضای مجازی؛ آزادی بیان نقض خواهد شد. این وعده رییس جمهور با مردم نبود!
کامبیز نوروزی، حقوقدان: لایحه براساس تحدید شدید آزادی بیان و حق گردش اطلاعات در شبکه های اجتماعی استوار شده و بنا بر این دارد که به شکلی گسترده و خلاف اصول قانون اساسی از جمله اصول ۳، ۹ و ۲۴ قانون اساسی از حق آزادی بیان و دسترسی آحاد ملت به اطلاعات پیشگیری کند. به دلایل ساده از مهمترین نتایج این لایحه جلوگیری از انتشار مطالب و اخبار مربوط به فساد و سوء استفاده از قدرت در شبکه های اجتماعی است. دریغ است که آقای پزشکیان به هردلیل با امضای این لایحه به کمترین انتظاراتی که از ایشان می رود توجه نداشته است.
محمد فاضلی، جامعه‌شناس: لایحه «مقابله با انتشار محتوای خلاف واقع» علاوه بر «تفسیرپذیر سلیقه‌ای» علیه آزادی بیان بودن، نامتوازن هم هست؛ یعنی هیچ مجازاتی برای مقاماتی که محتوای خلاف واقع «گفته/می‌گویند/بگویند» در نظر نگرفته و فقط شهروند بی‌قدرت را بابت آنچه ارباب قدرت خلاف واقع تشخیص دهد مجازات می‌کند.
عباس آخوندی، وزیر پیشین راه و شهرسازی: برادر عزیز جناب آقای پزشکیان؛ لطفا با فوریت این لایحه را از مجلس پس بگیرید و نگذارید بندهای پیوند شما و جامعه یکی پس از دیگری پاره شود. این لایحه بدتر از لایحه حجاب است. هدفش کنترل آنچه در ذهن مردمان می‌گذرد است. طبیعی است که اجرایی نیست. لیکن موجب شکافی پرنشدنی در میان مردم و بدگمانی و دشمنی اکثریت با دولت خواهد شد. آن هم‌در این زمانی که دشمن غدار بیش از همیشه از این ملت کینه دارد و می‌خواهد آنها را پاره‌پاره کند.
تعدادی از اهالی رسانه نیز به این لایحه واکنش نشان دادند که هر کدام به بخش‌هایی از آن توجه کردند.
رضا غبیشاوی، روزنامه‌نگار نوشت: «داستان لایحه خلاف واقع، ساده اما خطرناک است. به جای "خبر جعلی"، می گویند "خلاف واقع". چه چیزی "واقعیت" است؟ همان روایت و نظری که دولت میگوید. دولت می شود مالک واقعیت و حقیقت. و این یکی از بدترین و خطرناکترین است. چون هرگونه مخالفت با روایت دولت، می شود خلاف واقع و مجازات دارد.»
آرمین منتظری، روزنامه‌نگار و مترجم نوشت: «دادگستری میگوید برای تدوین لایحه جدید انتشار اخبار در فضای مجازی از تجربه کشورهایی مانند روسیه و مصر استفاده کرده است! آفرین و باریکلا. چه الگوبرداری مناسب و دقیقی!»
محسن صالحی‌خواه، روزنامه‌نگار نوشت: «هر وقت اسم قانونمندی و ضابطه‌مند کردن امور می‌آید، باید از قانونی که می‌خواهند تصویب کنند، ترسید. چون اسمش قانون‌مند کردن اما اصلش، ایجاد محدودیت‌های بیشتر و فشار مضاعف بر جامعه است. نمونه؟ فیلترینگ افسارگسیخته، گزینش‌های سلیقه‌ای، قانون مشاغل حساس و ...»
